«Sator-lanean diharduten itzultzaileek ematen didate burukomin handia»


2021eko uztailaren 19an
Gotzon Lobera EIZIEko lehendakari berriari elkarrizketa
«Sator-lanean diharduten itzultzaileek ematen didate burukomin handia»
Gotzon Lobera da EIZIEko lehendakari berria
Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Interpretarien Elkarteko (EIZIE) lehendakaritza karguan txanda hartu dio Gotzon Loberak Juan Garziari. Deustuko Unibertsitateko irakaslea den bilbotar honekin izan gara bere etxean, eta EIZIEren proiektuak eta itzulpengintzaren inguruko hainbat arazori buruz hitz egin dugu.
ARGIA. EIZIE Bizkaia alderantz zabaltzeko estrategia izan al da Gotzon Lobera lehendakari izendatzea?
GOTZON LOBERA.
Badago estrategia bat elkartearen aldetik Bizkaira ezezik beste herrialdeetara zabaltzeko. Elkarteak egoitza Donostian dauka, eta bertakoa ez den jendeari kosta egiten zaio bertara mugitzea. Elkartekide gehienak gipuzkoarrak dira, Donostialdekoak. Hori normala da, edonon gertatzen da, baina nik ez nuke nahi jendeak pentsatzea elkarteak orain arte izan duela gipuzkoarkeriazko jokaerarik. Ez da probintziakeria arazorik. Arazoa beste toki batean planteatu behar da. Kontua da elkartea ezagutzera ematea beste esparru batzuetan. Gaur egun elkartekide gehiago non sor daitezke? Bilbon. DUIMEn (Deustuko Unibertsitateko Itzultzaile Masterreko Ikasleen Elkartea) itzultzaile asko daude, batzuk EIZIEkoak dira eta beste batzuk ez. Orduan eurak bereganatzeko bide bat hau izan daiteke, nik irakasle bezala dihardudalako Deustun eta eurenganako ezagupidea badaukadalako.
A. Beste modurik ez zegoen hori lortzeko?
G.L. Beste arazo bat ere egon da. Inork ez du lehendakaritzaz arduratu nahi. Ez da ordaindutako kargua, borondatezkoa da. Bestalde, elkartean orain arte zerikusi edo zeregin larririk izan ez duten pertsona batzuk sar daitezke elkartera, eta pertsona horien bitartez zabaldu. DUIME edo beste edozein elkarteren bitartez.
A. Interesgarria da, beraz, izenak aldatzea ardurako karguetan.
G.L. Aldatu diren karguak bi dira. Lehendakari karguaz gain, idazkari nagusiarena ere aldatu da, Jose Luis Agote baita Irene Aldasororen ordezkoa. Zuzendaritzako gainerako kideak lehengoak dira. Lehendakaritza bi urteko kargua da, eta horrelako karguak karga dakar. Ni proposatu nautenak Juan Garzia eta taldeko gainerakoak dira. EIZIE, zorionez, erakunde horizontala da.
A. Aldaketarik ekarriko al du EIZIEra lehendakari berriak?
G.L. Juan Garziak eta bere taldeak azkeneko bi urteotan egindako lana sendotzea da nire asmoa. «Literatura unibertsala» egitasmoaren bitartez berrogei obra inguru argitaratu ditugu honezkero, eta beste hogei argitaratzear daude. Bestalde, Euskaltzaindiaren 75. urteurrena dela eta, zenbait proiektu gauzatuko ditugu, beharbada beste erakunde batzuekin batera. Ez dugu erabateko aldaketarik egingo. Lehengo jokaera ganorazkoa eta zentzuzkoa izan da, eta horri helduko diogu.
A. Egile eskubideen alde lan egiteko asmoa ere baduzue.
G.L. Euren kasa diharduten itzultzaile askok zenbait arazo dauzkate egile eskubideen inguruan. Gero eta larriagoa da, krisi ekonomikoak jota areago, sarkinen arazoa. Edozein behar ezin daiteke egin edozein preziotan. Egon behar du gauzak ganoraz eta duintasunez egiteko modurik. Adibidez, Xabier Mendigurenek itzulitako Garcia Marquezen «Jenerala bere labirintoan» saltzen bada, itzultzaileak izango du zerikusirik horretan; beraz, berari eskubide batzuk ordaindu beharko zaizkio. Ikastetxeetara zabaltzen diren liburuetan ere itzultzaileak badauka zeresanik. Beste jende guztiari izaten zaion begirune bera eskatzen dugu, ez gehiago, ez gutxiago.
A. Zer egin daiteke euskarazko itzulpena gaizki ikusten duen aurriritziaren aurrean?
G.L. Ondo egiten baduzu lana, lan hori ona izango da jatorrizkoa edo itzulpena izan. Badaude oso txarto dauden jatorriz euskaraz idatzitako liburuak, eta inork ez du esaten ezer horren gainean. Jende askok egiten du berba zein txarto itzultzen den, batez ere Administrazioan, baina inork ez zuen esan 1936an zein ondo itzuli zituen Eusebio Erkiagak kontzertu ekonomikoari buruzko agiriak edo Orixek hainbat liburu.
«Euskaldunon Egunkaria»k, esate baterako, egiten duen lan gehiena itzulpena da. Agentzietako albisteak hartu eta itzuli egiten dituzte. Itzulpen txarraren kontra borrokatu behar da. Administrazioan egiten diren itzulpen txarrak ez didate hainbeste burukominik ematen, niri burukomin handiagoa ematen didate isileko itzultzaileek egiten dutena irakaskuntzan eta komunikabideetan. Kaltegarriagoa da sator-lan edo azpilan hau.
Bestalde, makulu bila jo behar bada gaztelerara, egiten ari garen lanak ez du ezertarako balio, hori ez da ganorazko itzulpen lana. Henry Miller, Moliere... gazteleraz irakurri ditugu, baina zer irakurri dugu Moliere ala itzultzailea? Gauza hauek gazteleraz ez dira planteatzen. Euskaraz dena da eztabaidagarri, eta beharbada ona da. Euskaraz ere asko zaintzen da, baharbada beste toki askotan zaintzen ez dena. Gazteleraz normala da jatorrizko liburuak 38 orrialde izatea eta itzulpenak 24.
A. Euskara batuaren normalizazioan dauden hutsuneak nabarmen sumatzen dira itzulpengintzan.
G.L. Nire ustez, bide askoz eraginkorragoak sortu beharko lituzke Euskaltzaindiak bere gomendioak edo arauak jendeari ezagutzera emateko. Izan ere, irakaskuntzan, hedabideetan, itzulpengintzan, idazlangintzan... euskararen normalkuntzan parte hartzen duten guztiei ezagutzera eman beharko lizkieke. Jende askok ez daki Euskaltzaindiak orain dela bi edo hiru urtetik hona zer esan duen. Dena den, guk ezin dugu 20 urtetan egin beste hizkuntza batzuek 200 urtetan egin dutena.
Joxi Goikoetxea
34-38



GaiezKulturaKultur ErakEIZIE
PertsonaiazLOBERA2
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Azkenak
2025-01-08 | Leire Ibar
60 urte bete ditu Larrabetzuko Hori Bai gaztetxeak, Euskal Herriko zaharrena

1965ean sortu zen Larrabetzuko Hori Bai gaztetxea, frankismo garai betean. Ordutik ez ditu ateak itxi, eta 2025ean 60 urte bete ditu. “60 urte lotu barik” lelopean eman diote hasiera urteurrenari gaztetxeko kideek.


Irakasle baten klaseetatik seme-alabak ateratzea erabaki dute Atarrabian: “Izuak jota ditu haurrak”

Irakasle hau egokitzen zaielarik, 6-9 urteko haurrengan beldurra, amesgaiztoak, antsietatea, negarra… orokortzen direla salatu dute Atarrabiako Atargi ikastetxeko gurasoek. Urtetako arazoa konpontzen ez dela-eta, haren klaseei planto egitea erabaki dute. Guraso elkarteko... [+]


2025-01-08 | Julene Flamarique
Urteko lehen langile hila, Alaves-Baskoniaren egoitza eraikitzeko lanetan

Beharginak Excavaciones Mendiola enpresarako ari zen lanean, Construcciones Urrutia enpresaren azpikontrata. Langilearen lehenengo eguna zen sektorean lanean.


2025-01-07 | Julene Flamarique
Itxiera mehatxua gainean dutela itzuli dira lanera Ezkirotzeko BSHko langileak, ostiraleko bileraren zain

Abenduaren 16an iragarri zuen multinazionalak Nafarroako lantegiaren itxiera. Ekoizpenari “normaltasunez” ekitea eskatu die langileei Ezkirotzeko zuzendaritzak, baina sindikatuek “ezinezkotzat” jo dute. Lan Ministerioak bilera deitu du ostiralerako... [+]


Gazteen soldata %10 igo den bitartean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | Leire Ibar
‘Behin betiko’ lelopean egingo du Sarek urtarrilaren 11n Bilboko manifestazio nazionala

Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarrarena, Kanboko ikastolarena eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Eguneraketa berriak daude