ZAPATAK EZ DU MARIHUANA ZIGARRORIK ERRETZEN
- zabalik utzi zuenetik. Elkarrizketak etenda daude baina komunitate zapatisten aurkako presio militarrak bere horretan dirau, azkenotan zapatistak eta drogak nahastu nahian gainera.
Telenotiziek errealitatearen interpretaziorako uzten duten tarte txikiaren arabera, buru-berokiz estaltzen direnak jadanik ez dira horren jatorrak eta utopia drogarekin nahastu da. Mexikoko gobernua behin baino gehiagotan saiatu da gerrilari zapatista eta marihuanaren arteko lotura saltzen eta aurrerantzean ez litzateke harritzekoa izango EZLN (Askapen Nazionalerako Armada Zapatista) narkogerrilatzat jotzea.
Gobernua eta gerrilarien elkarrizketak bertan behera dira aspaldi eta datorren martxoaren 21erako `kontsulta nazionala' prestatzen ari dira zapatistak, ahalik eta mexikar gehienek duela hiru urte gobernuarekin sinatutako akordioa baietsi dezaten. Drogarekiko lotura, beraz, zapatisten presioari aurre egiteko modua litzateke.
Ustelkeriaz eta droga trafikoz jositako administrazioaren salaketa hauek, aldiz, ez dute oinarri handiegirik mexikarren artean. 80ko hamarkadaren erdialdera marihuanaren landaketak izugarri hasi ziren Chiapasen; hegazkin txikiak lurreratzeko ere pista ugari egin zen garai hartan, behin erabili ondoren belardi artifizialez estaltzen zirenak. 1985ean nekazari mugimenduen agerpenak eta petrolioaren
boom
Lurjabeek lur sail txikiak eman zizkieten nekazariei, hori bai, marihuana eta lo-belarra (heroina egiteko erabiltzen dena) landatzeko baldintzapean. Jauntxoek hazi eta pestizidetarako dirua aurreratzen zieten, baina horrela landatzetatik kanpo geratzen ziren eta gero ordaintzen ez zuen nekazariari beti egin ahal zioten salaketaren mehatxua. Poliziak, ordea, landaketaren jabea atxilotzen zuen, modu honetan drogaren aurkako borrokan eraginkortasuna erakutsiz gainera. Bizirautea eta familia aurrera atera beharra, horiexek ziren nekazariak horrelako eskaintza bat onartzeko zeuzkan arrazoi bakarrak.
Zapatisten erantzuna berehalakoa izan zen. Markos Komandanteordeak eta EZLNren zuzendaritzak plazaratutako komunikatuetan tinkotasunez ezeztatzen zen narkotrafikoarekiko edozelako loturarik. 58 marihuana plantazioei zegokienez, gero gobernuak onartu zuen moduan, nekazari zapatistenak ez zirela azaldu zuten:
«polizia eta soldaduen laguntzarekin motelkarien landaketak egiten dira, horrela gobernuaren indarrek lurralde indigenetara sartzeko behar duten aitzakia dute».
Kexu hauek ez dira berriak, zapatistak aspaldi ari dira salatzen gatazka profitatuz lurralde hauetan marihuana landatzen duten militarren kasuak. Egoera honi aurre egitearren, udalerri zapatista guztiek dauzkate herrira marihuana eta alkohola sartzeko debekuak iragartzen dituzten kartel handiak herrietako sarreretan. Drogak Aldamakoa moduko arazoak dakartza eta ez dira gutxi populazio indigenenak iraganean alkoholarekin izan dituen arazoak; modu honetan, euren eskuetan dagoen neurrian, aurre egin nahi izan diete arozo bi horiei.
Debeku hauek duela hiru urte jarri ziren indarrean, udalerrien baitan kontsentsuz erabakita. Udalerrietan etnia desberdinak daude eta etnia bakoitza komunitateka antolatu ohi da. Kontseilu autonomoak dira hauek eta beste erabaki batzuk ere hartzen dituzte; zapatisten matxinadaz geroztik jardunean ari diren gobernu erakundeak dira. Orain arte bederen administrazio mexikarraren beste erakunde batzuen paraleloan aritu dira.
San Andres Sakamch'em da horrelako kontseiluetako batek gobernatzen duen udalerri zapatistetako bat. Honakoa da kontseilu hauetako baten osaketa: hiru urtetarako hautatutako hamairu ordezkari, 31 agintari tradizional (urtebeterako hautatuak) eta bi epaile tradizional, aldakorra den aldibaterako hautatuak. Izendapen guztiak utzi daitezke bertan behera eta kopurua udalerri bakoitzaren biztanlegoaren araberakoa da. Agintari hauek arduratzen dira udalerriko 37 komunitate indigenen beharrak asetzeaz eta baita zerga gisa hileko ordaintzen diren 180 pesoak biltzeaz ere. Agintari tradizionalak kulturaren ondarea mantentzen dutenak dira, festa tradizionalak antolatzeaz arduratzen dira eta baita agintari erlijiosoen izendapenaz ere; 13 ordezkarien izendapenean ere klabea da beraien iritzia. Begirune handia zaien adineko pertsonak dira. Epaileek eskubide indibidual eta kolektiboekin zerikusirik duten kontuetan eskuhartzen dute, nagusiki familia barruko biolentzia arazoetan. Hiru gobernu erakunde hauetatik ateratzen dira legeak, ondoren udalerria osatzen duten 37 komunitateetako ordezkarien batzarrean onartu beharrekoak.
Erakunde hauekin batera, Gobernuko PRI (Alderdi Iraultzaile Instituzionala) alderdiak babestutako alkateak daude. Alta, herri hauetako prizale askok kontseilu hauen justiziara jotzen du bere arazoak konpontzera. Kontseilu hauek 1996ko otsailaren 16an Mexikoko gobernuak eta EZLNk eskubideei eta kultura indigenei dagokienez sinatutako akordioetan oinarritzen dira, nahiz eta gobernuak oraindik indarren jarri nahi ez dituen
.jpg)
Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna da gaurkoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak Iruñeko... [+]
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]
.jpg)
Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]
Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]
Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.
.jpg)
EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]
AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".
Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.
Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.
Asteazkenean ekin zion Laudioko enpresak labea hozteko prozesuari, Eusko Jaurlaritzako teknikarien bermearekin. Langileak haserre eta "engainatuta" azaldu dira erakundeen jarrerarekin: "Gu babestera joan eta langileen ondoan egon behar zuena, ez da egon"... [+]
Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.
Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]
Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]
Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]