Aragoi ibaitik historian murgilduz


2017ko azaroaren 28an
Galipentzu berritik abiatuko da oraingo bidea, Aragoi ibaia ezagutzeko. Goiko Galipentzu herria bukaeran bisitatzea aginduta dago. XII. mendeko hiribildua dugu, eta aipatzekoak dira bere bi elizak, San Salbadorrekoa, (Nafarroan kriptadun gutxien dutenen artean eredu, horma margoak Nafarroako Museoan ikusgai direlarik), eta San Pedrorena bestea. Erdi Aroan lehenik musulmanengandik babesteko eta gero Aragoiko koroaren aurkako gerretarako; gazteluaren aztarnek denborari eta herriari irri, tente diraute.
Plazatik Galipentzurako errepideari jarraituz, ezkerrera lehenengo pista hartu, (0,4 Km) eta zuzenean zubirarte joan beharra dago. Zubiak berak istorio ederrak konta lekizkiguke, XVIII. eta XIX. mendeetako gerretan suntsitua izan baitzen. Gainera lehen karlistadan, 1837. urtean, bertatik abiatu zen Karlos erregea Aragoiko konkistan. Ez litzateke harritzekoa izango erromatar garaian bertan ere izatea, udalerrietan miliarioen aztarnak aurkitu izan baitituzte. Ibaiaren beste aldean eskuinetik Aragoiren bideari helduko diogu eta mendi malda honetan Erreserba Natural txiki bat sortu zenez, gozatu inguruaz.
(9,4 Km). Zuzen segi, ezkerretik korraliza batera doan bidea utzirik. Eraiketa hauek, harlanduzko pilarez nahiz adreiluz osatuta daude, estali gabeko bailekin. Horma batera erantsitako artzainaren etxoladun eredu zenbait topatuko dugu. (13,3 Km). Zuzen jarraitu bidea, ezkerreko pistatik baztertuz.
(15,5 Km). Gurutze bat bihurgune baten ondoren aurkituko dugu, ezkerretik ubide bat dakusagu eta eskuinetik korraliza baten aztarnak. Bideak zuzen jarraitzen du, eta handik kilometro gutxira (18,3 Km), pista hobeari helduko diogu. Zerealetako landa artean presa eta askaltoki bat dugu atsedenaldirako toki aproposena, (20,2 Km). Berriz bidea jarraituz Zarrakaztelura iritsiko gara. Herria zeharkatzen ari garela, eliza erromanikoa, XVI. mendeko abade jauregia eta XX. mendeko udaletxea duen enparantzatik pasako gara, kale estu batek errepidearekin topo egin arte. Bertatik eskuinera bidegurutzeraino.
Ezkerretik hartuta, errepidez, Oliva monastegirarte, (26,7 Km) hurbilduko gara. Zati hau ez dago zertan eginik, baina tokiak merezi du. Penintsulako Zisterreko monastegien artean hoberen kontserbatutakoa da eta XII. eta XIII. mendeetan igaro zituen bere urterik oparoenak, hainbat nafar errege eta zenbait Aita Santuren babesa zela medio. Abadeak, mende hauetan zehar beraien ondasunak handitzen zituzten neurrian, lurrak monastegi inguruan biltzen saiatu ziren, baita beraien ordenako oinarriei helduz nekazari lanetan aritu ere, abelzaintzari garrantzi handia ematen ziotelarik. Antza denez, Erdi Aroaren bukaerarako euren lanetatik bizi ordez errentari gisa zirauten eta arrazoi horregatik eta Nafarroa Gaztelaren menpe gelditu zenean, fraideen egoera okertu egin zen. Konbentzioko gerran ospitala bilakatu zen eta Independentziako gerran zakuratua suertatu zen. Baina, azkenik, 1835. urteko desamortizazioarekin sekularizatu egin zituzten elizgizon guztiak. Monastegiaren zatirik aipagarrienak eliza, klaustroa eta kapituluetarako gela dira; guztien ezaugarria hornidura urria da.
Itzuli Zarrakaztelura eta handik Murelu-Konderarte, (31,3 Km) non errepide nagusiaren eskuinetik baztertu behar garen, Uxuerarte doan errepidetik Zaraitzu arte. (36.8 Km). Errepidea utzi eta zuzenean doan pista hartu beherantz.
(38,3 Km). Erne ibili eta ezkerrera doan lehenengo bidea hartu, nahiz eta lurrezkoa izan, ez abiatu eskuineko pistatik hobea bada ere. Geroago (41,1 Km) segi zuzen, eskuineko pista utziz, eta (44 Km) ezkerrekoa laga, hasierako zubirarte. Aurrerago, eskuinetik abiatuko gara herrira beste aldetik iristeko, era honetan ibilbidea amaituz

Azkenak
2024-09-28 | Eneko Atxa Landa
Donostia Zinemaldia. 8.eguna
Ez dut sekula pelikulekin negar egiten

Ez dut sekula pelikulekin negar egiten. Pelikula gogorrak ikusi ditut, istorio tristeak, heriotzaz beteak, gizakiaren alderik zatarrena erakusten dutenak? Barkamenik eskatu gabe, gainera? Pelikula ederrak ikusi ditut, dotoreak, monumentalak, mirarien gainean hitz egiten dutenak,... [+]


Sail Ofiziala. 8.eguna
Sinets nazazu


Elon Muskek bilatzen ditu Trumpen botoak AEBetako estatu giltzarrietan

Munduko gizon aberatsenetakoa den Elon Muskek bultzatzen du America Pac ekimen politikorako batzordea, The Guardian-ek jakinarazi duen arabera. Bere zeregina da AEBetako hainbat estatu giltzarritan Donald Trump-entzat botoak biltzea.


700 hildakotik gora Libanon eta Israelen lurreko erasoa gero eta gertuago

Israelek jarraitzen du Libanoko hegoaldeari eta Beiruteko hainbat auzori airez eraso egiten eta, nazioarteko eragileen deiak gero eta handiagoak badira ere, oraingoz ez da su-etenerako aukerarik ikusten.


2024-09-27 | Gedar
Palestinako Agintaritzak erresistentziaren kontra betetzen duen lana salatu dute berriz milizianoek

Palestinako Agintaritzaren segurtasun-indarrek rol aktiboa dute erresistentziako kideen kontra: jazarpena, lapurretak, boikotak eta abar aipatu dituzte, beste behin ere.


Anglosaxoi hitza arrazista da?

Nottinghameko Unibertsitateak Anglosaxoiei eta Vikingoei buruzko Ikasketak masterrari izena aldatu dio: Ingalaterrako Goi Erdi Aroko Ikasketak. Cambridgeko Unibertsitateko Anglo-Saxon England Journal aldizkariari ere izen aldatu zioten lehenago: Early Medieval England Journal... [+]


Victoria Woodhull, lehen hautagaia

New York, 1970eko apirilaren 2a. New York Herald egunkariak Victoria Woodhull (1838-1927) ekintzaile eta brokerraren eskutitz bat argitaratu zuen, 1872ko AEBetako presidente hauteskundeetarako hautagaitzaren berri emanez. Inoizko hautagai gazteena zen; 34 urte izango zituen... [+]


2024-09-27 | Ahotsa.info
Urtarrilaren 11n izanen da presoen etxeratzeko ohiko hitzordu nazionala Bilbon

Datorren urtarrilaren 11n Bilbon Sare Herritarrak deitutako mobilizazioaren leloa “Behin betiko konponbidea” izanen da, eta urtero bezala milaka lagunen babesa espero du Sarek.


2024-09-27 | Eneko Atxa Landa
Donostia Zinemaldia 7.eguna
Bikaintasun esplikagaitza, berriz


Zaintza eta euskara: “Korapilo handia” askatzeko tresnak bilatzen

Euskalgintzaren Kontseiluak Zaintza eta euskara. Sareak eraikitzen jardunaldiak egin ditu irailaren 26an, Donostian. Idurre Eskisabelek, Kontseiluaren idazkari nagusiak, lehen hitzaldian adierazi du “urgentziazkoa” dela gaiari heltzea. Jardunaldien helburua ez da... [+]


2024-09-27 | Euskal Irratiak
Amaia Fontang
“Hau da etorkinen geroa gobernu berriarekin: kontrola, kanporaketak eta kriminalizazioa”

"Segurtasun gehiago, inmigrazio gutxiago". Bruno Retailleau barne ministro frantsesa argi mintzatu da, kargua hartu berritan. Etorkinen gaineko kontrola azkartu nahi du Michel Barnier lehen ministro eskuindar-kontserbadorearen gobernuak, eta jada Retailleauk aitzinatu... [+]


Eguneraketa berriak daude