"Legebiltzarreko batzordeak ez luke funtzionalitaterik GALen aferan"


2021eko uztailaren 19an
ETA, GAL, Gobernua, autodeterminazioa Joseba Arregiren hitzetan
"Legebiltzarreko batzordeak ez luke funtzionalitaterik GALen aferan"
Joseba Arregi, Eusko Alderdi Jeltzaleko parlamentaria
Hamar urte Kultura sailburu izan ostean, Joseba Arregi politikagintzatik apur bat urrundu da. EAJko parlamentaria, politikariek «gizarteari askozaz gehiago begiratu» behar diotela esan digu elkarrizketan.
Gregorio Ordoñezen hilketa urrats koalitatiboa izan al da ETAren estrategian?
Urrats koalitatiborik badagoen ala ez ETAren barruan jakingo dute. Hala ere, hilketen aurrean kualitateez hitz egitea arriskutsua izan daiteke: kualitate politikoen gainetik, Morcillo eta Ordoñez pertsonak ziren. Parlamentari bat hiltzeak badu bere esanahia. ETArentzat esanahi hori zein den, ETAk berak jakingo du.
Duela 11 urte Komando Autonomoek Enrique Casas hil zuten eta HBk gaitzetsi. Norena da gauzak okerrera joan izanaren erantzukizuna?
Gregorio Ordoñez hiltzeak egoerak itxura txarra duela azaltzen du. Horrelako ekintzak aurrera eramateko zenbait prest daude eta horrelako ekintzak politikoki justifikatzeko prest dagoenik ere badago. Horrek Euskal Herriaren etorkizuna laino beltzez estaltzen du.
ETArekin konponbide batera iristeko egin zitekeen guztia egin al da?
ETAren arazoaren konponbidea, ETAk armak uztea da. Gero hitz egingo dugu hitz egin behar denaz, hitzegitekorik baldin badago. Baina horrelako ekintzak egiten jarraitzen duten artean, ez dirudi posible denik armak uztea. Maiz entzuten da HBren mundutik, «beno, hori gertatu da baina, orain aztertu behar da hurrengoa ez gertatzeko zer egin behar den». Planteamendu hori ez da zilegi. ETAk zein eskubide eta arrazoi dauka jendea hiltzeko?
ETA eta bere ingurua bakartzeko politikak ez al du urteotako gogortzearekin zerikusirik?
Gogortzea nondik norakoa izan den aztertu egin beharko litzateke. Baina ETA bakartzeko politikarik ez da egon, gizartea indartzeko politika baizik. Ajuria Eneko Itunaren bitartez, alderdi demokrata guztiek politika bateratua eramateko ahalegina egon da. Ondorioz, baliteke gizarteak berak nolabaiteko bazterketa eragin izana. Aipatutako gogortzea, ez du inolako zerikusirik horrekin, ETA berarekin baizik.
Zer egin behar du orain arte egin ez duenik Ajuria Eneko Mahaiak?
Gizartearen nahiak eta gizartearen gehiengoak erabakitako bideak eta bere barruan dituen balore eta sinesmenak sendotzen jarraitu. Gizarteari askozaz gehiago begiratu behar zaio.
Gizartea sendotzearekin zer esan nahi duzu?
Borrokarekin zerikusirik izan nahi ez duenari, demokraziaren eta Estatutuaren bidea hartu duenari, Euskal Herriari etorkizuna aurkitu nahi dionari, hori guztia nahi duen gizartearen gehiengoari bere indarrak sendotzen eta bere buruaren jabeago eta bere buruarengan konfiantza gehiago edukitzen lagundu behar zaio.
Elkarri-k martxorako bakearen aldeko nazioarteko jardunaldiak antolatuko ditu.
Horrelakoak egitea ona da. Elkarrizketaren bitartez konpontzen den oro izan daiteke ona. Hala ere, ez dut uste errezeta mirakulosorik dagoenik. Jardunaldi horiek beharbada argi izpiren bat ekarriko dute, baina arazoak ez dira egunetik egunera konponduko.
Ikusten al diozu Jaurlaritza berriari aurreko hiruko hura bezala amaitzeko arriskurik?
Ez dut uste. Eskarmentuak zerbaiterako balio izaten du, aurrekoan egindako akatsak ez errepikatzeko batipat. Gainera, aurrekoak ordezko gobernua izan zezakeen, izan zuen bezala. Oraingoan ez dut horrelako aukerarik ikusten.
Senadorearen aukeraketaren arazoa hor dago.
Hori hasieratik zegoen arantza da. EAJk bere biei eusten die, eta sozialistak eta EA ez dira ados jartzen geratzen den senadorea beren artean partitzeko.
Atera den bigarren arantza Arabako hauteskunde legea da. Hauteskundeak baino lehen alda al daiteke?
Ikusi egin behar nork proposatzen duen, zer tramite behar duen, gehiengoa nola osatzen den eta zenbat denborako prozedura eskatzen duen. Hauteskundeak maiatzaren 28an dira, eta lege baten arabera deitu behar dira. Eta lege horrek zenbait egun lehenago onartua egon behar du.
EAJ ikusten al duzu Araban UArekin agintzen?
Ez dut uste hori gertatuko denik. EAJk, zenbakiek ematen badute, gobernu berriko hiruko formula bera Arabarako mantentzearen aldeko apustua egingo du.
GALen aferako batzorde ikertzailearena da hirugarren arantza.
EAk batzorde ikertzailearen aldeko botoa ematen badu, ez du erraztuko hiruko gobernuaren funtzionamendua. Ez da akordioko beste biekiko leialtasun osoz jokatzen ari, eta horren ondorioak zeintzuk izango diren ikusteko dago.
Zergatik ez da interesgarria Legebiltzarrean GAL ikertzeko batzordea osatzea?
Baliabide guztien jabe den eta auzia bere esku duen epaile batek, afera argitu ahal izateko Legebiltzarrean ikerketa batzordea behar al du? Gainera, alderdi bakoitza begiratuz, GALi buruzko balorazio politikoa zein den ez dago dudarik. EAJk zer pentsatzen duen ere argi dago. Legebiltzarreko batzorde horrek ez luke funtzionalitaterik izango.
Inoiz jakingo al dugu GAL zer izan zen?
Demokraziarentzako eta zuzenbidezko estatuarentzat ona izango litzateke argitzea. Espero dut Garzon epailearen bitartez, ahalik eta argitasun gehiena ekartzea kasu honetara.
CiU eta EAJ ari dira sostengatzen Gonzalezen Gobernua...
Ofizialki CiU. EAJk batzuetan laguntzen eta sostengatzen du. Gure botoak beharrezkoak ez direnez, beste askatasun bat daukagu. CiUren botoak Parlamentuan gehiengoa osatzeko ezinbestekoak dira.
Kalean galdetuz gero Gonzalezek jelkideak ere lagun dituela esango lukete.
Gonzalezek, arazoak eta zalantzak daudenean, CiUri galdetzen dio ea beren laguntza duen ala ez. Pujol lagun duen bitartean jarraitzeko aukerak badituela pentsatzen du. Argi dagoena da EAJk ez duela desestabilizazioaren alde jokatuko.
Gonzalezen aroa amaitu dela esan eta idatzi da.
Hori ikusi egiten da. Ez dago proiektu eta ideia berririk. Ez dago orain 10-12 urte zegoen aldaketarako gogoa; orain badirudi egoera honi eusteko gogoa baino ez dagoela. Dauden proiektuak ere hainbeste istiluren artean itzalpean geratu direla egia da.
Autodeterminazio eskubidea eta Espainiarentzako eredu konfederala aipatu ditu Sanz zuen senadoreak.
Hitz bakoitzak bere garai eta lekuak izaten ditu. Legebiltzarrean autodeterminazio eskubidearen inguruan onartu zen akordioak ezin hobe adierazten du nire borondate eta pentsamendua. Akordio hark euskal gizartearen bilakaeraren une konkretu batean gauzaturik ikusten zuen autodeterminazioaren kontzeptua. Autodeterminazioa gisako kontzeptuak oso arriskutsuak bilaka daitezke abstrakzio eta hitz formal huts bihurtzen direnean.
Eredu konfederala?
Zertarako balio digu urrezko kaiola bat eraikitzeak, azkenean barruko txoria hil egiten bada? Azken batean, eredu politiko-juridiko horiek une batean beharrezko izaten dira, baina nire iritziz garrantzitsuagoa da Euskal Herriarekin eta euskal gizartearekin zer egiten dugun: euskal gizarteak bere nortasuna gorde eta garatzea eguneroko bizitzan. Gure barruko `indar izpiritualak' nola bermatzen diren da nire kezkarik nagusiena, gure buruaren nortasun minimoa izan dezagun.
JAUREGI, Mikel/ZUBIRIA, Pello
8-10,11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
PertsonaiazARREGI5
EgileezUBIRIA2Politika
EgileezJAUREGI5Politika

Azkenak
2025-01-08 | Leire Ibar
60 urte bete ditu Larrabetzuko Hori Bai gaztetxeak, Euskal Herriko zaharrena

1965ean sortu zen Larrabetzuko Hori Bai gaztetxea, frankismo garai betean. Ordutik ez ditu ateak itxi, eta 2025ean 60 urte bete ditu. “60 urte lotu barik” lelopean eman diote hasiera urteurrenari gaztetxeko kideek.


Irakasle baten klaseetatik seme-alabak ateratzea erabaki dute Atarrabian: “Izuak jota ditu haurrak”

Irakasle hau egokitzen zaielarik, 6-9 urteko haurrengan beldurra, amesgaiztoak, antsietatea, negarra… orokortzen direla salatu dute Atarrabiako Atargi ikastetxeko gurasoek. Urtetako arazoa konpontzen ez dela-eta, haren klaseei planto egitea erabaki dute. Guraso elkarteko... [+]


2025-01-08 | Julene Flamarique
Urteko lehen langile hila, Alaves-Baskoniaren egoitza eraikitzeko lanetan

Beharginak Excavaciones Mendiola enpresarako ari zen lanean, Construcciones Urrutia enpresaren azpikontrata. Langilearen lehenengo eguna zen sektorean lanean.


2025-01-07 | Julene Flamarique
Itxiera mehatxua gainean dutela itzuli dira lanera Ezkirotzeko BSHko langileak, ostiraleko bileraren zain

Abenduaren 16an iragarri zuen multinazionalak Nafarroako lantegiaren itxiera. Ekoizpenari “normaltasunez” ekitea eskatu die langileei Ezkirotzeko zuzendaritzak, baina sindikatuek “ezinezkotzat” jo dute. Lan Ministerioak bilera deitu du ostiralerako... [+]


Gazteen soldata %10 igo den bitartean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | Leire Ibar
‘Behin betiko’ lelopean egingo du Sarek urtarrilaren 11n Bilboko manifestazio nazionala

Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarrarena, Kanboko ikastolarena eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Eguneraketa berriak daude