Xabier Kintana, euskaltzain eta hiztegigilea: "Izugarrizko txapuza egin dute"


2021eko uztailaren 19an
Xabier Kintanaren iritzia El Mundoko hiztegiari buruz
Xabier Kintana, euskaltzain eta hiztegigilea: "Izugarrizko txapuza egin dute"
Gure iturriek adierazi digutenez, hiztegi hau egin aurretik eskaintza egin zizuten «Hiztegia 2.000» berrargitaratzeko. Hala al da?
Iazko uda hasieran hiztegia publika zitekeen esan zidaten, eta erantzun nien «Hiztegia 2.000» honezkero ez dela nirea, Zabaltzenek erosi zuela eta egile eskubideak horra salduak nituenez gero, ez nintzela nor hori negoziatzeko. Baina, Zabaltzenekoekin akordioa eginez gero, prest egon nintekeela berrargitaratzeko; hori bai, gauza asko aldatuta, urte asko pasatu baitira burutu nuenetik, eta batez ere Euskaltzaindiak emandako arauekin bat etortzeko. Gerora ez dut ezer jakin.
Zer ekarpen azpimarratuko zenioke?
Oso iritzi negatiboa dut. Alde batetik ideia oso ona iruditzen zait, egunkari batek bere tirada gehitzeko halako kultur ekintza printzipioz serioa bultzatu nahi izatea. Beste batzuek ibilaldi ekologiko eta mikologiari buruzko gauzak ateratzen dituzten bitartean, «El Mundo»k gutxienez euskararekin erabat loturik dagoen gauza bat publikatu du.
Nahiko tristea iruditzen zait, ordea, «El Mundo»ko arduradunek euskaraz ez dakitelako, hiztegi baten eginbeharra hiztegigintzan eta kulturaren munduan ezezagunak diren pertsona arrotz batzuen eskuetan uztea. Hiztegigileak baditugu, esperientzia dutenak, eta ez dira kontuan hartu. Hori arduragabekeria larria iruditzen zait.
Lanaren mamiari buruz zer iritzi duzu?
Izugarrizko txapuza dela. Pertsona horiek ez dute esperientziarik eta nabaritzen zaie. Tristea da hain presentazio txukun eta atsegina izanik, definizioetan egundoko hankasartzeak topatzea. Gero, deskoordinazio handia azaltzen da, inoiz agertzen diren irudiek eta horien azpiko hainbat definizioek ez daukate zer ikusirik. Ortografia okerrak ugari dira ilustrazioetan, badirudi inork ez dituela zuzentzen.
Hiztegigileek gauza gehienak kopiatu egiten dituzte, baina hauek kopiatzen ere ez dakite eta hori tristea da. Azken batean «El Mundo»ko arduradunen kontrol ezak erabat babesik gabe utzi du irakurle arrunta, hau da, hiztegia hain polita ikusirik sinetsi egiten dituzte bertan ageri direnak. Erantzukizun negargarria hartu dute beraz, lana pertsona ezgaien eskuetan uztean.
Tirada handitu du hiztegiarekin, jendeak ondo erantzun dio --hor ikusten da jendearen euskaltzaletasuna--, baina atera duena baino etekin handiagoa atera zezakeen, arduragabekeriaz jokatzeagatik.
Promoziorako baliatu den publizitateak ere zer esanik eman du.
Aurreko hiztegi guztiak aspergarriak direla eta antzekoak esan dituzte, baina pertsona hauek nor dira hori esateko? Bat, jakin dudanez, orain Euskal Filologia amaitu berria duena, eta bestea, zuzendaria, fraile izandakoa, baina sekula santan, inongo euskal aldizkaritan artikulurik idatzi gabea. Inolako kurrikulum eta ibilbide kulturalik ez duten pertsonek bat-batean horrelako hiztegia egiteak erabat kezkatzen nau.
Gauzak honela badira, zer dela eta erakutsi dio Jean Haritxelharrek bere babesa?
Haritxelharrek, ekintza hori berez euskararen aldekoa denez gero, bere ongi-ikusia eman eta txalotu du. Baina aurkezpena egiteak ez du esan nahi hiztegia ikusi duenik, ezta bere mamiarekin bat datorrenik ere, nahiz eta hori «El Mundo»k publizitaterako baliatu duen, eta ez da zuzena.
PETRIKORENA, J.J.
52,53

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakHiztegiak
PertsonaiazKINTANA1

Azkenak
2024-10-17 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez die etxebizitza-alternatibarik eskaintzen Gasteizen dauden Gazako bost familiari

Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]


2024-10-17 | Hiruka .eus
Lan-esplotazioa eta sexu-erasoak egotzita atxilotutako pertsonen taberna margotu dute, Getxon

Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".


2024-10-17 | Cira Crespo
Herriaren ahotsa onartuko duzu

Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]


Lanaldi murrizketaren aurka agertu da Carrefour, Ikea eta Eroski parte dituen banaketa-enpresen elkartea

Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.


Adur Larrea eta Gorka Bereziartua
“Haurrek errazago barneratzen dute magia eta ezustekoa”

"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]


2024-10-16 | Leire Ibar
TikTokek bazekien neska nerabeak gizonezkoen aurrean diru truke biluzten zirela

TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]


2024-10-16 | Julene Flamarique
Italiak lehen migratzaileak deportatu ditu Albaniara eta Von der Leyenek ekimena Europa osora zabaltzea proposatu du

Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]


2024-10-16 | Iñaki Murua
On Ángel!

Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!

Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]


Tlatelolcoko sarraskiaren aitortza

Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]


Merkatu librearen mitoa

Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]


Hezitopia dinagu zain

Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]


2024-10-16 | Edu Zelaieta Anta
Bira osoa

Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]


Popuerzakoa

Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]


Abdallah: Israelen lagun amerikarrek kartzelan hilik nahiko luketen libanoarra

Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]


Eguneraketa berriak daude