«Enbargua altxatu eta gerra jarraitzen utzi, edo lehenago esku hartu behar zen»


2021eko uztailaren 19an
Mariano Agirre,"Papeles para la paz"aldizkariko zuzendariari elkarriz
«Enbargua altxatu eta gerra jarraitzen utzi, edo lehenago esku hartu behar zen»
Mariano Agirre «Papeles para la Paz»en zuzendaria
Mariano Agirre, 43 urteko argentinarra, duela hogei urte Madrilen bizi da. Kazetaria, nazioarteko erakundeak, gerra, bakea eta armagintzan aditua eta prentsa komentarista. «Papeles para la Paz» aldizkariko zuzendaria, Bakerako Ikerketa Zentroko koordinatzailea eta Amsterdameko Trasnational Instituteko zuzendari laguntzailea ere bada. Bosniako gatazka gertutik jarraitu du eta une erabakigarri honetan bertan gertatzen ari denari buruz bere iritziaren bila jo dugu.
ARGIA. Zer iruditzen zaizu Bosnian militarki esku hartzea?
MARIANO AGIRRE. Erasoa, gertatzen bada, Clinton bere iritzi publikoarekin eta frantsesekin ondo geratzeko izango da. Eraso hori, nolanahi ere, Europa eta Estatu Batuek Bosniaren lurraldekotasuna mantentzeko izan duten ezintasunaren agerpena izango da.
Bonbardaketekin, batetik kasko urdinak egoera ahulagoan uzten dira; bestetik, Bosniako populazioa ere arrisku handiagoan uzten da, laguntza humanitario barik eta nazioarteko babes gabe geratzen delako. Banbardaketa baino lehenago kasko urdinek, laguntzarako indar izateaz gain, hurkoen arteko bake indar moduan funtzionatu behar izango zuketen. Indar honek erabaki sendoz funtzionatu beharko luke eta laguntza humanitario eta EBk eta NBEk bere babesean jarritako hiriak babestu beharko lituzke.
A. Diozunaren arabera, lehenago esku hartu behar zela antzeman liteke.
M.A. Noski. Une batean nazioarteko komunitateak kontzeptuak aldatu zituen: hasieran erasotzaile bat eta erasotu bat zeuden; gero «gatazkaren alde desberdinak» kontzeptua erabiltzen hasi zen. Harrezkero alde desberdinek arrazoi maila berdina dutela onartutzat ematen da. Hau akats diplomatiko guztiz inmorala izan da. Bestetik, herritarren bizitza babestu beharrean, janaria eta medikamentuak ematen zaizkie bizirauteko, gero mendietatik tiroz hil ditzaten. Edo nazioarteko indarrak atera, enbargua altxatu eta gerrari jarraitzen utzi behar zitzaion, edo bestela esku hartzea zuzenago eta lehenago egin behar zen, egungo usteldura mailara heltzen utzi barik.
A. Hasieran mugimendu bakezalea, beste gatazka askotan legez, eskuhartzearen aurka agertu zen. Orain, aldiz, badirudi oro har partehartzearen alde ageri dela.
M.A. Lehenbizi argitu behar da mugimendu bakezalea bakar moduan ez dela existitzen, mugimendu desberdinak daude eta, beraz, iritzi oso desberdinak. Hala ere, talde gehientsuenak eskuhartzearen aurka daudela uste dut. Heldu garen puntura helduta, pertsonalki indarra hein batean erabili behar delakoan nago, herritarren bizitza babesteko behintzat. Noski, honekin batera berehalako su-etena ekarriko luketen negoziaketa batzuk eratu beharko lirateke. Su-etenik gabe, akordio politikoaren zain bagaude, sarraskiak urtetan izango ditugu.
A. Sarajevoko azken sarraski hura erabakigarria izan da, edo beste arrazoi batzuk ere badaude?
M.A. Estatu Batuak eta Europako _Frantzian batez ere_ iritzi publikoen presioa handia da sarraski hauen aurka zerbait egin dadin. Baina, bestetik, esku hartu eta hildakoak izanez gero, gobernuak iritzi horren salaketen beldur dira.
Horrez gain, Mendebaldearen azaluskeria maila ere ikusten da. Sarajevoko sufrimendua gutxietsi barik, galdetu beharrean gaude zergatik Angolarekin ez den berdin jokatzen. Angolan hauteskunde libreak izan ziren, alde bati ez zitzaizkion emaitzak gustatu eta orain sarraski izugarri eta onartezinak egiten ari da. Alabaina, NBEk bere so egileak bertatik erretiratu ditu eta ia inongo estatuk ez du bertan gertatzen denarekin interesik agertzen. Honek ez du esan gura Angolan ezer egiten ez delako Sarajevon ere ez dela ezer egin behar. Alderantziz, Sarajevon egin behar da, baita Angolan ere.
A. Baina NBEk nazioarteko gatazka guztietan parte hartu behar al du?
M.A. Ez, noski. Eskuhartzeak ekiditeko, gatazken prebentzio politika landu behar da. Politika hau puntu askotan oinarritu liteke, baina batez ere NBEri eta bere idazkari nagusiari botere maila handiagoa eman beharko litzaioke, behar denean sendotasunez eta azkar parte har dezan.
A. Europako mendebaldeko zenbait estaturi atea itxi berri die NATOk. Nola interpretatzen duzu?
M.A. Gerra Hotzaren amaierarekin NATOk helburu krisia bizi du. Bere lehengo etsaiak jadanik ez dira arerioak. Horrez gain, Itun Trasatlantiarra (Mendebaldeko gidaritza Estatu Batuen esku uzten duena) ere apurtuta dago: Europa Estatu Batuen aliatua da baina lehiakidea ere bai, Japonia bezala, eta gainera Europak bere defentsa sistema eraiki gura du. Beraz, armada txiroak, barne egonkortasun eza, balore krisia eta Errusiarekiko beldurra agertzen duten lau estatu horiek sarrera une kaskarrenean eskatu dute. Areago, Mendebaldeak Errusiaren etsai baino laguna izan gura duenean. Herrialde hauentzat, garrantzitsuena nola-hala Europako Mendebaldeko estatuekin lotura sendotzea da, eta NATO horretarako bide bat izan liteke. NATOn sartzea baino emankorragoa ikusten dut EBn sartzea eta CSCEren babes maila handiagoa izan dezaten.
A. Azkenik, zein da Jugoeslavia ohirako konponbidea?
M.A. Egoera horrenbeste okertu da ezen oso zaila baita konponbideez berba egitea. Egun eska litezkeen gutxienekoak hauek lirateke: su-etena; su-eten hori eta pertsonen segurtasuna bermatuko lituzkeen NBEren indarren konpromezu tinkoa; eta inguruko estatuek, EBk eta EEBBek so egile gisa parte hartuko luketen nazioarteko konferentzia berria. Garrantzitsuena gerra geratzea da eta horretan saiatu behar dugu.
Xabier Letona
16-17

GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulBosnia
GaiezKomunikabidPrentsaAldizkariakPapeles par
PertsonaiazAGIRRE18
EgileezLETONA1Komunikabid

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.


Jack Danielen izena, Nathan Greenen izana

Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]


Israelek hildako 17.000 haur palestinarren izenak irakurriko dituzte Iruñean 30 orduz jarraian

Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.


Kongo eta kobaltoa
Zertarako gaude prest konektatuta jarraitzeko?

Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]


2024-12-20 | Nekane Txapartegi
Izartxoak *, arriskutsuak patriarkatuarentzat

Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]


Urtebete baino gehiago greban, Elon Musken enpresaren aurka
“Teslak ez du nahi langileek iritzia emateko eskubidea izaterik”

Teslaren aurkako lehen greba –eta bakarra– da munduan, Suedian 2023ko urritik aurrera egiten ari direna. Duela mende batetik hona Suedian egindako grebarik luzeena bihurtu da. IF Metall sindikatua bultzatu du protesta, Elon Musken autogintza enpresak hitzarmen... [+]


Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]


“Jadanik ez gara zuen tximinoak”

Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]


Hedabideen iruzurrak
Preso siriarra askatzen duten CNNren bideoa: iruzur salaketak

Bideoak erakusten du nola CNN telebista kateko nazioarteko buru Clarissa Ward kazetaria ari den sartzen Siriako kartzela sekretu batean, eta nola grabatzen den preso bat askatzen duten unea.


2024-12-19 | Leire Ibar
Frantziak hizkuntza gutxituen aurka darabilen “linguizidioa” salatu dute

Hizkuntza gutxituei begira Frantziaren jarrera salatzeko prentsaurreko bat egin dute Parisen hainbat diputatuk. Frantziako hizkuntza gutxituen kontrako azken erasoek protestak eragin dituzte Korsikan, Katalunian eta Martinikan. Régions et Peuples Solidaires mugimenduak... [+]


Mazango auzia
20 urteko kartzela zigorra Dominique Pelicot senar ohiari eta fiskalak eskaturikoa baino zigor apalagoak beste 50 bortxatzaileei

Bortxaketen kasuentzako bideratu daitekeen kartzela zigorrik gorena jarri diote senar-ohi Dominique Pelicoti; eta beste 50 bortxatzaileei dagokionez, guztiak dituzte erruduntzat jo, baina fiskalak galdetzen zuena baino apalagoak dira zigorrak. Hiru hilabetez iraun du Mazango... [+]


2024-12-19 | Gedar
Europan, pentsiodunen %13k jarraitu behar dute lanean

Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.


2024-12-19 | Axier Lopez
Palestinaren askatasunaren aldeko 10 orduko elkarretaratzea egingo dute Lekeition

Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Bortxaketaren kultura epaitzeko plaza bihurtu dute Mazango auzia

Hiru hilabetez iraun du Mazango auziak, Gisèle Pelicotek irekitakoa, zeineten ikertu duten urte luzez senarrak somniferoz drogatu eta berak zein beste dozenaka gizonek 200 bat aldiz bortxatu izana. 51 gizon epaitu dituzte, eta senar ohi Dominique Pelicotentzat 20 urteko... [+]


Eguneraketa berriak daude