Errusia, Asia eta Hego Amerikako krisien eragina handia izanda ere, Bilboko Burtsak marka guztiak hautsi ditu 1998an, bai negozioari eta baita irabaziei begira ere. Horrela, Espainiako Estatuko bigarren burtsarik garrantzitsuena bilakatu da, Bartzelona eta Valentziakoaren aurretik eta Madrilgoaren ondoren. Urte honetarako aurreikuspenak egiterakoan, ordea, burtsako arduradunak arretatsu ageri dira, litekeena baita Japonia eta Hego Amerikako krisiek berragertze edo astinduren bat ematea, eta horrek ezegonkortasuna sortuko luke.
Nolanahi ere, gogoratu behar da urtea hasi berri denean, seguruenik ezusteko desatseginak saihestearren, burtsako eta enpresa handietako arduradunak normalean baino arretatsuago ageri ohi direla. Nahikoa litzateke gogoratzea 1998an krisi asiar eta hegoamerikarren eraginez ikaraldi ugari izan dituen arren, burtsak urte ezin hobea izan duela berriz ere.
Azkenaldian burtsa ez da soilik inbertitzaile handien aterpe; gordailu eta aurrezki kartiletan interesik ikusten ez duten aurreztaile txikien aterpe ere bada aspaldion. Bere aurrezkien errentagarritasunik ezaren aurrean, inbertsio-fondoen edo pentsioen bidez aurrezki horiek burtsara bideratzea izan dute nahiago. Hori dela eta, urterik urtera marka berriak hausten ditu Bilboko Burtsak, eta baita Espainiako beste burtsek ere. Arrazoi beragatik, 1998an 710 milioi pezetako (4,2 milioi eurotako) irabaziak izan ziren, aurreko urtean baino %96 gehiago.
17 BILIOITIK GORA PEZETA.
Horrela, Bilboko Burtsak guztira 17,5 bilioi pezeta mugitu zituen 1998an (erosketak gehi salmentak), 1997an baino %52 gehiago, alegia. Kopuru horretatik 9 bilioitik gora errenta finkoari dagozkio eta beste 8,5 bilioi errenta aldakorrari. 1998an egindako erosketak 8,8 bilioi pezetara iristen dira, aurreko urtearekin alderatuz % 54,89 gehiago. Erosketa-kopuru horretatik 4,5 bilioi dira errenta finkoari dagozkionak, eta 4,2 errenta aldakorrekoak.
Ondoko taulan Bilboko Burtsak 1991tik izandako bilakaera ikus daiteke. Erosketei soilik erreparatuz gero, 1991ko 515.512 milioi pezetatik 1998ko ia 9 bilioi pezetara igaro dela ohartuko gara. Burtsa-birbalorazioari dagokionez, 1998an Bilboko indizea % 38,83 igo zen, hau da, IBEX 35 bera baino gehiago hazi zen. IBEX 35a Madrilgo Burtsan bolumen handienak mugitzen dituzten 35 baloreek osatutako erreferentzia indizea da, eta 1998an % 35,6 igo zen.
Bilboko Burtsak 1998an ziurtatu egin du Espainiako burtsen artean duen bigarren postua, merkatuaren % 16,87 bereganatuz. Errenta finkoari dagokionez, Bilboko Burtsa lehen postuaren jabe da, merkatu-kuotaren % 52,08az eta lau bilioitik gora pezetako kontratazioaz. Bere atzetik, hurrenez hurren, Bartzelonako Burtsa (merkatu-kuotaren % 44,40az), Madrilgoa (% 2,98az) eta Valentziakoa (% 0,54az) daude. Errenta aldakorrari dagokionez, Madrilek du lehen postua, merkatu-kuotaren % 76,17az (33 bilioitik gora pezeta), bere atzetik Bartzelona % 11,21az (ia 5 bilioi pezeta), Bilbo % 9,87az (4 bilioitik gora pezeta) eta Valentzia % 2,75az (bilioia baino zertxobait gehiago) daudelarik
Bankuek bat egitearen aldeko apustua
Burtsa da, zalantzarik gabe, inbertitzaile handien, multinazional handien, kapital handiaren nahia neurtzeko termometrorik zehatzena. Enpresa baten, hau da, balore baten bilakaera nolakoa den, espekulatzaile handien joera halakoa izango da. Burtsa benetan sentikorra zaio munduko edozein puntutan ematen den edozein mugimenduri. Radar adimentsu askoa da, mugimendurik txikiena ere hautemateko gai.
Horrela bada, Banco Santander eta Banco Central Hispanoren bategitearen –BSCH, Espainiako banketxerik garrantzitsuena eta Europako zortzigarrena– aurrean berehala erreakzionatu dute burtsek. Eta banku-kontzentrazio horren alde egin dute, dirua barra-barra sartuz eta banketxeon akzioen balioa %15 igoaraziz. Horrek esan nahi du inbertitzaile handiek –hau da, kapital handiak– banketxe-kontzentrazioa nahi dutela. Inbertitzaileei diru gehiago emango dieten megabanketxeak, megaenpresak nahi dituzte, horrek plantila murrizketa badakar ere. Horrek ez ditu inbertitzaile handiak kezkatzen.
Burtsek gehiago nahi dute. Hori dela eta, BSCHri ongietorri adeitsua egiteaz gain, beste banketxe eta enpresak bide beretik joateko nahia ere agertzen dute. Horregatik, inbertitzaile garrantzitsuek banketxe berriaren baloreak igoarazteaz bat, beste banketxe batzuen baloreen alde ere egin zuten (bere burtsa-balorea igoz), uneotan bategite prozesu berrien eraginpean egon bailitezke.
Hauxe da BBVren kasua, batzuk Argentaria eta Banco Popular-ekin batu nahi dutena. Baliteke BBVko arduradunak, ordea, nazioarte mailako bategiteren batean pentsatzen ari izatea, banketxe alemaniar garrantzitsu batekin, beharbada. Hala balitz, balore berri hori euforiaz hartuko luke burtsak
Euskal burtsa balizko Euroburtsarako prest
Oraindik goizegi izan arren, Bilboko Burtsa prest dago Euroburtsan parte hartu ahal izateko eta hasia da jada Euroburtsarako lehen pausoak ematen. Hori da behintzat burtsa hau ondo ezagutzen duten zenbait euskal adituk uste duena.
Ipar Amerika eta Japoniarekin lehiatzeko gai izango den Euroburtsa sortzeko lehen urratsak eman dira dagoeneko. Izan ere, Europako zortzi burtsa garrantzitsuenetako buruek, Bilboko Burtsa ordezkatzen duen Madrileko Burtsa barne, proiektu hori abian jartzeko oinarrien inguruko adostasuna lortu dute. Bilera egutegi bat ere hitzartu da, aurreikusitako hitzarmen eta arautegien, hauen lege aspektuen, irekitze egunen eta alde teknologikoen gainean erabakiak hartzeko, Europako Burtsa indartsua ahalik eta lasterren egia izan dadin.
Prozesu zaila eta geldoa izango delakoan daude, sistema informatikoa, prezio-ezarpena eta merkatuaren funtzionamendua osatzen duten alde guztiak bateratzeko lan handia egin beharko baita. Espainiako analisten artean, ordea, bada kezka izpirik. «
Espainiako zenbat enpresa izango da Euromerkatuan?» galdetzen diote beren buruari. Eta galdera honek, hain zuzen, Frankfurt eta Londreseko burtsek duten asmoarekin du zerikusia, non 300 enpresa inguruk baino ezin izango duen kotizatu, hau da, Europako lehen mailako baloreek.
Euroburtsaren sorrera prozesuak aurrera jarraitzen duen bitartean, burtsa munduko euskal adituek posible ikusten dute bai burtsa hori eta bai euskal burtsak bertan parte hartzea ere. Euskal burtsa euroak ekar lezakeen edozein erronkari aurre egiteko gai izan arren, bada Euroburtsarekiko kezkak azaltzen dituen aditu bat, Norbolsako Zuzendari Nagusi Agustin Garmendia, hain zuzen.
Bere iritziz, bi ikuspegi nagusi dago Europako burtsen artean etorkizunari begira. «
Batzuk Europako Burtsa bakarra izango dela pentsatzen dute, kontratazio plataforma eta prezio-ezarpen bakarrez. Beste batzuk aldiz, Europako burtsak euren artean lehiatuko direla uste dute, aldi berean euren arteko aliantzak bilatuz eta zehaztugabeko burtsa-multzo europar batzuen sorrera ekarriz».
«
Egoera nahasi honetan –gaineratzen du Garmendiak–
aipatu behar da edozein burtsa kontzentrazio prozesuk homogenizazioaren gaineko erabaki zailak hartzeko beharra eskatzen duela, hiru esparru nagusitan bederen: kontratazio-plataforma informatikoetan, merkatuen funtzionamendu arautegietan eta likidatze eta konpentsazio zerbitzuetan».
Burtsa aditu guztiak bat datoz gauza berean: Bilboko Burtsak agertu zaizkion erronkei aurre egiten jakin izan duela beti, batez ere 1988ko balore-birmoldaketa abian jarri zenetik. Eta berrikuntzetan zein burtsa-negoziazioaren kopuruan erakutsi du gaitasun hau. Gaur egun, eta Euroburtsa gainean dugula, Bilboko Burtsa beste edozein burtsa bezain prestatua dago horrelako erronkari aurre egin ahal izateko