AZKAINE ETA SENPERE ARTEKO ERREKEN IBILBIDEA

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Azkainetik bertatik, Arraioa baserri ondotik hain zuzen ere, emango diogu hasiera aste honetako bueltaxka leun honi. Baserriaren izen bereko erreka izanen dugu erreferentzia, jarraituko dugun bidezidorra Arraioko errekaren ezkerraldetik baitoa, erreka gure ezkerrean geratzen delarik. Azkainen jasotako kondairen arabera, behiala erreka honetan lamiak usu "ikusten" ziren... guk, ordea, ez dugu izango uretako izakiak bixitatzeko hainbesteko zantzarik. Bizkitartean, hastapenetik kilometro batera, gure bidetik putzu handi eta ilun bat nabarituko dugunean... «ez ote zen Arraioko lamiak bainatzen ziren putzu bera izanen?», pentsatuko dugu doikebe.
Bidezidorra otearen artean irekiko da, zabalgune batera iritsi arte. Bizkarzun eta Esnaur tini apalak gibelean utzi ditugu. Haien gailurretan gaur egun, Napoleon garaiko gerretako gotorlekuak ikus daitezke, 1813. urtean Napoleonen armada uxatu ondoren Wellingtonena Azkainen sartu zenean eraiki zirelarik.
Gora doan pista eskuinean utziko dugu eta langa bat iraganik, zelai zabal eta berde batean sartuko gara, zinez arrunt lasaia eta ederra. Zelaiaren alboan urmaela topatuko dugu. Horko lamia bakarrak arruli eta mariburruntzak izanen dira, beste mamutzekin batera.
Amini bat aurrerago, Azkaineko Herriko Etxeak ederki adelatu duen borda aurkituko dugu, iturriak, komunak eta guzti, bikain hornituta beraz. Eskuarki bertakoek borda alokatzen dute toki paregabe honetan bazkariak edo krakadak jai giroan egiteko.
San Inazio lepora doan pistaren mundruna zapalduko dugu metro urri batzuk geroago, berehala pinudiaren barrena sartzen den pista hartu behar baitugu. Hura jarraituz, pinuditik harizti eta pagadira pasatuko gara. Legureko bordara iritsi baino lehen, zonalde garbira aterako gara, Zuhamendiko mazela zeharkatzeko. Hor goian Zuhamendiko kaskoa itsusitzen duten antenak geratuko dira eta mendi bestaldean, San Inazio lepora aldera, Larrunera tren ttipiaz iganen diren turisten kalapita. Zuhamendiko magala zeharkatzen dugun bitartean, Arraioko errekako ibar txikia ikusiko dugu, Esnaur eta Bizkarzun mendi garbaleen artean idekitzen dena.
Zuhamendi pasatuko dugu apur bat jaitsiz Mendiondoko bordaraino eta berriro, lehengo altuera irabaziz Bixustiara iristeko. Leku honetan, borda zahar baten alboan eta artzain bidearen ertzean, Bixustiako tumulua kokatzen da, belarrez, otiez eta iratzez estalita, abantxu nabari ez dena. Berari buruzko informazioa Jaques Blot arkeologoak emango digu: «Bixustiako tumuluan salbamendu azterketa bat beharrezkoa izan zen, 1975ean larrea lurberritua izan zelarik. Lurrezko tumulu hori, miaketa aitzin ageri zen peristalito guztiz eder batez ingurarua zen, honek, bere iparraldeko aldean bereziki, aldizka emaniko bloke handi eta ttipiago sail bat bazeukalarik. Bertan bildutako egur ikatz batzuk datatuak izan dira: 2600 100 B.P.(hots, 969 eta 433 K.a.)».
Bixustiako tumuluak eta inguruko beste historiaurreko oroitarriek adierazten digute goratasun apaleko mendixka eta zelaigune hauek ez zirela bakarrik neguko alaleku izan, baizik eta alalekuz aldatzeko bidean, geldiune ere urte sasoien arabera.
Artzain bidea jarraituz, altuera galduko dugu, Uzkaingo erreka aldera jaisteko oraingo honetan. Ibilbidearen zati honetan Senpereko lurretan kokatuko gara.
Bidea aurreratu ahala, pareko erreka indartuz joango da. Urak brauki jotzen du harrien kontra. Udan erreka hauek agor izan daitezke baina azken euri uhar eta zurrupiten ondoren, ur nasai jautsiko da garai hauetan. Hargatik, lerratu gabe, artoski iragan beharko dugu bideak ibaia zeharkatzen duenean.
Momentu batean errekak hanbateko zarata aterako du. Jakinminez zalaparta aldera hurrantzen bazarete, baldituko zarete putzu sakon eta zabala aurkitzean... hura bai piszina bikaina lamiendako!
Aurrerago, gainera, beste putzu ederrak topatuko dituzue, Aritzeako etxe hutsetara iritsi baino lehenago. Uzkaingo errekako zati hau, guk ezagutuko dugun azkena, bere apaltasunean zinez ikusgarria da.
Segituan aterako gara errepidera, Les Sentiers Emile-Uzkaingo erreka dioen panoaren tokira. Emileren ibilbidetxo hauek Frantzia osoan hedatuta dauden txango errazak dira.
Errepidea zapalduz, hasierako puntura hurbiltzen goazen bitartean, herri arkitekturaren harri-bitxiak diren baserriak begiztatuko ditugu. Horrela, arte herrikoiaz gozatuko dugu eta amaiera emango diogu Arraioa eta Uzkaingo erreketako ibilbide eder honi

Azkenak
Eskolako guraso taldean nola informatu euskara hutsean, erdaldunak haserretu gabe

"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra aurkitu dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.


2025-03-11 | Sustatu
Etorkisuneku 01 jardunaldia 14an, “etorkizunak pentsatzeko euskaratik”

Etorkisuneku 01 izenarekin jardunaldia egingo da martxoaren 14an, datorren ostiralean, Errenterian. Badalabek eta TEKS elkarteak antolatuta "hizkuntzari eta komunitateari lotutako iruditeria eta diskurtsoak berritzeko proposamen bat" izango omen da. Badalaben egoitzan... [+]


Hasi da Errigoraren udaberriko kanpaina

Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]


2025-03-11 | Gedar
Burlatako eta Errekaldeko gaztetxeen defentsan, indarrak batzera deitzen ari dira

Iruñerrian bat egin dute hainbat Gazte Asanbladak, Burlatako Gaztetxearen alde. Etxarriren desalojoa gelditzera deitzeko, bestalde, manifestazio bat antolatu dute Bilbon hilaren 28rako.


Hezkuntzaren merkantilizazioa eta noraezaren aurrean, HezkuntzArtea sortu da!

Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]


EAEko Osasun Saila mediku euskaldun bila

Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]


Martxan dago euskarazko film laburren Laburbira zirkuituaren 22. edizioa

35 film aurkeztu dira lehiaketara eta zortzi aukeratu dituzte ikusgai egoteko Euskal Herriko 51 udalerritan. Euskarazko lanak egiten dituzten sortzaileak eta haiek ekoitzitako film laburrak ezagutaraztea da helburua. Taupa mugimenduak antolatzen du ekimena.


Zilbor-hestea

Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.

Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]


Kaleratzeak Stop-ek PSE-EEri leporatu dio EAJren Etxebizitza Legea “puntuz puntu” betetzea

Plataformak "atzerapausotzat" hartu du Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri agendako sailburu Denis Itxasok berriki iragarri izana lurzoru urbanizagarrietako etxe babestuen proportzioa %75etik %60ra jaistea. Pradales agintera iritsi zenetik alokairu soziala eskatzen... [+]


Pintaketa faxistak egin dituzte Maulen aldarri feministen aurka

Martxoak 8an egindako pintaketak gainetik margotu dituzte ikur faxistekin Zuberoako hiriburuan. Horren aurrean elkarretaratzera deitu dute, astelehenean.


Haur eskoletan euskarazko ehun plaza gehiago eskainiko ditu Iruñeko Udalak hurrengo ikasturtean

Euskarazko eskaintza handitzeko akordioa erdietsi dute EH Bilduk, PSNk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak


2025-03-10 | Behe Banda
Kartoizko eta prezintuzko eskultura, ama, ni eta pailazo bat

Behe bandako zutabea bezain erlojuaren aurka prestatzen ditut mozorroak, korrika, aztoratuta, zalantzaz, erretxin, estropezuka eta sarri arrakasta ez erabatekoarekin; adibidez, zutabe hau eta biharko mozorroa. Oraindik ez dakit bietako zein bukatuko dudan lehenago. Baina... [+]


Alemaniako poliziak istiluak eragin ditu M8ko manifestazioan, Palestinaren aldeko mezuengatik

Berlinen martxoaren 8an izandako manifestazioa gogorki erreprimitu du Poliziak. Palestinaren aldeko aldarriak zeramatzaten manifestariek. Agintariek Alemanian arabierazko abestiak eta diskurtsoak debekatu dituzte manifestazioetan, "segurtasun publikoko" arrazoiak direla... [+]


Eguneraketa berriak daude