ERREFORMAREN AURKAKO ERREBOLTA
- ari dira martxoaren 24-25erako prest egon beharko duen Nekazari Politika Bateratuaren (NPB) erreforma berria. Bien bitartean, euskal, espainiar eta europar baserritarrak erreforma horren aurka mobilizatzen ari dira.
Erreformak prest egon beharko du martxoaren 24 eta 25erako, orduan onartuko baitute EBko estatuburuek proposamenaren zatirik handiena. Egunotan, otsailaren 22 eta 23an hain zuzen, bilera gehiago egin dituzte Bruselan, martxoaren 15 eta 16rako estatuburuek izenpetu beharko duten akordioa itxi ahal izateko.
Erreforma honek, funtsean, nekazal eta abere-prezioen jaitsiera nabarmena bultzatzen du, EBren laguntzen banaketa bidegabeaz gain, zeinak bereziki nekazari eta abeltzain handiei mesede egiten dien. Nekazari eta abeltzain txikiak dira erreforma honen pairatzaile, eta bere gain eroriko dira ondoriorik txarrenak. Hego Euskal Herriaren kasuan, erreformak dagoeneko larria den egoera larriagotu lezake. Gaur egun geratzen diren 17.000 nekazaritza-ustiategietatik 1.000 galtzen dira urtero.
Espainiak 850.000 milioi inguru pezetako (34.000 milioi libera, 5.120 milioi euro) laguntza jasotzen du urtero EBtik. 300.000 milioi pezetako laguntza jasotzen duen laborantza belarkaren kasuan, onuradunen % 1ak sektore osoari zuzendutako laguntzaren % 20 jasotzen du. Espainiako hiru nekazaritza-ustiategi garrantzitsuenek 1.000 milioi pezetako laguntza jasotzen dute.
Olibondoaren kasuan, 69 jabek 4.100 milioi pezeta bereganatzen dituzte, 400.000 olibarietatik 100.000tik gora direlarik pertsonako 84.000 pezeta baino jasotzen ez dutenak. 125 olibondo-jabek bakarrik, 60.000 milioi pezeta banatuko lituzkete euren artean. Egoerak antzekoa dirudi Europako gainontzeko herrialdeetan. Alemanian, hiru ustiategi garrantzitsuenek 1.223 milioi pezeta jasotzen dituzte, Erresuma Batuan 960 milioi, eta Italian 888 milioi.
Diru-laguntzen banaketa bidegabe honen aurrean, familia ustiategiekin zerikusi gehien duten euskal eta europar nekazal erakundeak EBren laguntzen birbanatzearen alde agertu dira, mesede gutxien izango dutenen alde egitearren, hauek baitira gainera nekazal giroan enplegua mantentzen dutenak. Horiek dira orain euskal eta europar baserritarrek, NPBan emango diren aldaketen aurrean, defendatzen dituzten aldarrikapenak.
NPBren erreformak eragingo dituen aldaketek, aurreikus daitekeenez, norabide bikoitza hartuko dute. Alde batetik, laborantza belarkarena bezain garrantzitsuak diren OCMko erreformak ziurtzat jotzen dira. Belarkien kasuan, prezio instituzionalak % 20 jaistea aurreikusten da, laguntzaren % 10eko igoerarekin batera; esnekietan, % 15eko prezio-jaitsiera dago aurreikusita, animalia bakoitzeko laguntza zuzena ezartzeaz gain; behikien kasuan, % 30eko jaitsiera da prezio instituzionalen gainean aurreikusten dena, eta laguntza zuzenaren igoera ere izango da.
EBko burokrazian espero den bigarren aldaketa nagusia, Bruselak gaur egun nekazal sektoreari ematen dion laguntza zuzena % 25 murriztea da. Horren helburua aurrekontuak estutzea litzateke, baina badirudi gai hori oraindik ere nahiko gordin dagoela.
Egoera honen aurrean, euskal eta europar nekazal erakundeek etorkizunean laguntzak birbanatu edo modulatzearen aldeko mobilizazioetan dihardute. Helburu garbia dute: fondo-banaketan gaur egungo desberdintasunak zuzentzea, zigorrak edo laguntza-murrizketak aplikatzekotan, hauek diru-sarrera handiagoa dutenengan eragin handiagoa izan dezaten
Nekazari eta abeltzain txikiak biltzen dituzten nekazal erakundeek –COAG eta UPAk Espainian, eta EHNE-UGAVek Hego Euskal Herrian– beti kritikatu izan dute Loyola de Palacio Espainiako Nekazaritza Ministroa, Bruselan negoziatzeko duen eragatik eta beti ere bere bezero berezien alde, hau da, lur-jabe handien alde egiteagatik. Europako Batasunak, gainera, laguntzak zehazteko orduan diskriminazio politika hori aplikatzen darrai.
Eta datuek salaketok baieztatzen dituzte. Hego Euskal Herrian ez dago nekazari eta abeltzain handiz osaturiko egitura garrantzitsurik; bertako nekazal egitura funtsean nekazari eta abeltzain txikiek osatutakoa da. Espainian, alabaina, eta bereziki Andaluzian, Bruselatik diru gehien jasotzen duten lur-jabe eta abeltzain handi dezente dago. Hala dio UPA (Unión de Pequeños Agricultores, Nekazari Txikien Batasuna) espainiar erakundeak berriki kaleratutako txostenak.
Nahiz eta horrelako datuak orain arte ordaintzen zuten erakundeen esku egon, UPAk Andaluziako ustiategi handien inguruko datu batzuk eskuratu ahal izan ditu. Bertan, badira guztira 50.000 milioi hektarea dituzten 25 lursail, zeintzuk 3.255 milioi pezetako (130 milioi libera, 19 milioi euro) laguntza jasotzen duten. Oso abizen sonatuak dituzten espainiar familia garrantzitsu eta aberatsak dira, UPAkoen esanetan, EBren laguntzen benetako onuradunak.
Albako Dukesaren familiak, esate baterako, 370 milioi pezeta jasotzen ditu –Andaluzian bakarrik– Euroexplotaciones Agrarias eta Eurotécnica Agraria enpresen bidez. Hernández Barrera familiak, Herba Ebro Agrícolas-en sortzaile eta akziodunak, 330 milioi pezeta jasotzen ditu urtero Mundiarroz eta Dehesa Norte esplotazioengatik. Iñigo de Arteaga y Hermanos enpresak 331 milioi pezetako laguntza izan zuen urtebetean.
Beste hogei enpresariok 100 eta 200 milioi pezeta inguruko laguntza jaso zuten Andaluzian bertan, UPAk dioenez. Hauen artean: Mora Figueroa familia (196 milioi), Moreno de la Cava familia (103 milioi), Martínez Campos familia (103 milioi), García Mellado familia (104 milioi), Cuquerella Ubeda familia (117 milioi), Sainz de la Maza familia (127 milioi), Arizar de Torres familia (133 milioi), López de la Puerta familia (157 milioi), Hermanos Osuna Ostos familia (138 milioi) eta Explotaciones Agrícolas Andaluzas (215 milioi)
Sektore honetako sindikatu arduradunen esanetan, nekazaritzak eta abeltzaintzak gero eta pisu txikiagoa dute. Gaur egun dauden 17.000 nekazaritza-ustiategietatik urtero 1.000 inguru galtzen direla adierazi dute. NPBren erreformak dakarren prezio-jaitsiera izugarria eta EBren laguntzen murrizketa medio –urtero 5.000 milioi pezeta, 200 milioi libera, 30 milioi euro gutxiago–, egoerak okerrera egingo du.
Horrez gain, Madrilgo Nekazaritza Ministerioa –gogora dezagun Euskal Herriak ez duela oraindik Europa mailako eskumenik– nekazari eta abeltzain txikien alde baino, lur-jabe handien alde ari dela salatu dute. Lur-jabe handiak izango dira, oraingoan ere, erreformaren onuradunik garrantzitsuenak. Nahikoa litzateke ondorengo datuak ematea: Espainian NPBtik diru-laguntza lortzeko egindako 127 eskarik 15.000 milioi pezeta lortzen dituzte urtero (hau da, bakoitzak 118 milioitik gora), eta bien bitartean batez beste 300.000 pezeta jasotzen dituzten 182.469 nekazari daude. EAEko eta Nafarroako Gobernuak ere ez daude pozik egoera honekin, lehendik ere erreforma gehiago jasan dituen sektore honentzako birmoldaketa beharrezkotzat jo duten heinean bederen.
Horregatik guztiagatik, logikoa dirudi euskal nekazaritza eta abeltzaintza sektoreko sindikatuek, EHNE-UGAVek, «
NPBren erreforma, atzetik etorri diren eta arazoari errotik heldu ez dioten beste hainbat erreformaren adabakia edo makilajea
eragingo lituzkeen kalteak areagotu nahi dira, hau da, prezioen jaitsiera izugarria eta laguntzen modulazioa, diru-laguntzen bidezko banaketa alde batera utziz eta lehenagoko sistema bidegabe, insolidario eta eskandalagarria mantenduz
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]