«Drogak ia gatazka lokal politiko guztietan parte hartzen du»

Drogen eragina gatazka politikoetan
«Drogak ia gatazka lokal politiko guztietan parte hartzen du»
Alain Labrousse, Drogen Behatoki Geopolitikoko zuzendaria:
Bordelen jaio zen baina Parisen bizi da aspaldi. Mundu zabalean narkotrafikoak eta droga munduko jira-birak gertutik jarraitzen ditu Efifel dorreko talaiatik, unean uneko gatazka guneetara hurbilduz. Hegoa institutukoek talaiatik jaitsiarazi eta Bilbora ekarri zuten `narkodiruak' nazioarteko gatazketan duen zeregina azaltzeko.
Drogaren erabilera gatazketan oraingo kontua ala lehengoa era bada?
Drogaren erabilera gatazketan oso zaharra da. Adibidez, Ameriketako Espainiako koloniak matxinatu zirenean, espainiarrek kokari zerga berezia jarri zioten bere armada hornitzeko. Historian zehar armadek drogak eskaini izan dizkiete beren soldaduei. Gaur egun, ordea, drogaren erabilera gatazketan oso bestelakoa da, eragile ekonomiko moduan gerrak finantzatzeko erabiltzen da.
Hau, bestalde, ez da berria: Indotxinako gerran frantsesek Kortsikara saldutako opioa erabiltzen zuten Moon gutxiengoa finantzatu eta vietming-aren aurka egiteko. Vietnamgo gerran, Estatu Batuen aliatuak opioa eta heroinaren salmenta baliatu zuten dirua lortzeko. Erabilera hau ere argi ikusi zen Nikaraguako gerran, North koronel estatubatuarrak armak ematen zizkien kontrei, hemen ere kokainaren salmentaren bidez.
Gerra Hotzaren garaian bloke bakoitzak bere aldekoei laguntzen zien; Gerra Hotzaren amaierak nola eragiten du gatazkagune eta narkotrafikoaren harremanetan?
Harreman hori areagotu egiten du eta Afganistango kasua oso nabarmena da. Laguntzez gain droga ere erabiltzen zen gerra finantzatzeko, bai landatuz bai droga trafikoari zerga jarriz. Dena den, 1988tik aurrera, gerra amaiera aldera, droga ekoizpena izugarri hazi zen. Errusiarrek eta amerikarrek 1992ko urtarriletik aurrera talde desberdinei ez laguntzea erabaki zutenean Pakistanen nengoen, eta mujahidin-ek landaketak kemen handiaz bultzatu zituzten.
Gaur egun ia ez dago gatazka lokalik drogak parte hartzen ez duena, nahiz eta leku batzuetan oso modu txikian izan. Jugoslavian, esate batera, 1990-1991 artean, kroaziarrek Brasilgo kokaina jaso zutela frogak dauzkagu: Kroaziako portu batean, bertako langileek, oharkabean, bertan utzitako droga kargamendu bat aurkitu zuten. Gero jakin izan da beste bide batetik ere heroina hartzen zutela. Orain, ordea, Serbiako frontea geldi dagoenean eta armak behar ez dituztenean, alderantziz egiten dute, armak saldu, heroina erosi eta diru horri beste erabileraren bat eman.
Ba al duzue diozunaren froga zehatzik?
Batzuetan garbiak, beste batzuetan ez horrenbeste. Azerbadjan eta Armeniaren arteko gatazkan, frogatu dugu armeniarrek Marseillako kasinoetan dirua zuritzen dutela beren herriaren borrokari laguntzeko. Hego eta Ertamerikan ere aspalditik ikusten da FARC eta Sendero Luminosok drogari jarritako zerga erabiltzen dutela beren borrokarako.
Kolonbiako FARCen kasuan nahiko garbi dago. Lehen ekialdeko bloketik laguntzak jasotzen zituzten eta baita Kubatik ere, baina laguntzak desagertzean, 1990ean narkotrafikariak opio-belarra (heroina egiteko) eraman zutenean hara, FARCek prozesu guztia kontrolatzea erabaki zuen.
Oro har, dena den, ekoizte prozesuaren _landatze, salmenta, banaketa..._ zein unetan esku hartzen dute?
Ez dago araurik, eremuaren araberakoa da. Talde gerrilariek nekazariei babesa ematen diete narkotrafikari eta estatuaren aurrean eta trukean ekoizpenaren % 10 zerga moduan jasotzen. Baina nekazariei ondo datorkie, gerrilak narkotrafikoak gehiago ordain diezaien behartzen du eta. Hau Filipinetan, Senegalen eta Hego Amerikan ikusten da.
FARC ere saiatuko da eraldatze horretan sartzen, bitartekoak edukiz gero bederen, horrela etekin guztiak bere esku geratuko lirateke. Sendero Luminosok adibidez, etikaz ez du eraldatze prozesu horretan parte hartzen, ekoizle eta nartrafikariari zerga jartzera mugatzen da. PKK-koak, Sri Lankakoak, albaniarrek, prozesua droga hartzen den uneraino eramaten dute. Albaniarrak adibidez, Suitzara doaz, heroina saldu eta armak erosita itzultzen dira.
Azken etapan, droga gerrarako bitarteko izateaz gain, gerrarako arrazoi bihurtzen da eta talde desberdinak droga merkatua kontrolatzearren borrokatzen dira. Hau Birmania eta Afganistanen oso nabarmena da. Askotan gerra ideologikoa drogaren merkatua kontrolatzeko gerra bihurtzen da.
Talde gerrilari iraultzaileek, marxistak eta antzerakoek, ez dute arazo etikorik drogaren merkatu honetan sartzeko?
Taktikoki erabiltzen dutela esan ohi dute. Beren burua defenditu beharrean daude eta droga horiek etsaiaren asmakizuna dela diote, gringo-ak kontaminatzera doala... Beraz, moral bikoitza dago, ez baitute bere erabilera bereganatzen. Birmanian, adibidez, beste bitartekorik eduki arte erabilera berenganatu egiten dute. Oso erabilera arriskutsua da eta lehenago edo geroago ustelkeriara darama.
XABIER LETONA
14-15

GaiezGizarteaDrogaBesteak
PertsonaiazLABROUSSE1
EgileezLETONA1Gizartea