Egoera hau ikusita segidakoon iritziak jaso ditugu: Gipuzkoako Haur Eskolen Koordinakundea, Eskoriatzako Irakasle Eskolako Nerea Alzolak hezkuntza ikuspegia landu du eta Adarra Pedagogia Taldeak eta Haur Eskolen ezarpena nola ari den gauzatzen aztertu dute.

Koordinakundeko Haur Eskolak (beste proiektu asko bezala) gizartean zegoen hutsune garrantzitsu bati erantzuteko jaio ziren, hainbat ekimen herrikoiei esker.
Hasierako helburua egoera sozialari lotua agertzen bazen ere, berehala iritsi ginen beste aldarrikapen honetara: «Haur Eskolak haurren eskolak dira» eta haur txikien heziketa eskubideak babestu beharko zukeen Hezkuntza Lege baten beharrean aurkitzen ginenez, hori bideratzera (Estatu mailako Koordinakundean integraturik) zuzendu genituen gure aspaldiko ahaleginak, gaur egun, LOGSE legean gauzatu dena maila handi batean.
Eredu egoki bat finkatzea izan zen abiapuntua. Haurtzaindegi ezaugarriak utzi eta heziketa zentzuan gehiago murgiltzeko, nola ezkondu familia eta haurraren beharrak proiektu bakar batean, proiektu hori, gainera, haurraren heziketarako proiektu bat izateko.
Helburua lortu dugula uste dugu. Gure haur txikien beharrei egoki erantzuten dion eredu baten jarraitzaileak garela esan dezakegu.
Administrazioak egin ditu gauzak. Hor ditugu 2 urteko gelak baimenduta, horretarako legeak ezartzen dituen zikloak puskatzen baditu ere.
Kalitatearen aldetik, bestalde, atzerakada nabarmena antzematen da. Eskola sareen konpetentziaren ondorioz, eskaintza izugarri zabaldu da eta haurren eskolak haurren kontura konpetitiboak bihurtzen ari direla ikusten ari gara, kasu gehienetan gurasoengan soilik pentsatutako eskaintza osagarriak egiten direlarik. Nork babestu behar ditu haurren eskubideak? Familian hezitzeko eskubideak, esaterako? Edota, indibidualitatea bizitzeko eskubidea?
LOGSE legeak ireki dizkigun espektatibak zurrunbilo batean sartu gaitu asko eta asko, eta denbora beharko da berriro taxuzko koordenatu batzuetan mugitzeko. Administrazioa momentuz ikuspuntu egozentriko batean sartua dago, berea besterik ikusten ez duela, bere eskuhartze edota eskuhartze-ezaren ondorioz gertatzen edo gertatzeko arriskuan dagoenari jaramonik egin gabe. Urtetako Haur Eskolak ixten badira, noren ardura izango da? Diputazioak ez direla bereak dio, Hezkuntzak, berriz, inoiz ez direla bereak izan.

Eskola honen izenean Nerea Alzolak segidako ikuspuntua azaldu du: Euskal Herrian bizitzeak alderdi askotan pribilegiatuak eta aberatsak garela sentiarazten digu. Toki askotan elikatzeko eskubidea zapalduta eta ukatuta dagoela jakinda, ia larritasuna ematen digu intimitaterako eskubidea erreibindikatzeak.
Rawls-ek zera diosku eta oso interesgarritzat jotzen dugu autore honen teoria: «Hezkuntzarako baliabideak ez dira produkzio-ahalmen gisa errenditu dezaketenaren arabera bakarrik banatuko nahitaez, baizik eta hiritarren bizitza pertsonala eta soziala, baita behartsuenena ere, aberasten duten bitarteko gisa duten balioa ere kontuan hartuta. Gizarteak aurrera egiten duen heinean, iritzi horrek gero eta garrantzi handiagoa hartzen du».
Dirudienez, hezkuntza komunitateak –zentzurik zabalenean hartuta– adostasun batzuk lortu ditu eta Brunerrenak moduko proposamenak nahikoa onartuta eta integratuta daude, gutxienez teorian.
Gizakia "homo docens" gisa eta ez "homo sapiens" gisa ulertzeko, kontuan izan behar da kulturaren forma eta tresnak erabiltzea eta menperatzea ez dela adimen handiagoaren kontua, baizik eta korapilatsuagoa dela, hain zuzen ere, gizakiok egoera mentalak subjetiboki konpartitzeko ditugun aukerekin zerikusia duen zerbait. Horri esker, hots, besteak eskaintzen digun laguntza eta gidari esker, hezkuntza eta, azken buruan, inguratzen gaituen munduaren eraikuntza bidegarria da.
Horrela bada, trukaketa eta elkarreragin soziala funtsezkoa dira humanizaziorako. Aldamioak emateak hauxe esan nahi du: eraikuntza interaktiboaren prozesuari hurrengo mailara segurtasunez mugitzea ahalbidetuko dioten euskarriak sortzea.
Halaber, badakigu gizarte eta kultur aldaketek duela urte batzuetakoa ez bezalako bizimodua dakarkietela haurrei. Gaur egun haurtzaroari arreta egokia eskaintzeko behar-beharrezkoa da gure gizartean garapen-inguru oso zainduak eta seguruak izatea.
Haur Hezkuntza ez da gurasoek lan egiten dutelako seme-alabei ezin erantzun ahal izatearen ondorio gisa ulertu behar. Hala berean, hezkuntza ez da gure gizartearen luxu bat, nahiz eta beste egoerekin konparatuz horrela dirudien, ezta gurasoek beren erantzukizunei uko egitea ere, haurrek beren bizitza eta garapena eremu bermatu eta komenigarrian bizitzeko duten eskubidea baizik. Interesatzen zaiguna zera da: haurra bizi deneko hezkuntza-eremuak, bere garapen integrala sustatuko duen inguru fisiko eta afektibo egokia eskaini behar dio.
Haur Eskolak gai izan behar du haurrek hartzen dituzten ekarpen ezberdinak jasotzeko; haurraren eta kulturaren artean bitartekari izan behar du, eta aldi berean, haurrei kultura-sortzaile izaten lagundu.
LOGSEk definitzen duenez, Haur Hezkuntza hezkuntza sistemaren etapa bat da. Beraz, ez da gero eskolaratzen denerako prestakuntza, ondo zaindu behar den haurraren hezkuntzako une garrantzitsua baizik, inbertsio pertsonal eta sozial handia baita. Hau da, Haur Hezkuntzak haur guztien eskura egongo den zerbitzua izan behar du eta honako ezaugarriak izan behar ditu: haurraren eta familiaren beharrei egokituta egotea, haurren garapena sustatzea eta interes eta behar guztiei erantzutea.
Oinarri-oinarrizkoa iruditzen zaigu Haur Hezkuntza haur guztien eskubidea dela berriro aldarrikatzea.
Haurrak zaintzeko era batzuek ez dute errespetatzen haurren eskubide hori.
Haur guztiek dute hezkuntzarako eskubidea, baina kalitatezko hezkuntzarako, jakina. Zenbat eta txikiagoak diren, orduan eta hezkuntza kalitate handiagoa behar dute. Eta familia inguruan zenbat eta gabezia handiagoak izan, orduan eta gehiago zor die gizarteak.

Bilboko Haur Hezkuntza lantaldeak 2 urteko haurren eskolaratze prozesuari buruz oraindik alderdi batzuk argitu barik daudenaren ustez honako ikuspegia azaldu du.
Baina non daude eskolaratze honen emaitzak? Zein da Hezkuntza Sailaren asmoa? Non daude ikuskaritzak egindako datu bilketaren ondorioak? Nolako etorkizuna ikusten dute Haur Eskolen Koordinakundekoek?
Pilota guztiak ez ditugu Administrazioaren teilatura bota behar eta irakasleon arduren hausnarketa eta eztabaida errazteko idatzi dugu artikulutxo hau.

LOGSEk etapa hezitzaile bezala definitzen du Haur Hezkuntza, hau da, 0-6 urte bitarteko etapa. Etapa hau bi ziklo ezberdinetan banatuta dago; alde batetik, 0-3 zikloa eta bestetik, 3-6 zikloa.
Euskal Autonomia Erkidegoan bigarren zikloa, gutxi gorabehera azken hamabost urtetan eskoletan zabalduta badago ere, lehenengo zikloaren egoera zeharo berezia izan da.
0-3 ziklorako erantzukizuna titularitate ezberdinen menpe egon da eta egoera honek ezaugarri ezberdinak izan ditu Euskal Autonomia Erkidegoko lurraldeetan. Honela, haur eskola pribatuak, publikoa, kooperatibak eta BBK aurrezki kutxakoak aurkitzen ditugu gaur egun herri ezberdinetan.
0-3 urteko haurren eskolatzea % 21,7 bazen 1993an, gaur egun % 85 bi urteko haur eskoletan daude. Bizkaian bakarrik, sare publikoan noski, 200 gela inguru zabaldu dira azken urteetan. Datu honek ez luke negatiboa izan behar, baina egoera honen helburua, marko normatiboa eta ondorioak argi ikusten ez ditugunez, kezkatuta gaude.
Bestetik, egoera hau gure Autonomia Erkidegoan baino ez da zabaldu, eta emandako arrazoien artean batzuk aipa ditzakegu: jaiotze tasaren jaitsiera, sareen arteko norgehiagoka, irakasleen lanpostuak mantentzeko saioa, eskolaren etorkizuna ziurtatzeko asmoa, herrian edo auzoan haur eskolarik ez egotea (bistan dago ez dela beti egia izan).
Lehenengo eta behin, zera salatu behar da: zikloaren izaera apurtu egin dela zikloari osotasunean ez zaiolako erantzunik ematen. Bestalde, lehendik funtzionamenduan dagoen 0-3 Haur Eskolen sarea ez da jaso gizarteak eskatzen duen zerbitzua ongi eskaini eta landu arren. Ez zaio hezkuntzan sartzeko aukerarik eman oraindik, alderantziz, konpetentzia zorrotza ezarri baizik