ARGOTA: HITZ-JARIO EZEZAGUN HORI
buhameak
kaskarotak
Adibide baterako, hona aita batek bere haurrari errana: «
Xaua, goli keau-zak, mol buterrago ajinen duk
haurra kanta zak, arno gehiago ukanen duk
Xori
Xoritu
Marrun
Miruni
Mitxai
Xaho
Puxka
Buterrago
Lapurdiko kaskarotak: ijito ala agotak?
Mintzaira haren berezitasuna hiztegian omen zetzan, ez ordea egituran. Alegia, joskeran eta aditz jokoan. Elementu hauek euskaratik jasoak zituzten hein handi batean. Hiztegi hura urri samarra zen, 350 bat hitzek osatua. Hona zenbaitzuk:
Aria
Pishia
Orga
bruia
txibatu
buterrau ez dut behar
Bere zalantzaren froga gisa Ladixek irakaskuntzan eginiko ibilbidean bilduriko hitzak ditugu (alboan jarriak). Irakasle honen iritzian, ontsalaz, egungo argota euskarazko hedabideek sortu beharko lukete. Horren adibidetzat, Antton Olariaga komikigileak sorturiko
Xakilixut
Argotaz mintzo garelarik, aipatzekoa da Ipar eta Hegoalde artean azken hogei urteotan hizkuntzan nabari den distantzia. Distantzia hau erdaren eraginez zabaldu da hain justu. Eguneroko mintzaira, frantsesaren nahiz espainolaren argotaz edo ironiaz kutsaturik dago. Euskaraz hazi eta hezi diren gazteengana hurbildurik, hezkuntza osoki euskaraz eginik ere, haien zirkuluetan ez dager argotik. Hizkuntza berezia egiteko orduan frantsesean aurkitzen dituzte argotean aritzeko erreferente bakarrak
Iritziak: «Segurtamena emateko»:
leher'in baietz/ezetz, leher'in ta zapart, leher'in ta zin, ehun mila sorgin/debru
ez du tirrit ulertu, ez du tirrit/alferrik/kaka balio/merezi, hau edo uli putza...
zipotza
Kalifikapenak:
zapart joana burutik, net zozoa, buruan teila bat(zu) eskas, buruan bi sosenik ez ukaitea, buruko hariak kurutzatuak, buru nahasia. Ergel, ments, perreka, tristea, triste paketa, tetele, tetele borda.
malestruka, tipula, kakola, bare-kurkuila, kuia lilia, eskalapoina, lukinka, ttarttaleta, torta, ttuta, ttuttulina, minttulina, errementa.
herresta, behar gabe sortua, tzarpila, zirtzila, pistoleta, perttoila, brilila, kixkila, pipila.
aho haundia.
koska, gauzak buruan ukaitea ez aztalean.
urdea, urde-urdea, urde ustela, urde mekanika, hastiala, urde ustel zikina.
Katzo
kutzu, kurios pint'erdia.
zapart'ingarria
usain pestia.
mokotila, ttarttala.
barraka
Egoerak
kakina izan.
kaka saltatua.
tturrindua izan.
gaitzeko/debrien komeria/korrida/pataska
Ekintzak
oloztatu, kalitu, egurtu, jipoitu, galtzak berotu, zafratu, txintxinfrikatu, birrindu.
haxean/plomian ezar.
pikutara/antzaren ferratzeara igorri, pakemazu hortik.
gostian sakatzea.
ontsa futitzen naiz, ontsa kakite'ut.
irriz urratzea, hertzeak botaka irriz aritzea.
zakutik edo zorrotik.
norbaitekin paperak makurtzea.
norbaiti ezkilak joitea, norbaiti gaita hanpatzea
Ipar eta Hegoaldeko euskaldunen harremanek egoera eta hitz nahaste-borraste anitz ekarri dute zenbaitetan. Nik nehaurek irri eta barre egin izan dut zenbaiten hitz mordoiloa entzunik.
Agur:
Sarri:
Usaia:
Ardura:
Mentsa:
Aizturra:
Ikastolako haurrek hiru urterekin badakite aizturrak ondo erabiltzen...
Beraz, egungo kultur pestan engaiatua zira zu ere?
Ez motel, ni ez naiz hona engainatua etorri, inondik ere
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
_2.jpg)
EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".
Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]
EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.
----------------------------------------------------
Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]
Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
.jpg)
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]