"Dirurik ez dagoenez, ideiak aldatu eta umilago jokatu behar dugu"


2021eko uztailaren 16an
Amaia Rodriguez,Kultura Sortu eta Zabaltzeko zuzendariari elkarrizket
"Dirurik ez dagoenez, ideiak aldatu eta umilago jokatu behar dugu"
Amaia Rodriguez, Kultura Sortu eta Zabaltzeko zuzendaria
Zinema, antzerkia, musika eta dantza modukoak sustatzea dagokio Amaia Rodriguezi. Eta ez du diru askorik izango horretarako; aurreratu digunez, kultura aurrekontuak % 5 jaitsiko dira.
Zer egiten du biologo batek kultura kontuetan?
Hori ez da nire kurrikulumean garrantzitsuena. Nire balio garrantsitsuena enpresa pribatuan lan egina izan da, eta nire lana momentu honetan gehiago ikusten dut kudeatzaile bezala kultur espezialista baino. Lanpostuan ez zait eskatzen gai batean espezialista izatea, diru publikoaren gestio ona egitea baizik.
Zeintzuk dira finkatu dituzun lehentasunak?
Guretzat lehentasun handia du euskarak. Telebista eta irratian aurrerapenik ezagutu du, esparru horietan eguneroko bizitzan sartuta dago. Baina ez da aski. Hor ditugu antzerkia eta zinema, arlo oso garrantzitsuak dira eta horietan euskara normaltzeak lehentasuna du.
Zure aurrekoak ere, Eusebio Larrañagak, adierazi zigun euskararen aldeko diskriminazio positiboaz aritzeko asmoa. Hala ere, aipatu dituzun bi alor horiexetan euskarazko produkzioak ez du bururik jasotzen.
Hori errealitatea da, baina gizarteak erakusten du bidea... Dramaturgiaren alorrean adibidez, hemengo jendeak askoz ere aukera gehiago du erdal munduan, euskaraz oso gauza klasiko eta mugatuak daude. Dramaturgia berria sortzeke gaude, eta horrek denbora beharko du. Epe laburrera, erdira eta luzera begirako plangintzak egin behar dira, beraz, orain azpian dauden egiturak landuz: dramaturgiaz ari naiz, zinema mailan gidoien kontuaz, idazleen munduaz...
Antzerti eta gero, antzerkia unibertsitatera eraman zen, diplomatura sortuz. Orain urrats hori eten egin duzue. Zer gertatzen da antzerkiaren hezkuntzarekin?
Ohitura falta dago; dantza, antzerkia edo zinema ez dira hezkuntza munduan txertatuta egon, eta asko kostatzen da makineria astun hori aldatzea.
Momentu honetan, bai antzerkian bai dantzan, iniziatiba txiki eta bakanak daude, ez dago normalizazio bat. Guk argi dugu hezkuntza munduko jendearekin lan egin behar dugula, eta lerro hauek hezkuntzan txertatu behar ditugula, kulturan prest gaude, baina gure arazoa diru falta da. Ez dugu dirurik horrelako plangintza serio bati aurre egiteko, antzerkiaren hezkuntzan adibidez.
Donostian egindako postgraduaren esperientzia interesgarria izan da, baina ez da aski, plangintza serioa behar dugu; zentzu honetan gure asmoa litzateke gutxienez lurralde bakoitzean horrelako eskaintza zabaltzea. Horretan ari gara. Baina zer gertatzen da? Donostiakoa postgradua zen, aukera hori izateko aurretik gradua izan behar duzu ordea, eta gradurik ez dago. Graduak bultzatzeko Madrileko legeak aldatu behar dira, eta orain kaleratu diren ikasketa berrien artean ez dago antzerkia edo dantza ikusten duenik.
Egitura publikoak bultzatzeko orduan, beraz, hau guztia kontuan hartu behar da. Honek ez du esan nahi lanean jarraituko ez dugunik. Ni prest nago jarrera hau behar den lekuan defenditzeko.
Zertan da antzerkiaren zirkuitu iraunkorra?
Zirkuitua behar-beharrezkoa da, baina egiturak aurrera egin dezan programatzaileen esku dago batik bat. Gaur egun 40 laguneko Biltzar Orokorrean bildurik lan egiten dute, eta hainbeste jenderekin zaila gertatzen da zerbait konkretua gauzatzea; gauzak honela, urrats bat eman dute eta lan talde txikiagoak sortu, helburu batzuk aitzineratzeko. Zabalkunde kanpaina bati heldu diote, adibidez. Izan ere, hauxe dugu antzerki munduko arazo nagusia, gero eta jende gutxiago joaten da obra bat ikustera. Jendeak ihes egin du.
Alor honetan zein izango da zure egitekoa, orain artean bezala zabalkundea foru aldundien esku utzi eta kreazioa laguntzea?
Hemen pentsatzen zen Eusko Jaurlaritzak kreazio edo produkzioari lagundu behar ziola. Antzerkia eta zinemaren munduan ordea, ez dauka zentzurik kreazioari ematen zaion laguntza zabalkundea edo esplotazio plangintzatik bereiztea. Eta honen ondorio dira gertatutakoak. Arrazoi osoz kritikatu izan zaigu diru publiko asko bota izan dugula eta gero obrak ez direla ikusi. Hori ez da posible. Prozesua bere osotasunean hartu behar da. Ez dauka zentzurik muntaia ponpoxo, eder eta garestia bultzatzea, gero zirkuituan sartzeko aukerarik ez badago. Nik hori argi daukat, eta nire lanerako modua aldatu egingo dut, prest nago produkzioak babesteko, baina ez dut begibistatik aldendu nahi esplotazio plana, bestela dirua alferrik botatzen ari gara eta. Zuzen jokatu ezean, gauza oso kaltegarriak gertatzen dira. Seriotasuna eta profesionaltasuna erakusten duten taldeak saritu behar dira eta ez bakarrik muntaia bat egiteko prest daudenak.
Euskal Mediarekin koprodukzio sistema jarri zen indarrean. Euskal zinema sendotzeko orduan errentagarria gertatu al da?
Euskal Mediaren helburua Euskal Herriko produkzioa bultzatzea eta bertan ekoizle sendo eta indartsuak sortzea zen. Baina administrazioak erronka horri erantzuteko diru mordoa jarri behar zuen mahai gainean, eta ez du jarri, ezin du jarri. Helburu honi heltzeko 120 milioi pezeta baino ez ditugu urtero. Nola bultzatu produkzio indartsurik kopuru horrekin? Beste hausnarketa bat egin beharrean gara: ideia oso ona da, baina prest al gaude diru gehiago jartzeko? Ez bagaude, hasierako ideiak aldatu eta askoz ere umilago jokatu beharko dugu, beheko egituretan lan eginez, gidoigileak direla edo laburmetraiak. Daukagun diruarekiko politika zintzoa osatzea dagokigu.
Beste bide bati heltzeko ordua da: filmeak euskaraz egiteko dirurik ez dugunez, zergatik ez ditugu bikoizketa on batzuk egin eta horiek zabaltzen? Zergatik ez ditugu gure herrietan euskal zinemaren zirkuitu kulturalak programatzen? Filme mordoa dugu Euskadiko Filmategian gordeta; atera eta erabil ditzagun.
Zertan dira aurtengo aurrekontuak?
Kulturako aurrekontuak %5aren inguruan jaitsiko dira. Guk bestalde, plangintza berri batzuk sortu nahi ditugu, eta beraz, aurreko legealdietan mantendu diren hainbat programa nagusi, zinemaldiak, Musika Hamabostaldia, OLBE... gehiago jaitsiko dira. Gure helburua ekintza handi horietan babesleak sartzea da, oso pozik parte hartzen baitute horrelakoetan, eta diru publikoa hortik askatu eta beste programa askoz ere sakonago eta zailagoetara jartzea; adibidez, dramaturgia zaintzen, gidoigintza lantzen edo dantza garaikidea bultzatzen.
Hainbatetan kritikatu izan denez, laguntzarik ezean baztertua izan den herri kulturari nola erreparatuko diozu?
Behar-beharrezkoa da eguneroko kultura. Herrian sustrai eta azpiegitura zabalik ez badago, akabo! Zaindu eta animatu egin behar da. Baina herri kultura askoz ere hurbilago dago udaletxeetatik Eusko Jaurlaritzatik baino. Guk plangintza handi batzuk sortuko ditugu dinamika hori bultzatzeko, dirurik ez dugu, ordea, udalez udal banatzeko.
Udaletxeek ere sakelak hutsik dituzte.
Besteon antzera, beren lehentasunak ezarri beharko dituzte, beharbada horrenbeste egitura ponpoxo egin beharrean gauza sinpleetara joz. Azken batean herri honetan dena nahi izaten dugu, izugarrizko kontzertuak antolatzea, munduko kantari onenak ekartzea...
PETRIKORENA, J.J.
45-47

GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazRODRIGUEZ4
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2025-01-08 | Leire Ibar
60 urte bete ditu Larrabetzuko Hori Bai gaztetxeak, Euskal Herriko zaharrena

1965ean sortu zen Larrabetzuko Hori Bai gaztetxea, frankismo garai betean. Ordutik ez ditu ateak itxi, eta 2025ean 60 urte bete ditu. “60 urte lotu barik” lelopean eman diote hasiera urteurrenari gaztetxeko kideek.


Irakasle baten klaseetatik seme-alabak ateratzea erabaki dute Atarrabian: “Izuak jota ditu haurrak”

Irakasle hau egokitzen zaielarik, 6-9 urteko haurrengan beldurra, amesgaiztoak, antsietatea, negarra… orokortzen direla salatu dute Atarrabiako Atargi ikastetxeko gurasoek. Urtetako arazoa konpontzen ez dela-eta, haren klaseei planto egitea erabaki dute. Guraso elkarteko... [+]


2025-01-08 | Julene Flamarique
Urteko lehen langile hila, Alaves-Baskoniaren egoitza eraikitzeko lanetan

Beharginak Excavaciones Mendiola enpresarako ari zen lanean, Construcciones Urrutia enpresaren azpikontrata. Langilearen lehenengo eguna zen sektorean lanean.


2025-01-07 | Julene Flamarique
Itxiera mehatxua gainean dutela itzuli dira lanera Ezkirotzeko BSHko langileak, ostiraleko bileraren zain

Abenduaren 16an iragarri zuen multinazionalak Nafarroako lantegiaren itxiera. Ekoizpenari “normaltasunez” ekitea eskatu die langileei Ezkirotzeko zuzendaritzak, baina sindikatuek “ezinezkotzat” jo dute. Lan Ministerioak bilera deitu du ostiralerako... [+]


Gazteen soldata %10 igo den bitartean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | Leire Ibar
‘Behin betiko’ lelopean egingo du Sarek urtarrilaren 11n Bilboko manifestazio nazionala

Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarrarena, Kanboko ikastolarena eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Eguneraketa berriak daude