Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteartea 2025eko apirilaren 01ean
"KANPAINA AHULEZIAREN AGERPENA DA"
- Hitz egiteko inolako arazorik ez eta gai guztiak jorratzeko prest. Inauteri garaia izaki garai bateko inauterien esanahia eta gaurkoaren artean dagoen desberdintasun itzela azpimarratu du.Nafarroako Euskara Kontseilutik kanpo geratu berri den etnografoak kanpainak ez dituela oso gogoko ere aitortu digu.
Lehenik eta behin, inauteri garaian murgildu berri garenez, askotan inauteriak lotu zaizkio euskal izaerari, euskal munduari, nolabait galtzen ari omen den euskal senari. Beste batzuen ustez ez dago lotura handirik. Nola ikusten duzu?
Orduan hemen berezia dena, ezberdintasuna, hizkuntza da.
Zuberoako maskaradetan bezala...
1512-1522
Behin, Iruñean, konkistaren 475. urtemuga zela eta, oroitzen naiz zuk bertan esandakoaz, hots, harrigarria zela Nafarroan oraindik euskara bizirik egotea...
XVI. mendeko ezkontza klandestinoak Nafarroan, euskaraz, badirudi orduko gizartea islatzen digutela, edo baliagarriak dira ezagutzeko errealitatea guztiz ezberdina zela, beste bat zela. Nola zen gizarte hura, garai horretakoa justu?
Nire ustez XVII. mendean oso aldatua jadanik. XVI. mendean zehar...
Eta lehenago ezberdina zen?
Euskara Nafarroan: 1935, 1975, 2000.
36an moztu zen bidea hobea zen?
Batzuen ustez Nafarroak aspaldi galdu zuen bere nortasuna, euskararekin batera beharbada. Hainbat herritan jaso dena: «Sí, aquí había vascos, el abuelo tal aún sabía, pero se murieron». Nahiz eta berreuskaldundu, sentimendua galdu da?
Lizarra-Garaziko akordia. Balorapen bat.
Ekainean hauteskundeak dira eta Nafarroako Gobernu berria. Euskara garaile aterako da?
Bateginik, bai euskarari, eta bihar?
Inauteriak ez du aurpegirik. Inauteria da aldian aldiko karatula eta disfraz hori irekia da. Eta beraz ez da Euskal Herrikoa, ez da beste toki batekoa. Irekia da eta denbora guztietan izan da. Inauteria topagunea da eta bertan dabiltzan pertsonek egiten dute inauteria.
Orduan hemen berezia dena, ezberdintasuna, hizkuntza da.
Herri bakoitzak, noski, inauteriak egiten ditu bere nortasunarekin, bere hizkuntzarekin eta ez hori bakarrik. Inauterien berezitasuna da, beti aldakorra baita urteko edo une hartako arazo bat. Beti salaketa bat izan da inauteria.
Zuberoako maskaradetan bezala...
Eta garai batean zen, horregatik debekatzen zituzten, urteko agintarien akatsak plazaratzea. Markitosek Zalduondon bertan izan ziren alkatearenak islatzen ditu, eta herrian eskandalo bat izan zen eta bazen hori alde batetik. Hori ere inauteriaren zati bat da. Beraz, ez da errepikatzen. Horregatik esan dut berak ez duela aurpegirik. Plaza ireki bat bezala da. Eta esan dut denbora guztietakoa dela. Hasieran egiten ziren inauteriak eta oraingoak ez dira berdinak eta ez dute helburu berdina, inola ere. Hasierakoak kanpora begira ziren. Pertsonak egiten zituen baina urte sarrerakoak ziren eta urte berriari ez zioten festa egiten baizik eta nolabait beren bidea prestatzen zioten horretarako zeuzkaten tresnekin, erritoekin. Erritoa zen, karatula. Ez zen pertsonaren gauza baizik eta momentu baten gauza sakratua.
Oraingoa, alderantziz, barnera begira da. Guk urteren buruan karatula eramaten dugu, disfraza, antifaz, urte guztia. Bere karguan baldin bada, muga honeraino egin dezake, beste hau ez. Eta forma batzuk gorde behar dira. Muga batzuk errespetatu behar dira. Kontsumismoa eta beste dela-eta, geu oso zokoratuta gaude, berdin sentimenduetan eta beste gauzetan. Orduan, norbaitek inauterietan bere urte kutsura hori, bisitako tarjeta hori estaltzen du hain zuzen ere horren babesean ezkutaturik zegoen gizona ateratzeko eta bere barne indar ezkutuak kanporatzeko. Oso gauza konplexua da inauteria.
Oraingoa, alderantziz, barnera begira da. Guk urteren buruan karatula eramaten dugu, disfraza, antifaz, urte guztia. Bere karguan baldin bada, muga honeraino egin dezake, beste hau ez. Eta forma batzuk gorde behar dira. Muga batzuk errespetatu behar dira. Kontsumismoa eta beste dela-eta, geu oso zokoratuta gaude, berdin sentimenduetan eta beste gauzetan. Orduan, norbaitek inauterietan bere urte kutsura hori, bisitako tarjeta hori estaltzen du hain zuzen ere horren babesean ezkutaturik zegoen gizona ateratzeko eta bere barne indar ezkutuak kanporatzeko. Oso gauza konplexua da inauteria.
1512-1522
Zertara zoaz? 1512? Bai, eta orduko ondorioak ditugula orain? Bai, honela da eta Duque de Albak egin zuen herri hau (Arruazuz ari da). Duque de Albarena zen, baina berandu arte, eh! Hori 1512-1530eko ondorio bat da eta jabetu zen Nafarroako parte gehienaz eta orduan markaturik gaude fetxa horrekin. Bistan da. Alde guztietatik.
Behin, Iruñean, konkistaren 475. urtemuga zela eta, oroitzen naiz zuk bertan esandakoaz, hots, harrigarria zela Nafarroan oraindik euskara bizirik egotea...
Bai, erasoengatik. Beharbada, era berean, erasoengatik iraun du. Ez dakit. Baina harritzekoa da. Burua garbitu digute. Beti mespreziaturik, beti «habla en cristiano, con éso adónde vas», erdaraz beti, «a dónde vas con éso» eta... Eraso izugarria. Guri ere. Gure denboran ere. Eta aurrekoei pentsa, eskolan sarrerarik ez zutenean, euskaraz ez zuen sarrerarik eskolan. Bai, harrigarria da, mirari bat da.
XVI. mendeko ezkontza klandestinoak Nafarroan, euskaraz, badirudi orduko gizartea islatzen digutela, edo baliagarriak dira ezagutzeko errealitatea guztiz ezberdina zela, beste bat zela. Nola zen gizarte hura, garai horretakoa justu?
XVI-XVII. mendean?
Nire ustez XVII. mendean oso aldatua jadanik. XVI. mendean zehar...
Ondorioak dira. XV. mendetik. Hor, argi berri bat da datorrena. Berpizkunde honek gauzak aldatzen ditu, ez denak. Lehenagoko mundua hor zegoen eta berandu arte egon da. Aldatzen dena da forma, itxura, legea. Zeren egia da oso egoera desegokira iritsi zela. Gizonak emakumeak irentsi behar zituen. Emakumeak ez zeukan defentsarik. Eta orduan Trentok ipintzen du ziurtatze bat, pertsona bakoitzak ardura har dezan. Eta hortik dator prozesu hori guztia. Neska batekin ibili, berarekin haurra izan eta gero ukatzen du, hitzezko ezkontza baldin bazuen ukatzen du eta beste batekin joaten da. Emakumea gelditzen zen bazterturik. Sekulako desmadrea zegoen. Gauzak ez ziren burutazioz ipini. Beharrezkoa zen nolabaiteko bideratze bat. Gero dator, orduan, aldaketa hori, legeztatzea, baina ez zentzu txarrean baizik eta parte ahulenaren defentsan. Gauzak esan behar dira era guztietan. Eta hortik aurrera emakumearentzat ez zen askoz hobea izan, eta orduan, gure denboraraino emakumeak ja ez zeukan eskubiderik berak gehienetan gure herrietan aukeratzeko bere amodioz ezkontza. Gurasoek egiten zioten eta askotan berarekin kontatu gabe. Hor dabiltza hainbat eta hainbat istorioa. Emakumea erabiltzen zuten interesen arabera.
Eta lehenago ezberdina zen?
Denetatik izan da baina hori ja legeak ekarri du. Hasieran neska batek eta mutil batek hitza ematen zioten elkarri eta kito. Hori zen ezkontza. Eta hori izan behar luke: Ezkontzen oinarri bakarra maitasuna da. Baina gero maitasuna saihestu eta beste interes batzuk eta grinak sartzen direnean badator erabateko desden. Leialtasuna galtzen duenean pertsona ja ezin da horrela jokatu. Beti galtzaile bat izango da, leialtasuna ez duenaren aurrean leialtasuna duena beti galtzailea izango da. Eta ez dago eskubiderik horretarako. Orduan nagusitzen da legea nolabait hori bideratzeko, baina desbideraturik zegoenak legeari ere itzulia hartzen dio eta orduan beti egon da, azken mende honetan, gure denbora arte, askotan gizonak ere ez zuen ezagutzen bere ezkontzeko emakumea. Gurasoek egiten zioten eta kito. Hor daukazu Urdiaingo pazkoetako kantua, erromantze bat da, mutilak abesten dio bere maitale, egun hartan ezkontzen denari, beste batekin ezkondua, biek elkar maite dute eta beste batekin ezkondu da neska. Hori arrunta zen, normala. Amodioa ez zen aintzat hartzen. Hori ere aldatu da eta orain beste egoera batean gaude. Amodioari indarra eman nahi izan zaio baina beldur naiz ikusten ari diren gauzekin. Erdi Arokora goazela. Egin, desegin... Ezin da ez bata eta ez bestea. Ez legea honelako gogortasunarekin ez eta legerik gabeko bidea, zeren eta lehengokora joango gara.
Euskara Nafarroan: 1935, 1975, 2000.
Euskara Nafarroan orokorrean hobeki dago 1955ean lanean hasi ginenean baino. Orduan dozena erdi bat ginen euskararen gauzetaz arduratzen ginenok. Eskolan sarrerarik ez genuen eta hasi ginen ordu erditxo bat diputazioaren babesean sartzen eta kostatu zitzaigun, Altsasun ere, ateak irekitzea. Egoera hori galdu da. Zorionez gaur euskarak badu sarrera, hutsune askorekin, baina eskoletan. Gaur gazte jendea, orduan ez bezala, euskara ikasteko nolabaiteko erraztasunarekin dator. Eta pixkanaka-pixkanaka baita ere prestigioa esaten dena, ematen ari zaio euskararen gauzei, ez dute far egiten, behintzat. Alderdi hartatik asko irabazi dugu.
Orain, ez da dena urre. Guk uste genuen euskarari eta euskaraz okupatzen zirenei laguntza etortzen zitzaiolarik, ogibidea sortzen zelarik, horrekin aski izango zela. Zoritxarrez toki askotan eta pertsona askorentzat ogibide hutsean gelditu da eta zaletasun gutxi, uste dut. Eskolan euskaraz eta irakasle asko, handik atera orduko erdaraz elkarren artean. Eta hori on egitea baino kalte egitea da haurrei.
Orduan horrek ditu alderdi onak eta alderdi txarrak. Eta azkenean esaten da, bueno, hainbeste mila haur ikastoletan, eskoletan dago Euskal Herrian eta Nafarroan ere bai, ja euskararekin kontaktu izan dutenak. Eta zer gertatzen da hauteskundeetan? Ba euskararen aurkakoei boto ematen zaiela. Lehengoan, Iruñeko irratian izan dut saio luze bat, hor zeuden Markotegi eta Arteta eta bueno... Eta ateratzean Markotegik esan zidana: «bai, bai, Joxemari, hik nahi dukena esango duk baina hire lurraldean eta euskaldunen artean gure partidoak gehiengoa dik». Zuk erantzun horri eta horrek ez dauka erantzunik. Orduan, euskara bai, baina sentitzen da? Eta gure helburua zaintzeko prest gaude? Nik ez dut ikusten eta hor daude hauteskundeak. Gero eta euskaldun gehiago gara eta gero eta indar gehiago daukate etsaiek. Eta nahi dutena egiten dute. Eta gero aurpegira esan. Orduan ezin gara ametsetan ibili. Behar dira ikusi alderdi onak baina baita ere ikusi zailtasunak eta gu gure aldetik ustez zailtasunak egon behar duen tokian dugun jokabidea. Eta aurkakoa da. Hori horrela da.
Orain, ez da dena urre. Guk uste genuen euskarari eta euskaraz okupatzen zirenei laguntza etortzen zitzaiolarik, ogibidea sortzen zelarik, horrekin aski izango zela. Zoritxarrez toki askotan eta pertsona askorentzat ogibide hutsean gelditu da eta zaletasun gutxi, uste dut. Eskolan euskaraz eta irakasle asko, handik atera orduko erdaraz elkarren artean. Eta hori on egitea baino kalte egitea da haurrei.
Orduan horrek ditu alderdi onak eta alderdi txarrak. Eta azkenean esaten da, bueno, hainbeste mila haur ikastoletan, eskoletan dago Euskal Herrian eta Nafarroan ere bai, ja euskararekin kontaktu izan dutenak. Eta zer gertatzen da hauteskundeetan? Ba euskararen aurkakoei boto ematen zaiela. Lehengoan, Iruñeko irratian izan dut saio luze bat, hor zeuden Markotegi eta Arteta eta bueno... Eta ateratzean Markotegik esan zidana: «bai, bai, Joxemari, hik nahi dukena esango duk baina hire lurraldean eta euskaldunen artean gure partidoak gehiengoa dik». Zuk erantzun horri eta horrek ez dauka erantzunik. Orduan, euskara bai, baina sentitzen da? Eta gure helburua zaintzeko prest gaude? Nik ez dut ikusten eta hor daude hauteskundeak. Gero eta euskaldun gehiago gara eta gero eta indar gehiago daukate etsaiek. Eta nahi dutena egiten dute. Eta gero aurpegira esan. Orduan ezin gara ametsetan ibili. Behar dira ikusi alderdi onak baina baita ere ikusi zailtasunak eta gu gure aldetik ustez zailtasunak egon behar duen tokian dugun jokabidea. Eta aurkakoa da. Hori horrela da.
36an moztu zen bidea hobea zen?
Ez zen hobea. Han ere borroka egin zuten, borroka handiarekin ateratzen zituzten gauzak aurrera. Ez zuten honelako setakeriarik agintarien aldetik, hori egia da. Oraingo setakeria hau, maltzurra, ahul, ahula beren jokabidea pertsona aldetik, baina indarkeriaz jokatzen dute eta agintea berek dute, eh! Nik Migel Sanzi aurpegira esan nion kontseiluan, nik Francoren denboran borroka handia egin dudala, hogeita lau orduak euskaraz irratian lortzeko, neuk egin nuela gestioa komisio mistakoa bainintzen, kontseilu generalean gobernu aurretik. Eta Madrilen aiseago lortzen genituela gauzak, hemen oztopo gehiago daukagula. Eta esan dit: «Zer, haren garaiaz orain?», pentsa ezazu, nik borroka egin eta harenaz ari banaiz bere buruari zein harria bota dion! Ez da konturatu! Baina kalte egiten dute eta agintea daukate, eta gu aginte horretara ez gara joan aginte horretaz baliatzeko eta honela gabiltza!
Batzuen ustez Nafarroak aspaldi galdu zuen bere nortasuna, euskararekin batera beharbada. Hainbat herritan jaso dena: «Sí, aquí había vascos, el abuelo tal aún sabía, pero se murieron». Nahiz eta berreuskaldundu, sentimendua galdu da?
Ezin dut esan galdu denik edo ez denik. Batzuek galdu zuten eta beste batzuok ez dugu galdu. Hori ezin da esan. Denetatik dago eta gaur badaude abertzale sutsuak, ez politikan, hitzetan esaten dute baina ez naiz batere fidatzen, baina badaude euskaldun sutsuak ere.
Euskararekin oso gutxi lor daiteke. Pragmatikoki eta hortik jokatzen dute gaurko izpiritu, arima galdu duten gure agintari eta abarrek, ez du merezi sosik botatzea euskararen alde. Ingelesa hobe. Eta hori normala da gaur mundu materialista batean baikaude. «Bai, horrekin jango duk» esaten zidaten hasi ginenean, dozena erdi bat txotxolo ginen 1955ean. «Bai, horrekin jango duk. Bai, apezok ez duzue familia hazi beharrik eta, galdu dezakek denbora gauza horiekin», aurpegira esana da hori, eh!
Bueno, haiek galdua zuten arima, 36ko gerra batzuk gorputzez hil zituen, baina gorputzez honera etorri zirenak ere arimaz hilik zeuden. Eta herri honetan bertan, Arruazun, maistrua etorri zen, herriko semea, euskaldun peto-petoa, bere aita eta ama ziren bezala, eta ez zekiten erdara gehiegirik, eta aitari esaten: «Zertarako hitz egiten diezu euskaraz seme-alabei, zein kalte den hori, eskolarako eta, egin ezazu erdaraz mesedez».
Euskararekin oso gutxi lor daiteke. Pragmatikoki eta hortik jokatzen dute gaurko izpiritu, arima galdu duten gure agintari eta abarrek, ez du merezi sosik botatzea euskararen alde. Ingelesa hobe. Eta hori normala da gaur mundu materialista batean baikaude. «Bai, horrekin jango duk» esaten zidaten hasi ginenean, dozena erdi bat txotxolo ginen 1955ean. «Bai, horrekin jango duk. Bai, apezok ez duzue familia hazi beharrik eta, galdu dezakek denbora gauza horiekin», aurpegira esana da hori, eh!
Bueno, haiek galdua zuten arima, 36ko gerra batzuk gorputzez hil zituen, baina gorputzez honera etorri zirenak ere arimaz hilik zeuden. Eta herri honetan bertan, Arruazun, maistrua etorri zen, herriko semea, euskaldun peto-petoa, bere aita eta ama ziren bezala, eta ez zekiten erdara gehiegirik, eta aitari esaten: «Zertarako hitz egiten diezu euskaraz seme-alabei, zein kalte den hori, eskolarako eta, egin ezazu erdaraz mesedez».
Lizarra-Garaziko akordia. Balorapen bat.
Nik esan dizut politika aldetik ez naizela gai. Hain zuzen ere hori beste ekintza bat da eta beraiek eman behar dute bere neurria, horretan dabiltzanak eta aski lan izango dute. hala eta guztiz ere, aspaldiko urteetan, orain momentuan fruiturik emango ez badu ere, argi printza bat edo zentzun onaren abiada bat behintzat ikusten hasten da, zeren orain arte gure bizian euskaldun sentitzen garenok ez dugu elkartzeko adorerik izan. Eta bai elkar ezin ikusiz, zatikatuta biziz. Eta hortara ez dago eskubiderik. Euskaldunon eta abertzaleon etsai nagusia euskaldun eta abertzalea izan da, ez beste etsaiak. Orain aipatu duzun Lizarra-Garazikoarekin eta, behintzat asmo itxaropentsu bat badago. Gu euskaldunok biltzen bagara guztien ideiak errespetatuz, senide bezala, urrats handia izango da. Ez dakit zein ondorio aterako den. Nahi nuke zuhur jokatuz eta hortik euskaldunok nolabaiteko lotura bat ateratzea. Hori egundoko jauzia da, aurrerapena izango litzateke. Asmoak txaloa merezi du.
Ekainean hauteskundeak dira eta Nafarroako Gobernu berria. Euskara garaile aterako da?
Nik egunean egunekoa nahikoa dut. Beldur naiz ezetz.
Bateginik, bai euskarari, eta bihar?
Kanpainaz leporaino nago. Onddoak udaberrian bezala, agertzen dira kanpainak bazter guztietan, eta onddoen iraupena oso motza izaten da sasoian. Eta horiek bezala, kanpaina askoren ondorioak desbideratu dira, edo galdu egin dira. Nik nahi nukeena da kanpaina gutxiago, zeren kanpaina baldin badago zerbaiten eskasia dagoenaren seinale da. Kanpaina gutxiagoren beharra, bakoitzak gure izaera sentituz eta bere neurrian jokatuz ez da kanpaina beharrik. Ahuleziaren agerpena da kanpaina bat
Tantoa
Sakanakoa 1930ean San Alberto Magno egunez Arruazun jaio zenetik. Gertaera horrek ikerketa eta literatur ekoizpen urte luze eta emankorretan zehaztu du bere euskaldun izatea eta bere pentsaera, sentimenduak eta euskaraz hitz egitea.
Luzaiden egin zituen apaiz lanak lehen aldiz eta Roldanen olifantea bailara osoan, Mokosailia baserriraino entzunez eta erromeroen igarotzea Irauzketa, Kapeiron eta Gorostgarai, Orreaga bidean eta pixkabat urrunago Campus Stellaen entzunez.
Kondairak, tradizioak, historiak eta mitoak biltzeari ekin zion bere lurra maite duenaren mimoz. Eta bazekien merezi dutela berreskuratzeak bere Herriaren, Euskal Herriaren nortasuna eta baloreak ezagutzeko eta ezagutarazteko.
Euskararentzako garai zailetan «Diario de Navarra»n (1961-72) "Euskal Hizkuntza orria. Página vasca"n idatzi zuen. Eta orduko giro politikoan beren hizkuntza itota ikusi zuten haur eta heldu euskaldunentzako arnas bide eta argia zen «Principe de Viana» aldizkarian ere idatzi zuen.
Ordurako Euskaltzaindiako kidea zen, akademikoa, 14 urtez Akademia honetako idazkari nagusia eta Urdiaingo parrokoa. Kargu eta tituluen zerrenda luzean, guztiak Euskararekin zerikusia dutenak, Amerikako Eusko Ikaskuntzaren Institutuko kidea eta «Fontes Linguae Vasconum. Studia et documenta» aldizkariko zuzendaria Foru Aldundiak sortu zuenetik.
«Euskal Testu Zaharrak»en antzinako euskarazko testuak bildu zituen, «Ekaitza» eleberria, «Mattin Motela»n ipuin bilduma, autoreak omentzeko liburuetan idatzitakoak, biltzarretako lanak, Euskal Herriko aldizkarietan idatzitakoak eta atzerrikoetan... Horregatik guztiagatik autore hau herri zahar baten, baina adoretsuaren, (Euskal Herriaren), kultura, izpiritua eta mentalidadearen adierazlea da
Luzaiden egin zituen apaiz lanak lehen aldiz eta Roldanen olifantea bailara osoan, Mokosailia baserriraino entzunez eta erromeroen igarotzea Irauzketa, Kapeiron eta Gorostgarai, Orreaga bidean eta pixkabat urrunago Campus Stellaen entzunez.
Kondairak, tradizioak, historiak eta mitoak biltzeari ekin zion bere lurra maite duenaren mimoz. Eta bazekien merezi dutela berreskuratzeak bere Herriaren, Euskal Herriaren nortasuna eta baloreak ezagutzeko eta ezagutarazteko.
Euskararentzako garai zailetan «Diario de Navarra»n (1961-72) "Euskal Hizkuntza orria. Página vasca"n idatzi zuen. Eta orduko giro politikoan beren hizkuntza itota ikusi zuten haur eta heldu euskaldunentzako arnas bide eta argia zen «Principe de Viana» aldizkarian ere idatzi zuen.
Ordurako Euskaltzaindiako kidea zen, akademikoa, 14 urtez Akademia honetako idazkari nagusia eta Urdiaingo parrokoa. Kargu eta tituluen zerrenda luzean, guztiak Euskararekin zerikusia dutenak, Amerikako Eusko Ikaskuntzaren Institutuko kidea eta «Fontes Linguae Vasconum. Studia et documenta» aldizkariko zuzendaria Foru Aldundiak sortu zuenetik.
«Euskal Testu Zaharrak»en antzinako euskarazko testuak bildu zituen, «Ekaitza» eleberria, «Mattin Motela»n ipuin bilduma, autoreak omentzeko liburuetan idatzitakoak, biltzarretako lanak, Euskal Herriko aldizkarietan idatzitakoak eta atzerrikoetan... Horregatik guztiagatik autore hau herri zahar baten, baina adoretsuaren, (Euskal Herriaren), kultura, izpiritua eta mentalidadearen adierazlea da
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Zigor Olabarria Oleaga
#2
Gorka Bereziartua
#3
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Gasteizkoak talde antimilitarista
Azkenak
2025-04-01
Mikel Garcia Idiakez
Eskolaz kanpoko jarduerek kanpoan uzten dituzte premia bereziak dituzten haurrak
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
2025-04-01
Euskal Irratiak
Arrate Isasi: “Iparraldeko haur elebidunek euskara nola ikasten duten ikertu nahi dugu”
Euskal hizkuntzalaritza esperimentaleko katedra berria estreinatu dute Baionako fakultatean.
2025-04-01
Gedar
Aurtengo Maiatzaren 1ean ere Bilboko kaleak hartzera deitu du EHKSk
"Gerra inperialistaren eta Europako estatuen berrarmatzearen aurka" mobilizatuko da Langileon Nazioarteko Egunean.
2025-04-01
dantzan.eus
Zuberoa dantzan batuko da berriz ‘Aitzina Biga’ ikusgarrian
Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]
2025-04-01
Elhuyar
Antidepresiboen preskripzioak gora egin du pandemiaren ondorioz
Antidepresiboen kontsumoa aztertuta, Euskal Autonomia Erkidegoan COVID-19aren pandemiak sintoma depresiboen intzidentzia handitu zuela ondorioztatu du ikerketa batek. Halaber, azterlanak nabarmendu du herritarren osasun mentala arazo fisikoekin batera artatzearen garrantzia, bai... [+]
2025-03-31
Unai Lomana Uribezubia
Emisio gutxiko eremua behin-behinean etetea erabaki du Euskal Hirigune Elkargoak
Frantziako legebiltzarrean Errepublikanoek eta Batasun Nazionalekoek egindako zuzenketen harira dator erabakia. Zuzenketak onartu dituzte, eta, beraz, Euskal Hirigune Elkargoak emisio gutxiko eremua ezartzeko gastu ekonomikorik ez egitea erabaki du.
Birundaren aldeko manifestazioa egin dute Donostiako Parte Zaharrean barrena
Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.
2025-03-31
Unai Lomana Uribezubia
Euskal Herriko II. Ekotopaketak egin dituzte asteburuan, garaiko erronkez eztabaidatzeko
Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".
2025-03-31
Ahotsa.info
Burlatako Gazte Asanbladak gaztetxearekin jarraitzeko akordioa iragarri du Udalarekin
Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.
2025-03-31
Eneko Imaz Galparsoro
Bost urterako inhabilitatu dute Marine Le Pen, Europako Parlamentuko funtsak desbideratzeagatik
Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]
2025-03-31
Unai Lomana Uribezubia
BDZk CAFi exijitu dio Israelekin harremanak mozteko, igandeko manifestazioetan
Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.
2025-03-31
Eneko Imaz Galparsoro
STEILASek eta LABek jakinarazi dute Hezkuntza Sailak bertan behera utzi duela gaurko deituta zuten bilera teknikoa
Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.
2025-03-31
Gasteizkoak talde antimilitarista
Armen lobbyek (Euskal Herrikoak barne) gerrara eraman nahi gaituzte
Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]
2025-03-31
ARGIA
Iruña-Veleia afera argitzea eta ondarea ez suntsitzea eskatu dute Gasteizen
Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]
2025-03-31
Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok
Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.
Eguneraketa berriak daude