«Nire musikak, itzuli egingo balitz, adierazgarritasuna galduko luke»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Seigarren sinfonia munduaren sorrerari buruzkoa izango da
«Nire musikak, itzuli egingo balitz, adierazgarritasuna galduko luke»
83 urte dituela iritsi zaio Francisco Escuderori Sabino Arana Fundazioaren saria
Francisco Escudero gure musikari ezagunena da, mugaz honantz eta bestaldera. Sabino Arana Fundazioaren saria jaso berria, lanean dihardu oraindik ere, seigarren sinfonia dantzan darabilela buruan.
Sabino Arana Fundazioaren saria jaso duzu. Zer adierazten du zuretzat onespen honek?
Hemen jaio eta hemengo musika idazten duen batek lor dezakeen onespen garrantzitsuena da sari hau. Nire musika hemengoa da, baina euskaraz idatzia dagoen arren nazioartekoa. Sari honek, beraz, nire lan osoa saritu du eta musika egiten jarraitzera animatu nau, gainera.
Ez al zaizu aintzatespen ofiziala berantegi iritsi?
Pozezko emaitza izanik, axola handirik ez. 83 urte ditut eta beste 83 lanean ematea espero dut. Nahiago izango nuke onespen hau 20 urte nituela iritxi izan balitzait; baina bestalde, gaztetan ez nuen orain nire musikak duen heldutasuna.
Ba al duzu orain lanik eskuartean?
Ezinezkoa egiten zait musika idatzi gabe egotea. Oso lanpetua nabil orain. Easo abesbatzarentzat lan bat konposatzen ari naiz uneotan. Urte t'erdian hiru sinfonia idatzi ditut: «Barandiaran» sinfonia, «Ultreia» Galiziako Orkestrarentzat, eta Euskadikoarentzat «Concertante» sinfonia.
Bost sinfonia idatzi dituzu honezkero. Noizko seigarrena?
Laugarrena, hau da, Euskadiko Orkestrarentzat idatzi dudana, martxoan estreinatuko da. Iturengo Zanpatzarren hotsa entzuten nengoela bururatu zitzaidan. Seigarrena buruan dut jada, muduaren sorrerari buruzkoa izango da: gasak, narradore baten ikuspuntua; beraz, kororik gabe.
Donostiako Kontserbatorioan urtetan egin duzun lana funtsezkoa izan da.
Niri esker lortu zuen Kontserbatorioak egun duen kategoria gorena. Honez gain, txistua eta esku-soinuari katedra bat eman zitzaion. Kontserbatorioan musikari bezala sartu nintzen lehenengo. Berrogei urtez izan nintzen irakasle, eta oposaketak gainditu ondoren lortu nuen postua, niri ez baitit inoiz inork deus ere oparitu. Gero hogei urtez izan naiz Kontserbatorioko zuzendaria. Gainera, musika eskola asko eratu nituen inguruko herrietan, haurrak musika ikastera Donostiara etortzea behartutak ez egoteko. Egun azterketak egitera ere ez dute hona etorri beharrik. Hamar bat urte dira, nolanahi ere, Kontserbatorioa utzi nuela.
Zure konposaketa guztiak enkarguz idazten al dituzu?
Normalean bai, ia guztiak eskatu egiten dizkidate. Hemengo abesbatza edo orkestrek nahiz kanpokoek eskatzen dizkidate lanak. Madrilgo Gobernuak, adibidez, sinfonia bat eskatu zidan, nire bigarren sinfonia hain zuzen, «Sinfonia Sakroa». Duela gutxi estreinatu zen Donostian.
Euskal folklorea duzu zure musikaren abiapuntua.
Nire hastapenetan ez nuen euskaraz idazten. Euskarazko erabateko kutsua ez zutela ikusi nuenean euskal folklorea ikertzen hasi nintzen. Nire ikerketak burutzean gure musikaren elementuak aurkitu nituen: erritmoa, azentoak... Honi esker murgildu ahal izan nintzen gure musikan. Hau guztia ezagutu ondoren ezinezkoa egiten zait euskal musika ez idaztea.
Abiapuntu honetaz aparte ba al du zure musikak beste iturririk?
Emozioa eta kontzientzia musikala. Nik ezin dut ezer idatzi emozio eta sentimendurik gabe. Dena den, nire musika euskalduna izateaz gain unibertsala da, mundukoa. «Sinfonia Sakroa», adibidez, nire barnetik atera dut. Asko irakurri ondoren bururatu zait, «Itun Berria» barne; ez dago, beraz, euskal musikan oinarritua, baina bai ordea esku euskaldun batek idatzia. Musika konposatzeko zailena arima kanporatzea eta berau sentitzea da.
Zure musika euskaraz idazteak ekartzen al dizu eragozpenik?
Zenbait lekutan ez dute nire musika onartzen horrexegaitik. Madrilen adibidez, edo beste zenbait lekutan. Mafia handia dabilkit atzetik ni harrapatu nahian.
Eta pentsatu al duzu noizbait zure konposaketak itzultzea?
Bai, baina ezin dut nire musika beste hizkuntza batean ulertu. Ez du zentzurik, nota bakoitzaren zentzua aldatuko litzateke. Itzuliko balitz, sentimendua eta adierazgarritasuna galduko luke.
Zer musika tresna erabiltzen duzu zure konposaketak idazteko?
Musika tresnarik gabe idazten dut nik. Musika barnean daramat, eta mahai gainean idatzi ondoren probatzen dut nire lana tresnekin. Mahai gainean nagoenean kanporatzen dut nik barnean daukadana.
Gaia aldatuz, egun Hego Euskal Herriko bi orkestrek bizi duten egoerari buruz zer iritzi duzu?
Nire ustez maila goreneko bi orkestrak dira biak eta tamalgarria litzateke bietako edozein desagertzea. Pasa den astean, adibidez, egun berean bi orkestrek nire «Sinfonia Sakroa» jo zuten eta pena bat izan zen.
IXIAR ROZAS
40-41

GaiezKulturaMusikaMusika klasPertsonak
PertsonaiazESCUDERO2
EgileezROZAS1Kultura

Azkenak
Baigorri-Tafalla senidetze eguna
Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]


2024-11-04 | Behe Banda
Ipuin bat kiskaltzeaz

Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]


Segurtasuna ala eskuin mutur berriaren amua?

Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]


ANALISIA |
Donostiako Egiako eta Gasteizko Errotako mobilizazio arrazistak (eta etorriko direnak): kointzidentziak eta galderak

Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Ostegunetik igandera, Gazte Topagune Sozialista antolatu dute Altsasun

"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.


2024-10-31 | Andoni Mikelarena
“Haurrek Halloween ospatzeari esker jakin dugu gurean ere kalabazekin jolasten zutela duela ehun urte”

Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-31 | Justus Johannsen
ANALISIA
Öcalan gabe ez dago konponbiderik Turkiaren eta PKKren artean

Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]


2024-10-31 | Julene Flamarique
Energia konpainien gaineko zerga berezia bertan behera uztea adostu du Espainiako Gobernuak, EAJ eta Juntsekin

Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]


Eguneraketa berriak daude