«Euskal Herrian elebitasuna egotea arrisku handia da euskararentzat»
Azken hamar urteetan Erramun Baxok oso pertsonaia aktiboa izan da Ipar Euskal Herriko kultur munduan. Ardura asko ditu kultur elkarteetan, eta askotan egon behar izan du harremanetan botere publikoekin. Ez du, baina, behin ere kuraiarik galdu. Horretaz eta Quebec-en iragandako urteez aritu gara berarekin. Gizon lasai eta moderatua, esperantza asko dauzka euskal nortasunaren aldeko borrokan.
Bestalde, hango hizkuntza borroka ere eraman dugu, eta frantsesa zen noski han defenditzen genuen hizkuntza. Eta ikusi dugu nola Rene Levequek eta bere alderdiak, 1976ko lege ospetsuaz, irabaztea lortu eta nolabait elebakartasuna finkatu zuten Quebecen. Bost urteren buruan frantsesa zen nagusi enpresetan, saltegietan, hirietako iragarkietan. Ametsa zen guretzat. Frantsesari gertatzen zaiona ez ote zaio euskarari gertatzen ahal Euskal Herrian?
Nahi bada erran daiteke kulturaren aldetik irabazi dutela, politikaren aldetik ez dela horrela gertatu. Gaur egun gauzak aldatu egin dira, eta irudi luke gehiengo handi bat Quebecen independentziaren alde dela. Baina une honetan ez dute beste erreferrendumik egin nahi. Aitzinetik arras ongi prestatu behar den gauza baita.
Elebitasunak gizartea eta pertsonari begira zer ekartzen duen aztertzen dugu. Ildo horretan, Mac Keyk idazten du elebitasunaren arrisku handiena elebitasun etnikoa dela, etnia batean herritar guztiek beren hizkuntzaz gain beste hizkuntza bat dakitenean. Euskaldun guztiak elebidunak gara, erdaldunak elebakarrak direla. Herri osoan elebitasuna dagoelarik gure hizkuntzarentzat arrisku handia da. Ez da batere horrela gertatzen Quebecen: frantsesdunak elebakarrak ziren, gehiengo handi batean.
Eskoletan % 20k ikasten dute euskaraz. Ez da gutti, baina ez dugu borrokaren muturra ikusten. Eta hemen badugu beste gai bat oso garrantzitsua: alegia, herritarren motibazioa euskararen erabiltzeko, adibidez familian. Ezberdintasun handia dugu hor ere Quebecekin; han jendea oso motibatua zen. Norberaren motibazioa funtsezkoa da arlo horretan.
“Ahots propioa duen sare bezala” gorpuztuta, eta torturatuen aitortza eta erreparazio publiko, sozial eta ofiziala helburu, otsailaren 15ean eratu eta aurkeztuko du bere burua Euskal Herriko Torturatuen Sareak. Tortura jasan duten 700 pertsona baino gehiagorekin... [+]
96 urte zituela eman du azken hatsa Jean-Marie Le Penek aurtengo urtarrilaren 7an. Heriotza bat festatzea ez bada ohikoa ere, hori gertatu da beretzat: milaka herritar batu dira Frantziako Estatuko hainbat hiritan, suziri, kantu eta xanpai botila artean, eskuin muturreko... [+]
Inor ez ala denok. Klima larrialdia inork ez pairatzeko aldaketak bideratu ezean, behintzat guztiek pairatu dezagula. Zuk –irakurle–, nik –Jenofa–, haiek –pobreak– eta haiek –aberatsak–. Satisfaziorik ez zidaten eragin Los... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Eric Etxartek Seaskako lehendakarikide ardura hartu berri du urte hatsarrean, Antton Etxeberri eta Sophie Layusekin batera. Peio Jorajuriaren lekukoa hartu dute hirurek, eta Lehendakarikidetza taldea osatu dute.
2018an itzali nituen sare sozialak, baita gailuen jakinarazpen gehienak ere, bizitzan arreta non jarri kontrolatzen hasteko saiatu asmoz. Egunero lan horretan jarraitzen dut, sitsa argira nola, nire jakin-minak errealitatea ulertzen lagunduko didan informazio freskoa bilatzen... [+]
Haur Hezkuntzako lehenengo zikloan, hiru ikastetxera joateko aukera dute familiek: bata publikoa, beste biak itunpekoak. Legeak kontrakoa agintzen duen arren, plazen eskaintza ez dela orekatua eta itunpekoek dagokiena baino nabarmen plaza gehiago eskaintzen dituztela salatu dute... [+]
Horrelako zenbat irudi heldu zaizkigu Palestinatik? Baina Libanokoa ere izan zitekeen. Baita Yemengo edo Irango txokoren batekoa ere. Hau Siriako hiriburu Damaskokoa da. Mendebaldeko demokraziek sustatutako bonbek paisaia berdintzen dute, baita “okerreko lekuetan”... [+]
“Heterosexualitatea da klase antagonikoarekin kolaborazionismoa, hau da, gizonen klasearekin”. Uma Ulaziak Euskal Herriko greba feministak, diskurtsoaren analisia feminismo materialistatik (Lisipe, 2024) argitaratu berri du. Euskal Herrian egin ziren bi greba... [+]
Beyoncé futbol amerikarreko partida baten atsedenaldian, Houstonen (Texas). Kantari estatubatuarra cowboy jantzirik atera da estadio erdira. Kapela hegaluzeak tapatzen dio burua, zangoak belaunetarainoko bota luzeek. Soineko zuri urriak, berriz, izterrak eta paparra... [+]
Eskua bularrera eroan, eta bostekoa ukatu dio Siriako agintari berriak Alemaniako Kanpo Arazoetarako ministroari, ministro emakumeari. Modu adeitsuan, baina arbuioa jasan du Annalena Baerbock-ek. Aurretik, Al-Golani siriarrak, ordea, luzatu eta astindu dio eskua Jean-Noel Barrot... [+]