«Kantuan transmisiorako ohizko bideak mundu modernora ekarri behar dira»


2021eko uztailaren 19an
J. Mixel Larrasketeri elkarrizketa kantu tradizionalen multimediaz
«Kantuan transmisiorako ohizko bideak mundu modernora ekarri behar dira»
Jean Mixel Larrasketek Zuberoako kantu tradizionalen multimedia landu du
Duela hiruzpalau urtetik hona, Zuberoako Su Hazia elkarteak kantutegi tradizionalaren bilketa burutu du. Lanaren hedatzeko, sistema multimedia bat gauzatzear dute Baionako Teknologia Institutu Unibertsitariarekin elkar lanean. Jean Mixel Larrasket, bertako irakaslea, aritu zaigu horretan lan talde baten barruan. Proiektuaren mamia arakatzeko deitu diogu.
ARGIA. Nola sortu zen Zuberoako kantutegiaren bilketarako sistema multimedia erabiltzeko asmoa?
J.M. LARRASKET. Su Hazia elkarteak milatik gora doinu, hitzak, grabaketak, kantarien argazkiak, bideo batzuek... bilduak zituen eta ez zekien zer egin hainbeste dokumenturekin. Baionako Teknologia Institutu Unibertsitarira etorri ziren. Sistema dokumentala nahi zuten, eta guk ikerketa ekintza batzuk finkatu nahi genituen informatika aurrerakoian. Pentsatu genuen hedadura handiko ikerketa burutzea posible zela eta hortik abiatu zen lankidetza.
A. Zeri deitzen diozue sistema multimedia?
J.M.L. Irudiak, ahotsak, testuak, grafikoak, bideoak... erabiltzen dituen informatikan oinarritutako sistemari. Erabiltzaileak objetuz objetu erabiltzen ahal du sistema, ideiak datozkion arabera eraiki bere pasabide propioa. Informatika tradizionalean bertikalki jarraitu behar dituen ereduak modu librean landu ditzake.
A. Milaka abesti bildu dira kantutegian, baina sistemara ekartzerakoan ehun bat abesti baino ez dira kontuan izan. Zergatik?
J.M.L. Mugak finantzialak dira, diruzkoak. Beti da posible sistema erraldoia muntatzea teknikoki, baina gero eta diru gehiago behar da bolumen horiek finantzatu ahal izateko.
A. Instituzioen babesik jaso al duzue?
J.M.L. Finantzamendu aldetik 300.000 libera (6 milioi pezeta inguru) xahutu dira. Bi ikerlariren hiru urteko soldatak Tolosako Unibertsitateak eta Baionako Sei enpresak ordaindu ditu. Funtzionamendu orokorra, berriz, Akitania-Euskadiren arteko ardatzak eman digu. Hori, sistema honek mugaz bi aldeetako kokagunea zuelako lortu dugu.
A. Proiektu aitzindaria al da honakoa?
J.M.L. Apur bat aitzindaria da, honelako dokumentu desberdinen integrazioari dagokionez alde batetik, eta bestetik, sistema honetan aritzeko ematen dugun erraztasuna kontuan harturik: orain artean, Intercard edo Intertext deituriko sistema _guk erabiltzen duguna_ gehienbat testuen barnean ibiltzeko egin izan da eta guk testuen zatien ordez objetu konplexuagoak erabili ditugu, bideoak, irudiak eta abar.
A. Nori begira aritu zarete?
J.M.L. Hiru erabiltzaile mota definitu ditugu: bat, publiko arrunta; bestea, pedagogoak edo irakasleak; eta hirugarrena, ikerlariak. Lehengo bietara jo dugu, baina, zuzenen.
A. Belaunaldi gazteak jada ez du ezagutzen Zuberoako kantutegia. Lan honek zertan alda dezake egoera hau?
J.M.L. 60ko hamarkadan apurtu edo ahuldu zen asko transmisio katea. Uste dugu transmisio bide tradizional horiek egokitu behar direla, mundu modernora erakarri, eta multimendia sistema izaten ahal da horretarako tresna, beste batzuen artean. Bereziki eskoletan, kantuak ikasten lagundu eta hedatzeko.
Beste arazo bat da kantuaren praktika soziala, ez dakit ez den betirako galdua; orain artifizialki muntatzen dira jendeak kantarazteko gertakari bereziak, profesionaltzen ari da kantuaren mundua.
A. Zuberoatik kanpo zer inportantzia izan dezake zuek egindakoak?
J.M.L. Beste euskal probintzietan eta baita Euskal Herritik kanpo ere Zuberoako kantuen ezagutarazteko balio dezake. Bestalde, sistema hau gai bada gure kantuak biltzeko, gai da beste lekuetako kantuak jasotzeko ere, besteak beste.
J.J. Petrikorena
48-49

GaiezKulturaMusikaMusika tradBesteak
GaiezGizarteaientziaInformatika
PertsonaiazLARRASKET1
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2025-01-14 | Leire Ibar
Gernikako mugimendu feministak salatzailea babestu du Mario Lópezen aurkako epaiketaren lehen egunean

Gernikako saskibaloi taldeko entrenatzaile ohiaren aurkako epaiketa hasi da astearte honetan Bizkaiko Auzitegian. Fiskaltzak 14 urteko espetxe eskaera egin du, eta akusazio partikularrak hamazortzikoa, sexu abusuak leporatuta. Lópezen defentsak adierazi du entrenatzaile... [+]


Hilberria
Mixel Aire Etxebarren ‘Xalbador II’ zendu da

81 urterekin zendu da. Bere aita Fernando Aire 'Xalbador' bezalaxe, bertsolaria eta artzaina izan zen Mixel Aire.


2025-01-14 | ARGIA
Ikamak grebara deitu ditu ikasleak martxoaren 20an, “faxismoa borrokatuko duen olatua osatzea” helburu

Behar dugun hezkuntzarako, independentzia! lelopean deitu du grebara Ikamak unibertsitateetan, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan eta Lanbide Heziketan. Datozen asteetan iragarriko dituzte greba deialdiari lotutako mobilizazioak.
 


2025-01-14 | Leire Ibar
Libreki esan ahalko da Instagram eta Facebooken emakumeak “objektuak”, LGTBIQ pertsonak “gaixo mentalak” eta migratzaileak “gaizkileak” direla

Metaren buru den Mark Zuckerberg-ek adierazpen askatasunaren izenean eta erroetara itzultzearen izenean, immigrazioa, generoa eta sexu-orientazioa bezalako gaien aurkako zentsura kentzeko neurriak hartu ditu. Trumpekin elkarlanean arituko dela adierazi du eta... [+]


Oxfamen txostena
Munduko %1 aberatsenek urteko lehen hamar egunetan gainditu dute karbono isurien urteko kuota

Munduko populazioaren ia erdiak baino bi aldiz gehiago kutsatzen du aberastasun gehien pilatzen duen %1ak. Munduko aberatsenek hamar egunetan isuri duten kantitatera heltzeko, ia hiru urte beharko lituzke munduko aberastasunaren eskalan erditik behera dagoen herritar batek.


2025-01-14 | Euskal Irratiak
Urteko lehen maskarada eskaini dute Altzai-Lakarriko gazteek

Basabürüako ibar eskuineko gazteek lehen maskarada arrakastatsua eman dute igandean, Lakarrin.


2025-01-14 | Xuban Zubiria
Odolaren Mintzoa musika taldea
Badator agurra, mintzoak jarraituko du

17 urteko musika ibilbideari itxiera emango dio Odolaren Mintzoak hilaren 25ean Usurbilen eskainiko duen kontzertuan. Amaiera kontzertuaren inguruan egun osoko egitaraua antolatu dute. Bidelagun izan dituzten herriko taldeek hartuko dute oholtza: Rukula, Ameba, Viafara edota... [+]


2025-01-14 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Groenlandia: betiko inperialismo kolonialista berriro ate-joka datorkigunean

Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.


Pentsiodunek haien gutxieneko diru sarrerak SMIaren parekoak izatea eskatuko dute Eusko Legebiltzarrean

Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak herri ekimen legegilea aurkeztuko du Gasteizko ganberan. Apirilaren 24ra arteko epea ipini dute sinadura gehiago biltzeko, eta dei egin diete Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan erroldatutako 18 urtetik gorako pertsona guztiei. Hiru... [+]


2025-01-14 | Leire Ibar
Israelek Gazan zuzenean hildakoak 64.260 izan direla estimatu dute The Lanceteko ikerketa batean

Gazan 2023ko urria eta 2024ko ekaina artean Palestinako Osasun Ministerioak adierazitakoa baino %40 hildako gehiago izan direla azaldu dute The Lancet aldizkarian argitaratutako ikerketa batean. Zuzeneko heriotzak soilik hartu dituzte kontuan azterketan, hau da, bonbaz edo tiroz... [+]


Hezkuntza politiken “noraeza” geldiaraztea helburu duen taldea sortu du hainbat irakaslek: “Burokrazia jasanezina da”

HezkuntzArtea Irakasleen Elkargunea sortu du EAEko irakasle talde batek. Hezkuntza politiken “noraeza” salatu nahi dute, politika horiek etengabeko metodologia berrietan, “burokrazia ikaragarrian” eta IKTen “erabilera zentzugabean”... [+]


2025-01-14 | Sustatu
“Dragoi Bola” maratoia, atalak Makusin ikusgai jarriko dituztela ospatzeko

"Dragoi Bola" maratoia egingo da EITBren Bilboko egoitzan datorren larunbatean urtarrilak 18; 16:00etatik 21:00etara. Motiboa da Dragoi Bola euskaraz bikoiztuaren atalak Makusi plataformara iritsiko direla, euskaraz eta doan, ostiralero atalen batzuk gehituz joango... [+]


Asier Cabodevilla (AZ Ekimena)
“Auzoa indartzen segitzeko proiektua da Jantoki Herrikoia”

Iaz jarri zuten martxan lehenengoz Alde Zaharrean Jantoki Herrikoia. Auzokoak elkartu eta mahaiaren bueltan konpainian bazkaltzea da gakoetako bat. "Auzotarrak elkarren artean ezagutu eta komunitatea sortzea da gure nahia", azaldu du AZ Ekimeneko kide Asier... [+]


2025-01-14 | UEU
Naiara Martin Gomez
“Haurrak komunitateko parte direla aitortzeko helduak atzerapauso bat eman behar du”

"Nola sustatu haurren parte-hartzea ekintza komunitarioen bitartez" ikastaroa emango du otsailean Iruñean Naiara Martin Gomezek (Elgoibar, 1982). Pedagogian graduatua da eta Atxutxiamaika Saileko arduraduna. Izen-ematea irekita dago UEUren webgunean. Ikastaroaz... [+]


Instagrameko ‘Denuncias Euskal Herria’ kontuak sexu erasoen ia 500 testigantza jaso ditu azarotik

Indarkeria matxistari buruzko testigantzak jasotzeko Instagram kontua 2024ko azaroan jarri zuen abian emakume talde anonimo batek. Espainiako Estatuan Cristina Fallarás kazetariak abiatutako #Cuentalo egitasmoan oinarritu dira. Emakumeek, testigantza anonimoen bidez,... [+]


Eguneraketa berriak daude