"Telebistako gidoigintza kartoizkoa da, dekoratu bat bezelakoa"
Ifrentzu kontuekin datorkigu oraingoan Andu, «Piztiaren izena» liburua argitaratzear baitu. Kontu guztiak, baina, ez ditugu pizti itxurakoak izan, «Otto Pette»ren nominazioaz, euskara eta kulturaren inguruan dituen kezkez aritu baikara, besteak beste. «Goenkale»ko gidoilari lana neurri batean utzita, liburu berriarekin emango digun ezustekoa dastatzen du jada.
Nik, esaterako, «Goenkale»n hasiera batean, hoberenean izan eta gauza pila bat asmatzen aritzean euskararen eta espresioen aldetik, orduan ikusten nuen baietz, ondo ari nintzela, baina une bat iristen da kasu askorengatik nekatu egiten zarela, esaldi bat ere ez dagoela zu tentatzen zaituenik; arriskua dago.
Telebistakoa, berriz, dekoratuen tankerakoa da, kartoizkoa da neurri handi batean.
Orain atera behar dudan liburua, nik dakidala, Jorge Gimenezek irakurri du, Juan Garziak, Inazio Mujikak, Eskarne Mujikak... lau horiek behintzat ezagutzen dute.
Kalera ateratzen denean, kritika ez da inoiz lagunek egiten dutena bezain sakona, oso zaila delako hori egin ahal izatea.
Alde batetik bi jenero oso ezberdin dira liburu berean: poesia eta prosa literarioa. Bestalde, gai bat da, baina modu libre batean eta oso tonu ezberdinetan tratatua. Optikan dago nobedadea, nire baitan ahalegin hori izan da. Sorpresatxo bat da.
Bigarrena ibilbidea, bizitza edo judu errantearen mitoa da. Hirugarrena giza errebeldia Jainkoarengandik autonomia lortzeko nahian (Martin Txiki hasten denean Jainkoari sekretuak lapurtzen, edo Sisiforen mitoa...). Laugarrena «gizakia bakarrik» da, sekularizazioa. Askapena, autonomia lortu ondorengoa. Eta «Ifrentzuak» sailean horiek aterako dira lau liburutan egindako planen arabera.
Gaur, esaterako, gidoigintzari buruzko sariketa baten berri eman didate. Euskarazko eta erdarazko gidoiak jasotzen ziren eta galdetu didate ea euskarazkoak itzuliko nituzkeen. Baietz esan dut, baldin eta erdaldunek onartzen badute euskaldunek bereak euskaraturik zuzentzea. Baina hori ez dute onartuko.
Obra guztiek bi balio gutxienez izan ditzakete. Bat, obra bere horretan. Bestea, obra horrek esan nahi duena une jakin batean literatura baten barnean. Euskararen ikuspuntutik puntuatzea «Otto Pette» edo beste ikuspuntutik baliotzea, ezberdina da.
Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]
Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".
Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]
Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.
"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]
TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]
Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]
Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!
Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]
Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]
Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]
Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]
Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]
Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]
Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]