"Adierazpen askatasuna ilusio besterik ez da".
Hondarribiko bere etxean aurkitu dugu kataluniarra, maite dituen liburu artean. Errepresioaren aurka urteetan adoretsu aritu den emakume honek ilusioz hitz egin digu literaturaz, argitalpengintzaz eta, oro har, bere bizi ikuskeraz.
Kartzelan bi gauzaz konturatu nintzen. Batetik, lehenbailehen irten behar duzula, eta horretarako ihesten saiatu beharra dago. Bestetik, irteten ez zaren bitartean aktiboki iraun behar duzula, ateratzean sartutakoan baino indartsuago egoteko ideologikoki eta fisikoki. Ia ihes egin nuen eta horri buruz «El libro de la fuga» idatzi nuen, laster argitaratuko dudana. Ez nintzen joan, baina asko prestatu nintzen ateratzerako. Orduan asko idatzi nuen, idaztea defentsa baitzen.
1979an Parlamentuak Lege Antiterrorista onartu zuen. Preso politikoen figura desagertu zen, beren arriskuaren arabera mailakatuz. Oinarrian ez zen ezer ere aldatu, baina formalki guztia. Ondorioz, jendeak ez zuen sinesten torturatzen zela eta orain ere berdin gertatzen da. Tortura kasuak kasu bakanak direla uste dute eta ez dute onartzen tortura estatuko aparatuaren arma dela.
Arazo larriena da torturaren mezua nola zabaldu, komunikabideek sortzen duten egoerari aurre egiteko. Ez dute informaziorik ematen eta ematen dutena aldatuta ematen dute. Tortura, kartzeletako egoera gogorra, dispertsioa... estrategia beraren atalak dira, Mujika Herzogek berak dispertsioa hasi zutenean esan zuenean bezala, «bergizarteratzea edo heriotza».
Nazio Batuen salaketara itzuliz, nahiz oso eraginkorrak ez izan, Estatu espainiarrari min egiten dio. Dena den, egoera konpontzeko ez da gehiegi egiten, estatuen arteko konplizitatea medio.
Asko ikasi nuen. Borroka armatua asko desmitifikatzen zen batetik, bestetik proiektu serioa dela erakusten zuten... hori guztia oso aberasgarria izan zen niretzat. Gero Poliziak egindako miaketa batean liburua etxean aurkitu zutenean ETAko kideekin harremana izan nuela froga izan zuten. Komandoko inor atxilotu ez zutenez, kolaborazioz salatuta prozesatu ninduten.
Oraindik gertatzen da Carrerori buruz zerbait egin nahi dutelako komunikabide batzuk nigana etortzen direnean, eta baldintza bezala torturari buruzko beste erreportaia egiteko eskatzean, ez dutela nahi izaten.
Kartzelatik atera ginenean gure etxea militarrek prezintatua zegoen eta ezin ginen sartu. Etxea utzi zigutenean berriro ere elkartu ginen. Oso omenaldi polita egin zidaten, euskal hiritartasuna eman zidaten... eta hemen geratzea erabaki genuen.
Franco hil zenean, espainolak gustora geratu ziren demokraziaren fase berriarekin. Euskal Herrian, aldiz, nabaria zen ezer ez zela aldatu eta eskubiderik gabeko herria izaten jarraitzen zuen. Batzuek amore eman zuten, beste batzuek, aldiz ondorio guztiekin jo zuten aurrera.
Bidali zidanerako liburua aterea zegoen, baina argitalpen berrian atera nuen. Pertsona hauen giza-balioa erakusten du idatziak eta oso gustora argitaratu dut liburua lehendabizikoz atera eta hogei urtera.
Beste maila batzuetan, tortura neurtu egiten dute eta maila honetan plus bat dago emakumea torturatzeko orduan. Plus hau, torturatzaileak gizonak izatean datza. Beren ideologia patriarkal osoa emakumearengan proiektatzen dute. Beste kasu bat, emakume torturatzailearen figura izaten da. Hauek gizonezkoek baino hobeto jakiten dute zerk egiten dien min emakumeei.
Independentzia handiz jokatzen dugu. Arazoa ekonomikoa da. Dena den, gauza batzuk argi ditugu; ahal ditugun subentzio guztiak eskatuko ditugu baina ematen ez badizkigute ere aurrera egingo dugu, erritmo ezberdinean baino aurrera.
Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]
Su-etena hausteko arriskua erreala izan bada ere aste guztian zehar, adostasun batera iristeko bidean dira bi aldeak: bahitu gehiago askatuko lituzke Hamasek, laguntza Gazara sarrarazteko bidea ez oztopatzeko "promesa" egin duelako Israelek. Arabiar Ligako herriek... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Nafarroa eta Ezkio-Itsaso lotuko lituzkeen alternatibak Aralar barnean 22 kilometroko tunel bat zulatzea suposatuko luke, eta 1.300 milioi euroko kostua izango luke. Lotura hau igaroko litzatekeen herri ugarietako udalek nahiz bizilagunek, ordea, lanei ekiteko eduki beharreko... [+]
Asteazkenean izan behar zuen epaiketa dataz aldatu dute Lizarrako alkateak azken momentuan jarritako helegite baten ondorioz. Orain taldeari "gorrotoa sustatzea" ere egozten zaio eta lau urterainoko kartzela-zigor arriskua dute kideek.
Junts eta ERC abstenitu egin dira bozketan eta popularrek aurkezturiko ez-legezko proposamena aurrera atera da, PP, Vox eta UPNren botoekin. 2027 eta 2035 urteen artean ixtea aurreikusten diren Espainiako Estatuko zazpi zentral nuklearren bizitza erabilgarria handitzea ekarriko... [+]
Euskarazko B2 eskakizuna zuten bi udaltzain lanpostu baliogabetu zituzten epaileek iazko urtarrilean, euskara eskatzea "diskriminatzailea" izan zitekeela iritzita; eta aitzineko astean, Donostiako Udalak aurkezturiko helegitea ez aztertzeko erabakia hartu du EAEko... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]
Teknologien erabilera eztabaidatzen ari dira Eusko Legebiltzarreko Hezkuntza Batzordean, eta horretarako hainbat aditu eta eragile ari dira batzordean beren ekarpena egiten. Ikastetxeetan mugikorra debekatzeko araudi orokorra eskatu duen Altxa Buruako arduradun taldearekin hitz... [+]
Trumpek eta Putinek ordu eta erdiz hitz egin dute telefonoz. Biek hala biek baieztatu dute ados direla Ukrainako gerra amaitu dadin "elkarrekin lan egiteko", baina argi utzita Ukraina 2014ko mugetara itzultzea ez dela "errealista". Zelenskyrekin ere hitz egin... [+]
Faroe uharteetan, Ipar Atlantikoko artxipelago bat, Danimarkaren kontrolpean, urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte –normalean milatik gora–. Batzuek "tradizioa" deitzen diote, hainbat mendetako antzinatasuna duelako. Baina odolez gorritutako hondartzan... [+]
Ukrainako fluxua eten ostean, Errusiako gasa jasotzen jarraituko duela iragarri du Eslovakiak, eta Transnistriak uko egin dio Europaren "laguntzari".
Gasteizko Campuseko Filologia Hispanikoko irakasle baten aurkako salaketen berri izan bezain azkar, asanblada irekia egin zuen GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldeak. Aste bakarrean “hamarnaka” salaketa eta testigantza berri jaso dituzte. Irakaslearen... [+]
Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]