«`EAEko Unibertsitatea" askoz izen zehatzagoa litzateke»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Pello Salaburu EHUko errektore berriarekin elkarrizketa
«`EAEko Unibertsitatea' askoz izen zehatzagoa litzateke»
Pello Salaburu
Abenduaren 20an hautatu zuten, bigarren bozketan, eta urtarrilaren 17an hartu zuen ofizialki EHUko errektore kargua. Dagoeneko egoeraz jabetu dela eta galtzak bete lan dituela adierazi digu. Izan ere, ez dira gutxi aurrean dituen erronkak: irakasle kaleratuen auzia, euskalduntzea, deszentralizazioa... Puntu horiek eta beste zenbait gai gehiago aletu ditugu Leioan egindako elkarrizketa honetan.
Sarrera hitzaldian EHU Europa eta Amerikako unibertsitate onenen artean jarri nahi zenuela esan zenuen. Zein da egun EHUren maila?
Helburu hori jarri nuenean banekien hori ezin dela lau urtetan egin, urte asko behar da, baina unibertsitate honek etorkizunean aurrera jo behar baldin badu lehiatu egin beharko du, lehian sartuak baikaude. Europan gaude, eta Europan unibertsitateak onak izango dira izan dezaketen finantziazioaren arabera. Finantziazio hori Europak eman dezakeen diruak baldintzatuko du. Guk unibertsitate eredu napoleonikoa dugu. Nik ez dut esango hori ona den edo ez, baina hori da guk dugun eredua, gizarte honek berak aukeratua. Horrek baldintza handiak ezartzen ditu lehiakortasun kontuan. Hemen 60.000 ikasle izan beharrean 30.000 bagenitu errazago izango litzateke lehiatzea.
Irakaskuntza besteen mailaren parekoa du, eta ikerkuntza mailan izan dugun eboluzioa Espainiakoekin konparatuta haiena baino askoz hobea izan da.
Sarrera hitzaldian esanikoekin jarraituz, lau urteren buruan derrigorrezko ikasgaien % 65 euskaraz eskaintzeko asmoa ere baduzuela adierazi zenuen.
Hemen badira bi gauza: batetik plangintza egin behar dugu hori hala izan dadin. Plangintza hori egitea gure esku dago. Baina plangintza horrek kostu bat izango du, eta hori Hezkuntza Sailarekin eztabaidatu behar dugu. Bi kontu horiek bateratuz gero lehen aipaturiko helburua lortzea posible izango da. Gainera, badirudi Hezkuntza Sail honek jarrera berezia duela euskarareriko.
Zeintzuk dira orain arteko lorpenak unibertsitatearen euskalduntzean, eta zeintzuk erronkarik behinenak?
Ezin da ukatu orain ikasle gehiagok ikas dezakeela euskaraz. Hori lorpen handia da. Zeintzuk dira puntu beltzak? Sartzen zaizkigun irakasleak gaztelaniazkoak baino askoz gazteagoak direla, zentzu akademikoan, eta batzuetan egin gabe daudela. Bestetik, batzuetan ez da erraza irakasleak aurkitzea. Uneotan, atera diren plazetatik badakit batzuk hutsik geratu direla jenderik aurkeztu ez delako. Euskarazko materialaren falta ere nabarmena da.
Azkenik, ikasle askori zail egiten zaio ikasketa batzuk euskaraz hasi eta gaztelaniaz bukatu beharra; ez baldin badute bost urteak euskaraz egiteko segurtasunik, batzuk erdarara doaz. Zenbait tokitan euskal ikasleak erdal lerroetara pasatzen ari dira politizazio kontuengatik.
Irakasle kaleratuen asuntuak bere horretan dirau...
Horretaz unibertsitateak esan du esan behar duena. Bakoitzak ikusiko du zer aukera egiten duen, baina horiek aukera guztiak izan zituzten irakasle bezala sartzeko, ez zuten onartu eskaini zitzaien kontratua, eskain genezakeen bakarra, eta orain nire ardura da nire esku dauden baliabideak erabiltzea hemen eskolak izan nahi dituenak izan ditzan eta eskolak eman nahi dituenak eman ditzan.
Dena den, funtzionaritzaren alternatiba modura aldarrikatutako irakasle kontratudunaren figuraren alde agertu zarete zuek ere...
Nik uste dut, benetan, LRUk (unibertsitatearen lege nagusia) zoritxarrez hankaz gora bota dituela autonomi estatutuan agertzen diren zenbait konpetentzia. Nik uste dut gauza askorengatik ez dela ona unibertsitateak funtzionaritzaren bidea baino ez bultzatzea. Bide bakarra baino gehiago bultzatu beharko lirateke. Egokiena unibertsitateak bere irakasleak izatea litzateke. Bai bide batetik bai bestetik kalitatea segurtatu beharko litzatekeela.
Egin ezin dudana da beste bide bat bultzatu -eta hori gainera ez dago nire esku, Gobernuaren esku baino-, bide horren atzean unibertsitateko irakasle izateko modu errazagoak edo kalitate eza gordetzen badira.
Protecsako zinpeko zaindarien presentziak eta euren jokabideak ere zeresan askotxo eragin dute...
Beharrezkoa da horrelako enpresa bat egotea, hemen milioi asko dagoelako. Niri neuri bi aldiz lapurtu didate autotik. Errektoretzan bertan bi lagun bahitu dituzte. Seguritate neurriak izan behar direla uste dut. Neurri horiek horretarako erabili beharrean beste zerbaitetarako erabiltzen baldin badira, beti galtzaile aterako gara. Ahaleginak egin behar dira hori ez egiteko. Niri ere unibertsitatean Protecsako kiderik ez izatea gustatuko litzaidake, baina behar diren artean hemen izango dira. Zenbait gauza segurtatu beharra daukat: nahi duenak eskubide osoa dauka bere adierazpen askatasunaz baliatzeko, hemendik paseatzeko, eskolak hartzeko, eskolak emateko (beti ere hemengo irakasleak baldin bada, jakina)... Hori da nik babestu behar dudana. Etortzen baldin bazait norbait eta etortze horren ondorioz berak eskolaren bat ematea eragozten baldin badu, nik ahaleginak egin behar ditut eskola hori hartu behar dutenek eskola izan dezaten.
Deszentralizazioaren inguruko eztabaida bero-bero dago Gipuzkoan.
Deszentralizazioa bultzatu beharreko lehenbiziko gauzetakoa da, baina oso zaila da praktikara eramateko. Esate baterako, kanpusetako gerenteordeak aurkitzeko izugarrizko lanak ditugu. Dena den, hori da bidea, ez dut inolako zalantzarik, eta berehala hartuko ditugu neurriak.
Iazko apirilean egin zen UEUren lehen kongresua, eta bertako txostenen bilduman aipatzen denez EHUn euskara egoera diglosikora kondenatuta dago. Horregatik eta beste kontu batzuengatik (lurraldetasuna, esaterako) euskal unibertsitatearen premia aldarrikatzen dute. Zer deritzozu?
Euskara egoera diglosikoan dago, hemen eta gizartean ere. Bide batetik segitu behar dugu; honek segurtatu behar luke lehenbiziko neurri bezala unibertsitatea elebidun egitea eta jendeak euskaraz eta erdaraz askatasun osoz egin ahal izatea. Hortik pentsatzera hemen euskaraz bakarrik egingo dela... Beste eztabaida batean sartzen gara. Eztabaida hori unibertsitate ereduaren kontuarekin lotua dago. Agian beste ereduei buruz hitz egitean pentsatu beharko da aukera ez dela hiru kanpus, bat teknologikoa, beste bat ez dakit zer nolakoa eta bestea auskalo zelakoa, baizik eta kanpus bat euskalduna eta bestea ez. Hor sar liteke euskara hutsez funtzionatuko lukeen unibertsitatearen eztabaida. Niri gustatuko litzaidake unibertsitate euskalduna izatea, baina, errealistak izanik, momentu honetan ez dut uste inolako baldintzarik denik euskalduna bakarrik izateko.
`EAEko Unibertsitatea' ez al litzateke Euskal Herriko Unibertsitatea baino izen egokiagoa?
Bai, nik uste dut hori askoz izen zehatzagoa litzatekeela. Euskal Herriko Unibertsitatea deitzen zaio honi baina egia da Euskal Herria erkidego hau baino handiagoa dela. Gertatzen dena da niri EHU izena bera asko gustatzen zaidala, baina bestea errealistagoa da.
Iaz Nafarroako Unibertsitate Publikoarekin (NUP) lankidetza hitzarmena sinatu zenuten, eta barruti bakarra ere hizpide izan zen. Zertan gauzatu liteke hori?
Hura sinatu zen, baina harrezkero hango taldea eta hemengoa aldatu egin dira. Nik ez dakit hango taldea prest dagoen orain horrekin aurrera egiteko. Gauza batzuetan uste dut baietz. Etorriak dira, eta esperientziak elkartrukatu ditugu. Nik, nafar bezala, ahaleginak egingo ditut horrekin aurrera segitzeko, baina haien borondatea ere ikusi beharko dut. Hor esaten zen gauzetako bat zen barruti bakarrarena. Honek bi irakurketa izan ditzake: batetik, barruti bakarra jarrera ideologikoagatik justifika liteke; bestetik, argumentazio akademiko hutsetik ere bai, ezen gure erkidegoan biztanle gutxiegi baitago lehiakortasuna bultzatzeko. Zenbat eta zabalagoa izan barrutia orduan eta jende hobea ekarriko da. Argudio hau oso indartsua da. Hori da bidea, eta ni ahaleginduko naiz NUPekoekin honetaz hitz egiten.
Ba al dago elkarlanik Euskal Herrian ditugun unibertsitateen artean?
Hitzarmen zabalena NUPekin dugu. Gero gauza asko egin ditugu, bai Deustukoarekin bai besteekin. Gauzak egiten dira, baina ez dago elkarlan arauturik. NUPekin zenbait gauza egin daitezke: elkarrekin doktoretza ikasketak eskaini, irakasleak trukatu eta abar. Momentuz, ordea, elkarlan hori ez da gauzatu.
Unibertsitatea eta gizartearen artean desfase nabarmena dagoela dio zenbaitek.
Eliteak formatzea da unibertsitatearen zereginetako bat. Gizarte honek aurrera aterako duen jendea behar du eta jende hori lortzea da unibertsitatearen helburuetako bat. Horrek ez du esan nahi, inolaz ere, gizartetik kanpo egon behar dugunik. Nik bultzatu nahiko nuke maila batean enpresekin-eta lotura, hemengo enpresek oraindik nekez jotzen baitute gugana.
Elkarrizketan zehar behin eta berriz aipatu diguzu lehiakortasunaren kontua. Heziketa eta lehiakortasuna ez al dira termino kontrajarriak? Ez al da mugatu unibertsitatea sistemak behar dituen produktuak ekoiztera, kritikotasuna bazter utzita?
Non gauden jakin beharra daukagu. Ezagutzen dugun gizarte eredua konpetentzian oinarritzen da. Konpetentzian oinarritzen ez diren ereduek porrot egin dute. Baldintza horren barnean saiatu behar gara, dudarik gabe, horri erantzuna ematen eta jende kritikoa sortzen, eta bi gauza hauek ez dira kontrajarriak.
AITOR ZUBEROGOITIA
31-35

GaiezGizarteaIrakaskuntzUnibertsitaEHUErrektoreak
PertsonaiazSALABURU1
EgileezUBEROGOIT2Gizartea

Azkenak
Birundaren aldeko manifestazioa egin dute Donostiako Parte Zaharrean barrena

Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.


Euskal Herriko II. Ekotopaketak egin dituzte asteburuan, garaiko erronkez eztabaidatzeko

Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".


2025-03-31 | Ahotsa.info
Burlatako Gazte Asanbladak gaztetxearekin jarraitzeko akordioa iragarri du Udalarekin

Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.


Bost urterako inhabilitatu dute Marine Le Pen, Europako Parlamentuko funtsak desbideratzeagatik errudun jo ostean

Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]


BDZk CAFi exijitu dio Israelekin harremanak mozteko, igandeko manifestazioetan

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.


STEILASek eta LABek jakinarazi dute Hezkuntza Sailak bertan behera utzi duela gaurko deituta zuten bilera teknikoa

Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.


Armen lobbyek (Euskal Herrikoak barne) gerrara eraman nahi gaituzte

Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]


2025-03-31 | ARGIA
Iruña-Veleia afera argitzea eta ondarea ez suntsitzea eskatu dute Gasteizen

Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]


2025-03-31 | Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok

Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.


2025-03-31 | Usurbilgo Noaua
Zaintza eredua eraldatzeko ahalegin betean segitzen du Usurbilek

Usurbil herri zaintzaileagoa izateko lankidetzan ari diren herrikide, eragile eta erakundeen talde argazkia duzue albiste honi atxikitakoa. Larunbatean Sutegin egindako "Usurbil, herri zaintzailea" izeneko ekitaldian atera genuen. Norabide horretan herri hau egiten ari... [+]


Aitor Esteban EAJko presidente berriak batasunerako deia egin du alderdiaren IX. Batzar Nagusian

Kargua "ohore handiz, erantzukizunez eta apaltasunez" hartuko duela adierazi du Atano III.a pilotalekuan, 1.800 lagunen aurrean. Aberri Batzarrak Euskadi Buru Batzar berria osatuko duten zortzi kideak ere hautatu ditu.


GALek eraildako Xabier Galdeano oroitu dute Algortan 40. urteurrenean

Egin egunkariko zuzendaritzako kide eta langilea Donibane Lohizunen erail bazuten ere, Algorta jaioterrian egin diote oroimen ekitaldia, igande eguerdian. Bertaratutako lagun zein senitartekoek presente izan dute estatuaren indarkeriak hil zuela.


analisia |
Save the Children, saldu bonbak (II)

Historia errepikatzen dela idatzi zuen Marxek, “lehenik tragedia gisa, gero fartsa moduan”. Armagintzaren eta militarismoaren inguruan errepikapen hutsa ez, espiralean goraka doan buklea ari gara bizitzen, fartsatik asko duena, eta tragedian amaitzeko gero eta aukera... [+]


Miranderi buruzko zikloa abiatuko dute Iruñean, bere obraz eta figuraz gogoetatzeko

Astelehen honetan hasita, astebetez, Jon Miranderen obra izango dute aztergai: besteren artean, Mirande nor zen argitzeaz eta errepasatzeaz gain, bere figurarekin zer egin hausnartuko dute, polemikoak baitira bere hainbat adierazpen eta testu.


Eguneraketa berriak daude