"ESTATU EREDU BERRI BAT HITZARTU BEHAR DA"

  • idazkari nagusi Pere Estevek ETAren su-etenak zabaldutako egoera politiko berriaz, Estatu ereduaz, Europan Estaturik gabeko nazioek izango duten tokiaz... duen iritzia azaldu digu.

2021eko uztailaren 20an
C

onvergència Democrática de Catalunyako idazkari nagusi Pere Esteveren ustez, Bartzelonako Adierazpenaren eta ETAren su-etenaren ondorioz sortutako egoerak Estatu ereduaren eztabaida dakar plazara. Bartzelonako Adierazpenaren ideologotzat jo izan den Esteve, ARGIAri eskainitako elkarrizketa honetan, Estatu Espainiarraren aniztasun nazionala aintzat hartuko duen kultura politiko berri baten alde agertu da. Datozen Europako Legebiltzarrerako hauteskundeetan CiUko zerrendaburu izango denak Estatuaren plurinazionaltasun hau 1978ko Konstituzioaren markoaren baitan zilegi dela dio).
Zure iritziz, zer aldatu da Estatu espainiarrean Bartzelonako Adierazpenaren eta ETAren su-etenaren ondotik?
Gauza garrantzitsu zenbait aldatu da. Aldatu da, esaterako, Estatu ereduaren inguruko eztabaida abiatu dela, nahiz eta Espainiako politikagintzan betidanik azalean egon den zerbait izan. Nire ustez, eztabaida hau duela hilabete batzuk CiUk, PNVk eta BNGk sinatutako Bartzelonako Adierazpenari esker abiatu da. ETAren su-etena beste elementu garrantzitsu bat da.

Estatu ereduaren inguruko eztabaidak 1978ko Konstituzioaren erreforma edo berrirakurketa esan nahi du?
Lehenik, uste dut Estatu ereduaren inguruko eztabaida baldin badago, hori Estatu espainiarrean baldintza berri batzuk daudelako dela. Azpimarratu nahiko nukeen lehen aspektua da gaur egun demokrazia egonkor bat dugula; egun ezinezkoa litzateke 23 F bat. Bigarrenik, Espainiako gizartea azken urteetan modernizatu egin da. Estatu espainiarra Europako Batasunean sartzea Estatu ereduaren inguruko eztabaida hori zilegi egin eta laguntzen duen beste faktore bat da. Convergència i Uniók ez du Konstituzioaren erreforma planteatzen, baina bai bere berrirakurketa. Uste dugu zilegi dela Espainia Estatu plurinazional bat dela onartzea marko konstituzionalaren barruan. Helburu hau lortzeko, Estatuaren aniztasuna onartuko duen kultura politiko berri bat behar da. Behar da, halaber, indar politiko eta sozial guztien arteko elkarrizketa eta adostasuna.

Honek esan nahi du Konstituzioaren 20 urteko aldiak berraztertze kritiko bat behar duela eta "kafea guztientzat" formula ez zela aproposena izan?
Halaxe da. 1978ko Konstituzioak, bere muga guztiekin, ez du Estatu espainiarraren banaketa uniforme bat aurretik juzgatzen. Horregatik uste dut ez zela beharrezkoa "kafea guztientzat" formula. Erresuma Batuan gertatzen ari denaren adibidea dugu: Tony Blair-en Gobernuak ahalmen politikoa itzuli die jomuga hori zuten lurraldeei, Ipar Irlandako gatazka konpontzeko izandako jarrera positiboa ez aipatzearren. Estatu espainiarrean, Jose Maria Aznarren Gobernua eta indar politikoak adostasun batera heldu beharko lirateke etorkizunean, botere politikoaren berbanaketara, eta Estatu beronen berregituraketara; hau guztia eraikuntza europarraren eremuan. Espainian, ez zen nahitaezkoa UCDk aukeratutako 17 autonomien formula. Orain politika haren ondorioak ordaintzen ari gara. Ezinbestekoa da guztien artean Estatu eredu berri bat hitzartzea. Prozesu honetan Kataluniako, Euskadiko eta Galiziako indar abertzaleek oinarrizko papera jokatu behar dute eta euren ahaleginak koordinatu behar dituzte.

Zein irakurketa egiten duzu PPk eta PSOEk Estatu ereduaren inguruko eztabaidan duten jarreraz?
Esateak penatzen nau, baina PP eta PSOE trantsizioko oinordeko kultura politiko zaharkituaren ordezkari onenak dira. Jada balio ez duen kultura politikoa da, behea jo duena. Bi alderdiok ez dute Espainiaren aniztasun nazionala onartu eta ulertzen. Jarrera kontserbadoreak eta erresistentzialistak dituzte. PP zein PSOEren barruan kultura jakobinoa eta zentralista gailentzen da. Biek ala biek ahalegina egin beharko lukete ulertzeko Espainia ez dela errealitate nazional bat, plurinazional bat baizik. Baina, egun, zail ikusten dut sozialistek eta popularrek, salbuespen ohoragarriekin, errealitate plurinazional hori eta Estatu eredu berri bat onartu edota defendatzea.

Zergatik erabaki duzu Europako Legebiltzarrerako CiUren zerrendaburu izatea?
Europak Kataluniarentzat eszenatoki berri bat eta aukera berriak zabaltzen dituelako. Euroak, esaterako, garrantzi politiko itzela du. Uste dut ona eta beharrezkoa dela eraikuntza europarraren prozesua bultzatzea eta eszenatoki hortan egoteko helburua izatea. Hori da CiUren zerrendaburu izateko izan dudan funtsezko arrazoietako bat.

Zein izan daiteke Katalunia bezalako Estaturik gabeko nazioen tokia Europako eszenatoki berrian?
Esan nahi nuke, lehenik, eraikuntza europarra Estatuen interesetan oinarrituko balitz soilik, Estatu horien eraldatzea gertatu gabe, Kataluniako nazionalistentzat Europako itxaropena oso mugatua legokeela. Zorionez, hau ez da horrela eta Estatuetatik Europako Estatuz gaindiko erakundeetara subiranotasun emate garrantzitsuak gertatzen ari dira. Bestalde, indarren orekan eta botere politikoaren banaketan egiazko eraldatze bat ematen ari da. Eremu berri honetan, gurea bezalako unitate nazionalek protagonismo handiagoa izan dezakete Europaren eraikuntzan. Kataluniako nazionalistek aukera hau aprobetxatu nahi dugu.

Uste duzu Europako Batasuneko eskemak kataluniar, euskal eta galiziar nazionalistak zenbait helburu klasiko, alegia Estatu independente baten sortzea, mugak edo armada propioa, berplanteatzera behartzen dituela?
Lehen subiranotasunaren bereizgarri ziren elementuok indarra galdu dute. Ez da beharrezkoa moneta propioa edo armada eta mugak edukitzea subiranoa izateko. Hala izango da mendebaleko Europan etorkizunean. Subiranotasunaren elementu klasikoak, erabaki demokratikoz, herritarren autodeterminazioz, gero eta gutxiago daude Estatuen gain eta gehiago Europako Estatuz gaindiko erakundeen esku. Abiatzen ari den prozesu bat da, baina izugarrizko aukerak eskaintzen dizkie Estaturik gabeko unitate nazional txikiei.

Jordi Pujol lehendakariak Kataluniako hauteskunde autonomikoak datorren udazkenean izango direla iragarri du duela gutxi. CiU garaipen adorez joango da hauteskunde hauetara edota oraingoan irabaztea zailagoa izango dela uste du, Pasqual Maragall buru duen alternatiba hor dela kontuan izanda?
Gu konbentzituta gaude CiUk bere gehiengo parlamentarioa berrituko duela. Gure helburua aurreko hauteskunde autonomikoetako emaitzak hobetzea da. Maragalli dagokionez, mihi zuhurrek diote ezin dituela hauteskunde horiek irabazi. Maragallek ezin die nazionalistei irabazi ez duelako programarik eta ez duelako proposamen bat bera ere zehaztu. Maragall gertakizunen ondotik dihoa. Gainera, Maragallen diskurtso katalanista, zeina erabat nahasia eta kontraesankorra den, ez da PSCko hainbat sektoreren gustuko, ezta PSOEren zuzendaritza zentralista eta jakobinoaren gogoko ere. Maragallek ez du erraz izango, ezta bere baseak konbentzitzeko ere


Azkenak
2025-02-19 | Ahotsa.info
Yala Nafarroak manifestazioa deitu du otsailaren 22rako

Yala Nafarroak bat egiten du Israelek nazioarteko zuzenbidea sistematikoki urratzen duela salatzeko mundu osoan zehar egiten ari diren mobilizazioekin, eta iragarri dute mobilizazioei eutsiko dietela Mendebaldeko gobernuek Israelgo erregimenarekin duten konplizitatearekin amaitu... [+]


2025-02-19 | Irutxuloko Hitza
Irutxuloko Hitzaren hogeigarren urteurreneko ekitaldia, iruditan

Donostiako San Telmo museoko aretoa jendez bete da Irutxuloko Hitzaren hogeigarren urteurreneko ekitaldian.


Galeperra ez da galzorian deklaratuko eta bere ehizak baimenduta jarraituko du

2022an galeperra galzorian izendatzea proposatu zuen Espainiako Zientzialarien Batzordeak, bere ehiza debekatzea ekarriko lukeena. Espainiako Gobernuak orain erabaki du ez ematea babes hori espezieari, eta ehiztarien lobbyak eskainitako informazioa erabili du horretarako.


“Euskarazko murgiltzea erasotzen ari dira PAI ereduaren zabalkundearekin”

Ingelera orduak handitu eta euskarazkoak murrizteko foru aginduaren kontrako helegitea aurkeztu du STEILAS sindikatuak. “Murgiltzea ataka larrian jartzen ari dira” salatu dute.


Onkologia Osakidetzan integratuko dute ekainaren 30erako

Alberto Martínez Jaurlaritzarne osasun aholkulariak jakinarazi du erabakia, Gasteizeko Legebiltzarrean. Langile guztiak subrogatuko dituztela ere esan du. 


Langile bat hil da AP-15 autobidean Nafarroan, kamioi batek harrapatuta

Eguerdian gertatu da istripua, 25. kilometroan, Nafarroako Martzilla herriaren inguruan. 2025ean hil den zazpigarren lagilea da.


EITBren Bilboko egoitza aurrean kontzentrazioa egingo dute, zuzendaritza postuak euskalduntzea exijitzeko

"EITB euskalduna, zuzendaritzatik hasita!" lelopean, otsailaren 25ean egingo dute elkarretaratzea, asteartean, EITBko ELA, LAB eta ESK sindikatuek nahiz Aldatu Gidoia ekimenak deituta.


Lizarrako UPNk eskoletako bertsolaritza programa eten du

Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".


EAEko gazteen %88aren ustez buru osasuneko tratamenduak Osakidetzaren gain egon beharko lirateke

Future Game proiektuak EAEko gazteen osasun mentalaren inguruko ikerketa egin du. 18-35 urteko gazteen %87,7ak osasun mentaleko tratamenduak osasun publikoak bere gain hartu beharko lituzkeela pentsatzen du; %64,5ak osasun mentalaz hitz egitean haien iritzia kontuan hartzen ez... [+]


AEBak eta Errusia batzartu dira Saudi Arabian, Europak albotik behatzen duen bitartean

Ukrainako gerra hasi zenetik, bi potentziak ez dira mahai beraren bueltan eseri. Negoziatu egingo dute nola amaitu gatazka belikoa. Ukrainako presidenteak, ordea, esan du ez duela mahai horretan adosten den ezer onartuko, bera ez baitute gonbidatu.


Guggenheim Urdaibai: nork nori entzun eta zertarako?

2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]


Lau urteko espetxe zigorra ezarri diote Irungo irakasle bati, Txingudi Ikastolan ikasle bati sexu abusua egiteagatik

Lau urteko kartzela zigorra, zazpi urteko inhabilitazioa eta hiru urtez 12 urteko biktimarengandik urruntzeko agindua eman du Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak. Neskari 6.000 euro ere ordaindu beharko dizkio erasotzaileak kalte-ordainetan.


Kripto-txanponekin eginiko iruzur batek krisi betean murgildu du Milei

$LIBRA izeneko kripto-txanponean inbertitzeko deia egin zuen Argentinako presidenteak sare sozialetan. Une batean 4.500 milioi euroko balioa izatera iritsi zen arren, ordu gutxiren ostean behea jo zuen kripto-txanponak eta galera asko eragin zizkien bezeroei. 100 salaketa baino... [+]


2025-02-18 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gorabehera ekonomikoak otorduraino heltzen direnean: arrozaren krisia

Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]


Martxoak 3a “askatasunez” oroitzeko aldarria egin dute

ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]


Eguneraketa berriak daude