«Euskal Kultur Erakundeak bere lanak mugatzen hasi beharko du»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Seomin Hegi eta Daniel Landart aurrez aurre
«Euskal Kultur Erakundeak bere lanak mugatzen hasi beharko du»
Txomin Hegi eta Daniel Landart, Euskal Kultur Erakundeko gidariak
Euskal Kultur Erakundea sortu zelarik, herrien sindikatua asmatu zuten Ipar Euskal Herriko herri gehienak bilduz eta herri horiek biztanle bakoitzarentzat libera bat ematen zutela euskal kultura sostengatzeko. Txomin Hegi zuzendaria eta Daniel Landart zuzendariordeak adierazi digute zein lan mota saiatu diren egiten eta bereziki nolako beharrak dauden Iparraldean etorkizuna prestatzeko.
ARGIA. 1990ean sortu zen Euskal Kultur Erakundea. Zeintzuk izan dira hiru urte horietan zuen lanaren helburu nagusiak? Lortu al dituzue helburu horiek?
TXOMIN HEGI. Uste dut lehen puntu baten egiteko sasoian gaudela, nahitanahiez pentsatzen dugu bihurgunean gaudela. Bi urtez funtsezko aldaketarik ez da izan, abiatu dugun segida daramagu, baina une honetan ,abiatu genituen gauza batzuen egituratzen ari gara iraupenerako. Guk eraman dugun lana antzinako garaietan eramandakoaren araberakoa izan da. Euskal kultur zentroen esperientzia baliagarria izan da gaur egun daramaguna erabakitzeko.
Botere publikoek ideia bat baitzeukaten hemen eginen zen lanaz. Helburu nagusiak aipatzeko, oro har, kultura osatzen duten sail guztiak kontuan hartzea da, hori araudietan finkatua baita. Hori, dudarik gabe, Pizkunde elkartearen barnean eztabaidatuak izan ziren puntuak dira, eta bertan zeuden elkarteen kezkak kontuan hartzea saiatu gara. Herri honetan lanean aritu eta jarraitzen dutenekin partaidetza bat martxan ezartzen aritzen gara, eta lan egiten. Botere publikoen aitzinean azkarki defenditua izan den ideia.
ARGIA. Konparaketa bat egiten ahal ote da euskal kultur zentroak eta Euskal Kultur Erakundearen artean?
DANIEL LANDART.
Euskal kultur zentroak sortu zirelarik, ez botere publikoek, ez euskal kultur mundukoek, elkarteetakoek, zer nahi genuen ere ez genekien. Gauza guzti horiek ez ziren definituak. Aldiz, Euskal Kultur Erakundea sortu delarik euskaldunek bagenekien bederen zer nahi genuen, esperientzia bat hartu genuen eta ikasi. Bestalde, gogoratu behar da, eta uste dut hori ez dela behin ere sobera errepikatuko, Euskal Kultur Erakundea sortu zelarik, herrien sindikatua sortu zela: 133 herri bildu ziren euskal kulturaren alde. Jakinez 158 herri daudela Iparraldean, horrek izugarrizko ofizialtasuna ekarri zuen euskal kultur elkarte guztientzat, bai Seaskarentzat, bai guretzat... kultur munduan aritzen diren guztientzat.
Bestalde, sindikatu honek autofinantzaketa eskaintzen digu, eta parada ematen digu, eta funtsean gure eginbeharretariko bat da ekitaldiak edo kultur asteak edo nik dakit zer antolatzeko zailtasun horiek arintzea. Aritzen gara dirulaguntzak ekarriz, baina beste lan bat da luzerako proiektoak ere sortzea, bultzatzea, eta hori da «Xirrixta» aldizkariarekin egiten ari garena.
ARGIA. Kultura konzeptu biziki zabala da, ez al duzue pentsatzen sobera antolaketa sortzea itogarria izan daitekeela?
DANIEL LANDART.
Euskal kultura beti gogo onez eta amateurrei esker egina izan da, musutruk, alta beste herri guztietan kulturan aritzen diren profesionalak badira. Ez dut erran nahi Hegoaldean gertatu den pareko zerbait behar genukeela hemen, inondik ere, han profesional sobera sortu baitzituzten eta horrek egoera kezkagarri bat ekarri du diru iturriak agortu direlarik. Dena den, erran behar da, bestalde, musutruk egiten zen lan hori anitz txikitu egin bada ere, biziki garrantzizkoa dela herriko lan hori. Baina nire ustez, luzerako lan bat martxan jartzeko profesional batzuen presentzia eta laguntza beharrezkoa da.
Sinetsi behar dugu euskal kulturak etorkizun bat daukala eta horretarako jendea osatu behar dugu. Ahalkea, lotsa sartu digute, Errepublikako eskolaren bidez euskara debekatuz, horregatik gure kulturarekiko konfiantza hori galdu dugu.
ARGIA. Hain zuzen, gaur egun ez al zarete aitzakia bat botere publikoentzat? Euskal kultura, herrietan hiltzen den momentuan sortzen den tresna, kontzientzia ona atxikitzeko.
DANIEL LANDART.
Beharbada, baina harria ez da beti besteari bota behar, euskaldunek berek indar bat egingo balute euskaraz egiteko eta normalki mintzatzeko, edozein frantses hitz hartu gabe, euskara lantzeko eta hizkuntza normal bat bezala hartzeko beste egoera bat genuke.
TXOMIN HEGI. Bistan da, arriskuak badira eta benetan horren kontra gogoz eta azkar jokatzen ari gara. Azken urteetan gauzak irekitzen hasi badira ere, gure egoera biziki kezkagarria da eta lan bolondres bat ez bada egiten, eguneroko bizian eta gizarte mailan, ez dakigu ea hamar urteren buruan hemen izanen garen, euskal kulturarik izanen ote den. Hegemoniarik ez zegoelarik gure kulturaren bizia bestelakoa zen. Gaur egun gure problematika bestelakoa da, eta gure eginbeharra da euskal kulturara jendea ekartzea. Aitzakia bat gara nonbait, eta horren kontzientzia osoa daukagu. Beste alde batetik, untzia urperatzeko arriskuan dagoelarik zuloak esataltzeko tresna da beharbada, baina egia da ere gutizia, nahikeria berri batzuk sumatzen ari direla. Danielek gauza inportantea erran du: konfiantza. Ez badugu sinesten gure gauzetan, ez dugu deus ere lortuko. Erran behar dugu hor garela eta badugula zer erran.
DANIEL LANDART.
Produktuak landu behar ditugu, gutxiago sortu beharbada, baina landuagoak euskal kulturara ekarri eta erakutsi euskara ez dela bakarrik gaizki ahoskatua eta arrunkeriak errateko tresna bat; baizik eta plazerra hartzea, gauza ederrak egiteko gai garela, horrela irabaziko dugu.
ARGIA. Militantismoa lotzen al duzue egiten duzuen lanari?
TXOMIN HEGI. Kultur munduan ari garenok denak militantismotik heldu gara. Nire lana ez dut militantismotik banatzen ahal, eta datorren hamar urteetan militanteek eta profesionalek elkarrekin lan egin beharko dugu.
DANIEL LANDART.
Adibide bat emateko, Baionara puntako antzerki talde bat ekartzen bada ez dut egokia atzematen euskal antzerki bat ekartzea euskaraz zerbait ematearren, gure aurka atera baitaiteke azken batean. Ahul agertzen baikara, ez dira gauzak nahasi bahar. Haatik, euskarak urte ederrak ditu aitzina, baina indar handi bat egin behar dugu denak borroka honetan.
ARGIA. Bihurgune batean zaudela diozue. Nola pentsatzen duzue hartzea eta nola ikusten dituzue datozen hilabeteak?
TXOMIN HEGI. Geroari buruz uste dut gaurko egoera oso hauskorra dela, seinale batzuk daude: herrien sindikatua hiru urterako egina zen eta aurten bere eginkizuna berplanteatuko da. Azken berriek diote 134ek esperientzia jarraitzeko asmoa agertzen dutela. Oso epe laburra genuen beharrezkoak garela edo egiten dugun lana beharrezkoa dela frogatzeko. Afera gure eskuetan da zeren hemengo sindikatua desagertzen baldin bada, frantses ministerioak ere bere arrautzak aterako ditu saskitik. Euskal kultur etxeak zeudelarik, ministerioek Baionako Herriko Etxea zeukaten bitartekari gisa. Gaur egun, aipaturiko herrien sindikatuak betetzen du ardura hau.
Bestalde, hasi gara erraten erakundeak bere lanak mugatu beharko dituela edo bost pertsona gehiago egon beharko garela hemen. Nik ez dut defenditzen jende gehiago behar denik erakundean bertan, baina zenbait egituratan profesionalak beharko dira. Gure borroka guztia da eremu batzuk antolatzea.
Guk dugun aurrekontua da gaur egun Miarritzeko Herriko Etxeak kulturari ematen dion aurrekontuaren erdia, eta beste konparaketa egiteko Baionako liburutegiaren herena: Baionako liburutegiak baditu 36 langile. Konparatu behar da konparatzen ahal dena.
Ixabel Etxeberria
44-47

GaiezKulturaKultur ErakEKE
PertsonaiazHEGI1
PertsonaiazLANDART1
EgileezETXEBERRI11Kultura

Azkenak
Baigorri-Tafalla senidetze eguna
Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]


2024-11-04 | Behe Banda
Ipuin bat kiskaltzeaz

Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]


Segurtasuna ala eskuin mutur berriaren amua?

Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]


ANALISIA |
Donostiako Egiako eta Gasteizko Errotako mobilizazio arrazistak (eta etorriko direnak): kointzidentziak eta galderak

Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]


2024-11-04 | Garazi Zabaleta
Mimogoxo
Edertasuna baino osasuna helburu duen proiektua Ezkion

Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]


2024-11-04 | Jakoba Errekondo
Eguzki-lore meteorologoa

Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan. Bertan ezin biziraunari eutsi eta basoak ere txil egin eta urrun-urrunera... [+]


Sardina europarra
Mugarik gabe, baina ez mugagabe

         Sardina bat... bi sardina... topatu ziren...

Atlantikoan, Mediterraneoan, Indikoan, Pazifikoan… Gauez bada, 25-55 metroko sakoneran; egunez sakonago, 100 metrorainokoan, harrapariengandik babesteko.


Birika-belarra

Udazken betean gaudela arnas bideei erreparatu beharra daukagu, garai honetan ia gehienok izango baitugu katarroren bat. Hori bakarrik denean gustura, arnasbideetako gaitz larriagoak zeharo gaiztotuta dabilzkigulako azkenaldian. Gure artean aurre zaintza egitea ohitura zabaldua... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Ostegunetik igandera, Gazte Topagune Sozialista antolatu dute Altsasun

"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.


Eguneraketa berriak daude