IDI ZINEMA: BERROGEI BAIETZ


2021eko uztailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Joxe Mariren bi idiek beti irabazten dute Euskal Herriko txapelketa; harik eta dema batean beste batek bere idien alde kristoren apustua egin eta Joxe Marik galduko duen arte, herrikoen harridura piztuz. Ze demontre? Halakoxea da «40 ezetz» laburraren abiapuntua. Bertan, idi demen alderdi ezkutu eta azpijokoak islatu nahi izan dituzte, beti ere ikuspegi umoretsu batetik. «Txotx»-en gertatu bezala, oraingo honetan ere, informazioa pixkanaka doaz ematen eta azkenean ezusteko bat dago.

«`Txotx' egiten ari ginela, bitxia iruditzen zitzaigun idi demetan pala batez idi gorotza kentzen aritzen den pertsonaia, oso figura kuriosoa da –
azaltzen digu Asier Altunak

–. Hortik bururatu zitzaigun «40 ezetz» egitea. Idi dema aspaldiko ohitura den arren, gaur egun denon ahotan dabilen kontu batekin lotzen dugu, suspentsea amaiera arte mantenduz».
Dena den, ez dute Euskal Herria sakonaren trilogia bat egiteko asmorik.

«Agian, hurrengo istorioa hirian kokatuko dugu. Oraindik ez badakigu ere, datorrena jauzi kualitatiboa izan liteke»
.


ESKARMENTUA DUTEN HASBERRIAK.

Urtean zehar Telmo Esnal zarauztarrak eta Asier Altuna bergararrak zinegintza dute ogibide, Telmo zuzendari laguntzaile modura Madrilen eta Asier berriz, elektrikari gisa zine-argiztaketa enpresa batean. Baina ahal dutenean goikoei amen egiteari utzi, beren istorio bitxiak idatzi eta megafonoa hartuz, beraiek dira agintzen hasten direnak. Asier gidoia idazteaz gehiago arduratzen den bitartean, Telmok filmaketaren pisua hartzen du bere gain, hain zuzen ere, zuzendari-laguntzaile izanik, ongi ezagutzen du errodaia bateko dinamika. Bere azken lana Iciar Bollainen «Flores del Otro Mundo» filman izan da. «

Filmatzen hasi aurretik, garbi hitz eginez gero bakoitzak zer egiteko duen, ez da arazorik egoten»
.


TALDE OSOA MUSU TRUK.

Guztira, hamabost minutuko iraupena izango duen laburra egiteko, filmaketa sei egunetan banatu dute: Aiako probalekuan lehenik, Igeldoko taberna batean gero, eta azkenik, Leitzan kanpoko sekuentziak. Eusko Jaurlaritzatik jasotako laguntza urri samarra izan denez (milioi t`erdi pezeta) talde osoak musu truk lan egin du. Hori dela eta Asierrek lantalde osoari bere esker ona erakutsi nahi dio. Baita Txepe Lara ekoizle iruñearrari ere.

«Txotx egiteko konfidantza osoa jarri zuen gugan, eta orain ere askatasuna eman digu, roilo ona egon da. Baina noski, produkzio plana hain estutua egotean, inprobisatzeko aukerarik ez da izaten. Emaitza ziurtatzera joan behar duzu, ezin baita pelikula alferrik galdu»
. Azken sekuentzia izan da buruhauste gehien eman diena, lau orri baitzituen. Orain muntaketa lanetan murgilduta daudelarik, laburra udarako ikusteko moduan egotea espero dute Asier eta Telmok. Bestela, Donostiako Zinemaldirako. Efektu bereziak biziki garestiak direnez, lagun batzuek plano digitalak egingo dizkiete.


AKTOREEK GAIZKI OHITUAK GAUZKATE.

«Denbora dexente pasa da idatzi genuenetik egin den arte, ia urtebete; beraz, bitarte horretan Telmo eta biok argi genuen nortzuk izango ziren aktoreak, esate baterako, Kandido Uranga eta Pako Sagarzazu. Biak aktore apartak dira, eurek bakarrik zuzentzen dute beren burua. Pena bat da Sagarzazuk euskaraz ez jakitea, baina hain langile izanda, buelta ematen dio horri. Kandidok daukan desabantaila berriz, bere aurpegi markatua da, eta horrek mugatu egiten du mota guztietako paperak egin ahal izateko; bestela fenomeno bat da. Baina gure kasuan, ezin hobeto egokitzen zaio gure pertsonaiari»
. Gainontzean, Asierren aburuz, Ane Gabarain, Isidoro Fernandez eta Jose Ramon Soroiz Pinpix-ekin ere erraza izan da lan egitea. Isidorok bilbotar euskaldunberriaren papera egiten du. Mundu guztia hika eta bera berriz, zuka. Hasiera batean, teknikoek gidoia oso nahasia zela zioten, irakurrita ez zela ongi ulertzen. Filmatzen hastean ordea, zentzua hartu duela ikusi dute. Eta hori, neurri handi batean, aktoreen lanari esker izan da. Halaber, ezin ahantzi aktoreak bezain garrantzitsua izan den norbait, idiak gobernatzen ibili den Jose Mari Olasagasti Igeldoko aizkolaria; normalean kamera ikusi ahala, animaliak errebelatu eta komeriak izaten dira planotik atera ez daitezen.


HIZKUNTZAREN TOPIKOA APURTUZ.

Telmo nahiz Asierrek garbi dute euskarazko zinea erdarazkoa bezain egingarria izan daitekeela baldin eta aurretik istorioan benetan sinesten bada.

«Gaur egun film labur bat euskaraz egitea ez da oztopo; alde batetik, euskaraz jarduteko gai diren aktore eta teknikari onak badirelako, eta bestetik, kanpoko festibaletan azpitituluekin oso ohituak daudelako. Hortaz, euskarak mugatu egiten zaituela dioen topiko horrek ez du balio. Aitzakia hutsa da erdal ereduari eusteko. Ohitura kontua da hori aldatzea. Eta gure esku beti egongo ez bada ere, produktoreak zeresan handia baitu hor, gu behintzat, saiatu egingo gara gure zinea euskaraz mintzatu dadin».

ZINE SOZIALA GUSTOKO.

Asier eta Telmoren bi laburrak ikusiz gero, bistan da antza badutela, ez gai ruralak direlako, kontatzeko moduagatik baizik, hots, estiloan istorioan baino. «

Agian surflari bat eta bere munduan girotutako istorio bat egingo bagenu ere, pareko estiloa aterako litzaiguke»
. Saltoa noiz emango ote duten galdetzean, luzemetraia bat egiteko hainbat ideia egosten dituztela erantzun digu Altunak,

«zerbait lantzen ari gara, baina poliki, presarik gabe, azken finean, zinearen mundua oso irristakorra delako. Jende pila dago labur arrakastatsuak egin arren, gero bidean geratu dena»
. Biei umore beltza gustatzen zaie, istorio serioak baina disparate ukitua dutenak. Asierri hemen zine soziala falta dela iruditzen zaio, hau da, eguneroko bizitzan oinarritutako istorioak, errealitatearen adierazgarri direnak.

«Badirudi orain egiten den zineman kontatzen dena jendeagandik oso urrun dagoela. «Barrio» bezalako film batek ordea, frogatu du zine sozial horrek indarra edukitzeaz gain, aldi berean komertziala izan daitekeela. Alde horretatik, Ken Loach eta ingeles zinea orokorrean oso atsegin ditut. Noizbait halako zerbait hemen egingo bagenu.... baina ziur nago, gugandik etorrita, komedia kutsua izango lukeela»

Azkenak
2024-11-25 | Leire Ibar
Euskal Herriko I. Hikadromoa antolatu dute Durangoko Azokan

Durangoko Azokako berrikuntzetako bat izango da ZirHika taldeak sortu duen hikalarien bilgunea. Hika hitz egitea eta ongi pasatzea izango da helburua, abenduaren 7an Landako ikastetxean.


2024-11-25 | Euskal Irratiak
Alokairuak mugatzeko legea indarrean jada, Lapurdiko 24 herritan

Alokairuen bidezko espekulazioa oztopatzeko neurria azaroaren 25etik goiti izanen da indarrean Ipar Euskal Herrian. Momentuko, tentsiopean diren Lapurdiko 24 herriei eraginen die: Ahetze, Angelu, Arbona, Arrangoitze, Azkaine, Basusarri, Baiona, Biarritz, Bidarte, Biriatu,... [+]


'Superbotereak' liburua
Eskola-proiektuak izango dira mintzagai asteazkenean, Larraulen

Larraulgo eskolan da hitzordua, azaroaren 27an, 17:30ean. 'Superbotereak' liburuaren egile Koldo Rabadan ez ezik, hitzaurrea idatzi duen Nora Salbotx eta hainbat kide izango dira mahaiaren bueltan: Ainhoa Azpirotz (Hik Hasi-ko koordinatzailea), Irati Manzisidor... [+]


Lan istripu hilgarrien gaineko datuak estaltzea leporatu dio LABek Nafarroako Gobernuari

Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.


2024-11-25 | ARGIA
Nazio auzia “erdigunean” ipintzeko eskatu du EH Bilduk, “jauzi” bat egin eta estatusaren eztabaida abiatzeko

Jendetza elkartu da Bilboko Casillatik abiatu den manifestazioan, Nazioa gara aldarrikatzeko. Buruan, EH Bilduko Mahai Politikoko kideak joan dira, eta atzeraxeagotik jarraitu diote ERC, BNG, CUP, Compromis eta Mes Per Mallorca alderdietako kideek. Ikurrinak, Nafarroako ikurrak... [+]


Gobernuarekin kritiko den ‘Haaretz’ egunkaria itotzeko neurriak hartu ditu Israelek, hura desagerraraztea helburu

Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.


2024-11-25 | Jon Torner Zabala
EHUko errektoretzarako bozketaren atarian
Bengoetxeak eskatu du Ferreiraren hautagaitzaren “jardunbide irregularrak” ikertzeko

Asteartean, hilak 26, egingo dira EHUko errektoretzarako hauteskundeak. Kanpaina nahasia izaten ari da, eta, horren erakusgarri, Joxerramon Bengoetxearen taldeak eskatu izana "ustez Eva Ferreiraren hautagaitzako pertsonek edo ingurukoek egindako ekintzak eta kanpainako... [+]


2024-11-25 | Leire Ibar
Fronte Zabala itzuliko da boterera Uruguain, bost urteren ostean

95.000 botogatik gailendu da Fronte Zabala azaroaren 24an eginiko hauteskundeetan. Yamandu Orsi izango da Uruguaiko hurrengo presidentea, Álvaro Delgado eskuineko Alderdi Nazionaleko presidentegaiari aurre hartuta.


2024-11-25 | Bertsozale.eus
Alaia Martin Etxebestek irabazi du Zarauzko finalaurrekoa
Finalerako pase zuzena eskuratu du Martinek, finalaurrekoa irabaztearekin bat. Azken finalaurrekoa datorren igandean jokatuko da, Arrasaten, eta orduan osatuko da finala.

Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Azken asteetan albiste izan da Gasteizko Errota auzoa, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak egiten baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
Mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Eguneraketa berriak daude