"Soinuarekin eskulpitu eta marrazten dugun ingeniariak gara".


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Daniel Lazerus soinu teknikariari elkarrizketa
"Soinuarekin eskulpitu eta marrazten dugun ingeniariak gara".
Daniel Lazerus, Los Angelesko soinu teknikaria IZren grabazio estu- dioetan.
Txoro txoro maitemintzeak zer egiten duen! Michael Jackson, Steve Wonder, Diane Ross, Quincy Jones edo Joe Cockerren moduko musikariekin batera aritzetik, IZren grabaketa estudio xumeetara igaro zen. Daniel Lazerusek ez du gustuko teknikari hitza, soinu ingeniaria da. Konponketa tekniko soilak ez baizik eta, intuizioa lagun, soinuarekin marrazten saiatzen dela adierazi baitigu Los Angeleskoak.
Zer egiten du estatubatuar batek Euskal Herrian?
Txoro txoro maiteminduta. Donostiako neska zoragarri batez maitemindu nintzen, eta hemen naiz. Garai batean kantitatek mugitzen ninduen, dirua pilatu nahi nuen. Egun, ordea, bizitzakalitatea estimatzen dut.
IZk Amasan duen grabaketa etxera iritsi aurretik zertan aritu zinen lanean?
Musikaria nintzen. Hasieran bateria jotzen nuen Los Angelesko musika talde ezberdinetan; geroago, berriz, teklatuaren atzean. Ondoren, Hollywoodeko grabazio etxe ospetsu batean sartzeko aukera izan nuen, baina ez musikari edo teknikari gisa, bestelako zereginetan baizik: lurra garbitu, hautsontziak hustu... Lan hari esker, grabazio ingeniariei laguntzen hasi eta laster zenbait disko eta filme proiektuetan parte hartu nuen. Berehala, nire nahasketa produktora nuen.
Musikari handiekin batera aritzeko parada izan duzu.
Joe Cocker, Steve Wonder, Diane Ross, Quincy Jones, Michael Jackson eta beste hainbatekin lan egin dut eta nire bizitzan esperientzia oso garrantzitsua izan da.
EEBBetatik al datoz doinurik entzunenak?
Han jaio eta hazi nintzenez, ez naiz agian pertsona egokiena horri erantzuteko. Lehen bizitzeko leku bakartzat nituen EEBB. Egun, Euskal Herrian bizi naiz, eta maite dut. Baina ohartzen naiz, ezagutu dudan jendeagatik, euskal musikariek EEBBetako musika asko erosten dutela eta beraz, baietz erantzun dezaket.
Zein da, zehazki, grabaketa teknikari baten eginbeharra?
Herri honetan gutaz hitz egitean teknikari hitza aipatzen da. Alabaina, beste herrialde zenbaitetan gu ingeniariak gara; soinuarekin marrazten dugun jendea. Zenbait nahastaile eta teknikari benetako artistak dira; abestia eskulpitu eta marrazten dutenak. Gisa horretako kantuak entzutea zoragarria da, soinuaren sakonera guztia jasotzen baitute. Nahi izanez gero konponketa teknikoak oso azkar landu ditzaket, baina ez da hori garrantzitsuena. Intuizioarekin batera lortzen den zerbait da, sormenari dagokiona.
Grabaketan ari zarela, zure irizpidez jardun al dezakezu?
Nahasketa ingenieritza dut gustuko. Hau da, koproduzitzea eta beraz, lana zein bidetan zuzendu nahi dudan esateko aukera dut. Froga ugari egiten ditut. Nire karrerako une honetan, esperimentatzeko tartea badut. Erosoagoa litzateke agian, eguna joan eguna etorri, era berdinean lan egitea, horrek ziurtasuna eskaintzen baitu. Hala ere, nahiago dut ertzetan egon eta uneoro ideia ezberdinak garatzea. Horregatik, beti ikasten ari naiz.
Soinu teknikarien lanak musikarienak adina garrantzi al du?
Garrantzi edo pisu bera bai, baina ezberdina da. Ziur naiz Pink Floyd edo antzeko taldeei galdera hori eginez gero baietz erantzungo luketela. Beraiek kontu handiz hautatzen dituzte profesionalak, azken batean eurek osatutako lana soinu egokiz entzun nahi baitute.
Produktuaren azken tajukeran, zenbateraino alda liteke, teknikarien eraginez, musikariek aurrez pentsatutakoa?
Adibide batez azalduko dut. The Beatles ikaragarriak ziren. Lau abeslari eta musikari bikainek osatzen zuten taldea. Izatez, ordea, bosgarren beatle-a ere bazen: George Martin. Honek soinuak nahasten zituen, baina musikaria ere bazen. Eurek nahi zuten moduan grabatzeko abildadea zuen. Izan ere, teknikari batek ez du soilik soinu ingenieria izan behar. Produktua ongi irtengo bada, musikaz jakitea ezinbestekoa zaio. Nik soinuekin esperimentu arraroak egitea atsegin dut: mikrofonoa hartu eta beste leku batera eraman eta ohartu akaso soinu kalitate hobea erakusten duela.
Amasako baserri hau hautatu du IZk grabazio etxe. Honelako lekuak al dira grabatzeko egokienak?
New York hiriaren erdian dagoen zarata guztiarekin ez da erraza grabatzea. Atsedenerako bost minutu hartu eta kalean bi mila pertsona pizza zati bat eskuratzeagatik borrokan ikusten dituzun leku batek ez ditu lana egiteko baldintza onenak eskaintzen. Ingalaterran ere ezagunak dira baserri antzeko grabaketa etxeak eta oso aproposak dira guk ditugun beharretarako.
Euskal Herriko musika ezagutu eta lantzeko aukera izan duzu. Zer iritzi diozu bertako musikari?
Ruper Ordorikarekin proiektu batean aritu naiz eta izugarri gustatu zait. Une honetan, berriz, Egan taldearen diskoarekin nabil eta oso jende gaztea topatu dut bertan. Nire iritziz, Euskal Herriko musikak garapen bizia izan du oso tarte laburrean. Halabeharrez, talde euskaldun gazteek beste herrialdekoek baino aukera murritzagoak dituzte. Hala ere, talde ugari daude eta ari dira sortzen, eta lanerako beti prest gainera.
ARTOLA, Maite
42-43

Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argiteletxe\IZ
Gaiez\Kultura\Musika\Musika mode\Pertsonak\Besteak
Pertsonaiaz\LAZERUS1
Egileez\ARTOLA6\Kultura

Azkenak
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]


2024-11-29 | Irutxuloko Hitza
Donostiako musika teknikari ezagun bat salatu dute hainbat emakumek, sexu jazarpenagatik

Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


2024-11-28 | Leire Ibar
Tolosan Ertzaintzak pilotakadaz zauritu zuen gaztearen kasua artxibatu dute, biktimak deklaratu aurretik

Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.


2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


Eguneraketa berriak daude