«Kantuan transmisiorako ohizko bideak mundu modernora ekarri behar dira»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
J. Mixel Larrasketeri elkarrizketa kantu tradizionalen multimediaz
«Kantuan transmisiorako ohizko bideak mundu modernora ekarri behar dira»
Jean Mixel Larrasketek Zuberoako kantu tradizionalen multimedia landu du
Duela hiruzpalau urtetik hona, Zuberoako Su Hazia elkarteak kantutegi tradizionalaren bilketa burutu du. Lanaren hedatzeko, sistema multimedia bat gauzatzear dute Baionako Teknologia Institutu Unibertsitariarekin elkar lanean. Jean Mixel Larrasket, bertako irakaslea, aritu zaigu horretan lan talde baten barruan. Proiektuaren mamia arakatzeko deitu diogu.
ARGIA. Nola sortu zen Zuberoako kantutegiaren bilketarako sistema multimedia erabiltzeko asmoa?
J.M. LARRASKET. Su Hazia elkarteak milatik gora doinu, hitzak, grabaketak, kantarien argazkiak, bideo batzuek... bilduak zituen eta ez zekien zer egin hainbeste dokumenturekin. Baionako Teknologia Institutu Unibertsitarira etorri ziren. Sistema dokumentala nahi zuten, eta guk ikerketa ekintza batzuk finkatu nahi genituen informatika aurrerakoian. Pentsatu genuen hedadura handiko ikerketa burutzea posible zela eta hortik abiatu zen lankidetza.
A. Zeri deitzen diozue sistema multimedia?
J.M.L. Irudiak, ahotsak, testuak, grafikoak, bideoak... erabiltzen dituen informatikan oinarritutako sistemari. Erabiltzaileak objetuz objetu erabiltzen ahal du sistema, ideiak datozkion arabera eraiki bere pasabide propioa. Informatika tradizionalean bertikalki jarraitu behar dituen ereduak modu librean landu ditzake.
A. Milaka abesti bildu dira kantutegian, baina sistemara ekartzerakoan ehun bat abesti baino ez dira kontuan izan. Zergatik?
J.M.L. Mugak finantzialak dira, diruzkoak. Beti da posible sistema erraldoia muntatzea teknikoki, baina gero eta diru gehiago behar da bolumen horiek finantzatu ahal izateko.
A. Instituzioen babesik jaso al duzue?
J.M.L. Finantzamendu aldetik 300.000 libera (6 milioi pezeta inguru) xahutu dira. Bi ikerlariren hiru urteko soldatak Tolosako Unibertsitateak eta Baionako Sei enpresak ordaindu ditu. Funtzionamendu orokorra, berriz, Akitania-Euskadiren arteko ardatzak eman digu. Hori, sistema honek mugaz bi aldeetako kokagunea zuelako lortu dugu.
A. Proiektu aitzindaria al da honakoa?
J.M.L. Apur bat aitzindaria da, honelako dokumentu desberdinen integrazioari dagokionez alde batetik, eta bestetik, sistema honetan aritzeko ematen dugun erraztasuna kontuan harturik: orain artean, Intercard edo Intertext deituriko sistema _guk erabiltzen duguna_ gehienbat testuen barnean ibiltzeko egin izan da eta guk testuen zatien ordez objetu konplexuagoak erabili ditugu, bideoak, irudiak eta abar.
A. Nori begira aritu zarete?
J.M.L. Hiru erabiltzaile mota definitu ditugu: bat, publiko arrunta; bestea, pedagogoak edo irakasleak; eta hirugarrena, ikerlariak. Lehengo bietara jo dugu, baina, zuzenen.
A. Belaunaldi gazteak jada ez du ezagutzen Zuberoako kantutegia. Lan honek zertan alda dezake egoera hau?
J.M.L. 60ko hamarkadan apurtu edo ahuldu zen asko transmisio katea. Uste dugu transmisio bide tradizional horiek egokitu behar direla, mundu modernora erakarri, eta multimendia sistema izaten ahal da horretarako tresna, beste batzuen artean. Bereziki eskoletan, kantuak ikasten lagundu eta hedatzeko.
Beste arazo bat da kantuaren praktika soziala, ez dakit ez den betirako galdua; orain artifizialki muntatzen dira jendeak kantarazteko gertakari bereziak, profesionaltzen ari da kantuaren mundua.
A. Zuberoatik kanpo zer inportantzia izan dezake zuek egindakoak?
J.M.L. Beste euskal probintzietan eta baita Euskal Herritik kanpo ere Zuberoako kantuen ezagutarazteko balio dezake. Bestalde, sistema hau gai bada gure kantuak biltzeko, gai da beste lekuetako kantuak jasotzeko ere, besteak beste.
J.J. Petrikorena
48-49

GaiezKulturaMusikaMusika tradBesteak
GaiezGizarteaientziaInformatika
PertsonaiazLARRASKET1
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2025-03-15 | Jabi Elorza Antia
Txapela buruan

Iazko udan ere Alacant aldera hurbildu ginen eguraldi hobea aurkitu nahian eta, urtero bezala, egun batez, Benidorm erraldoian sartu ginen hango giroan murgildu, zerbait hartu eta seme-alabekin izozki edo gofre bat dastatzeko asmoz.

Hiri bitxia da, denetarik aurki dezakezu... [+]


Judimendi auzo eskola ez da etorri berria

Ongi etorria eman digu Unai Mendizabalek A eredutik D eredura aldaketa egitea erabaki dugulako Judimendi auzo eskolan. Bidea malkartsua izango dela ere ohartarazi digu Armentia Ikastolako guraso eta Arabako Ikastoletako lehendakariak. Gure esker ona adierazi nahi diogu eman... [+]


Euskararen gurditik denok tira egin behar dugu, baita hezkuntzan ere

Ez dira gutxi azken boladan euskara bere onenean ez dagoela eta bere transmisioa bermatuta ez dagoela ohartarazten ari diren ahotsak. Bestetik, inork ez du ukatzen hezkuntzak ezinbesteko betebeharra duenik euskara eta euskal kulturaren biziraupenerako. Erronka estrategikoa... [+]


2025-03-15 | Rober Gutiérrez
Mantrak

Azken asteetan zenbait unibertsitatetako ate irekien jardunaldietara joateko aukera izan dut. Semea aztertzen ari da zer ikasiko duen datozen urteotan eta, erabakia hartu aurretik, komeni da aukera guztiak begiratzea. Unibertsitate bakoitzak badu bere misioa, bere izaera, bere... [+]


2025-03-14 | ARGIA
GALeko 18 biktimak jarriko dute Barrionuevoren aurkako kereila

GALeko biktima talde batek eman du kereilaren nondik norakoen berri Bilbon egindako prentsaurrekoan, Egiari Zor fundazioak eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak lagunduta. GALen aurkako eta, zehazki, José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute.


Ezer aldatu ez zuen pandemia

Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.

2020ko... [+]


Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko

Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]


Zerga turistikoarena estrategia komunikatibo hutsa da

Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]


1.500 euroko gutxieneko soldataz hitz egiteko Confebask ez da mahaian eseri ere egingo

Tamara Yague Confebaskeko presidenteak iragarri du gehiengo sindikalak deitutako martxoaren 20ko bilerara ez dela joango, eta gehitu du gutxieneko soldataz eztabaidatzeko markoa Espainiako Mahaia dela. ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiru sindikatuek EAErako gutxieneko... [+]


Putinek anbiguetate handiz eta presarik gabe erantzun dio AEBetako menia proposamenari

Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.


“Zuek, emazteek ez duzue deus ere balio”

Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Olor
Deserosotasunaren apologia

Olor
Noiz: martxoaren 9an.
Non: Bilboko Sarean espazioan.

---------------------------------------------------------

Esperantza. iz. Nahi edo desiratzen dena gertatuko delako edo lortuko delako uste ona.

Izen horixe jarri zion Jokin Azpiazu Carballo Olor ermuarrak bere... [+]


Eguneraketa berriak daude