«Ezin zaio Baionako herriari bakarrik exigitu erakustokia berritzeko ardura»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Manex Pagola, Baionako Euskal Erakustokiko arduradunari elkarrizketa
«Ezin zaio Baionako herriari bakarrik exigitu erakustokia berritzeko ardura»
Manex Pagola, Baionako Euskal Erakustokiko kontserbatzaile-laguna:
Bost urte dira jada Baionako erakustokiak ateak itxi zituela. Polemikarik izan da franko, arazoa politikoa izan dela esanez, itxialdi luze horren arrazoiak edo bilatu nahirik. Argi pixka bat izateko, bertako zuzendariorde den Manex Pagola izan dugu solaskide. Euskal historiaren lehen mailako lekuko honen egungo egoeraren berri eman eta era berean etorkizuneko ildoak argitu digu.
Zein da Euskal Erakustokiaren egungo egoera?
Orain bost urte ateak ixtea erabaki zen. Arrazoi nagusia segurtasun mailako bermerik ez izatea da, etxe zahar honetan zenbaitetan 500 bisitari izan baikenituen. Departamentuko buruak ixteko eskatua zuen hirutan, baina 1989 arte alkateak ardura beregain hartzen zuenez, zabalik jarraitzen zuen. Urte hartan Olivier Ribeton jauna izendatu zuten kontserbatzaile (Haritxelhar ordezkatzeko) eta ardura bere eskuetara iragan zenez, ixteko erabakia hartu zuen.
Zein asmo du zuen Baionako Herriko Etxeak?
Grammont gobernadorearen familiak donazio handia egin zion Baionako hiriari, eta alkateak fondo hau Euskal Erakustokian sartzerik ez zuenez, bi museo batera eraikitzeko asmoa izan zuen, Baionako gaztelu militarrean; baina azkenean unibertsitatearentzat izan zen eta atzerapen handia bildu da azkenean.
Proiektu ugari aurkeztu dira museoa berritzeko.
Proiektu ezberdinak ziren, Euskal Herritik eta atzerritik, eta lau onenen artean bat aukeratu zen. Bi polo egiteko asmoa zen, lehen aipaturiko museoekin, bakoitza kokapen ezberdin batekin. Gure ustez ez zen proiektu biribila, baina zenbait ados agertu ginen proiektua horren txartzat ez jotzeko. Arazoa, ordea, politikoa bihurtu zen, Parisen PSk agintzen zuelako eta hemen zentro-eskuinak. Hori dela eta, Parisen ez zuten onartu proiektua. Indar politiko ezberdinak izateak bi urteko atzerapena ekarri du.
Dirulaguntzak iristen hasi dira. Zer dela eta ez zaie berritze-lanei ekiten?
Proiektu osoko aurrekontua 65 milioi liberakoa da. Lortu dugu dagoeneko Parisek 23 milioi libera igortzea eta Akitaniako Erregio Kontseiluak bere lehen laguntza ere agindu berri du, 1,7 milioi liberakoa. Baina dirulaguntza guztiak -Udalarena falta da, 6,3 milioikoa- eskuan izan arte ezin da lanekin hasi. Bestalde, nik uste dut Grenetek gaizki hartu duela Parisek dirua jarrita -monumento historiko izendaturikbere baldintzak ezarri nahi izana Baionari. Baina Parisek bultzatu plangintza onartua izateko beste urtebete joan da.
Zein urrats eman behar dira hemendik aurrera?
Orain bi museoak hemen lehengo lekuan kokatu behar dira. Inguruan hainbat etxe erosi eta leku gehiago dago, baina ez da nahikoa. Lehenik osorik hustu eta erreserbak gaztelu militarrera eraman behar dira, katalogazio lan informatizatua egiteko. Liburuak eta eskuizkribuak -desinfektazio prozesua burutu eta geroudal liburutegira eramanen ditugu. Martxo alderako hasiko dira hustuketa-lanak. Eta dena ondo joanez gero, obrak larrazkenean hasiko direla uste dut.
Proiektua motel joatea egotzi izan da.
Ezin zaio Baionako herriari bakarrik erakustokia berritzeko ardura exigitu, kontuan harturik hiri txikia dela eta horrelako museo bereziaren -bakarra da euskal kulturari eskainia- berritzea oso lan astuna dela eta Baionak azken boladan inbertsio handiak egin dituela hiriaren modernizazioan.
Zein motako lanak burutzen dira egun museoan?
Hamar langile daude, erreserba-zaintzaileak, kontserbatzailea, kontserbatzaile-laguna... Erakusketak, katalogazio-lana, antolaketa, jasotzen diren eskaera ugariei informazioa emanez erantzun, trasladorako prestaketak ere egiten ditugu.
Noiz zabal liteke berriro?
Gutxienez hiru urte joanen dira; etxea ia osorik bota behar da, egitura zaharra eta etxaurrea gordez. Eta monumento izanik, zainketa-lan bereziak behar direnez, luzeago joko du oraindik.
RITXI LIZARTZA
42-43

GaiezKulturaArteaAretoakMuseoakBaionako Eu
PertsonaiazPAGOLA1
EgileezLIZARTZA2Kultura

Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude