«Gastuak jaitsi ezean, sare publikoak guztien zainketa zalantzan jarriko luke»


2021eko uztailaren 19an
Iñaki Jaca, Donostiako Onkologikoko zuzendari orokorrari elkarrizketa
«Gastuak jaitsi ezean, sare publikoak guztien zainketa zalantzan jarriko luke»
Iñigo Jaca, Donostiako Onkologikoko zuzendari orokorra
Donostiako eta Gurutzetako ospitaleetan aritu ondoren, Burgosekoan aritu zen zuzendari bolada batean. Gaur egun Donostiako Onkologikoa zuzentzen duen gizon hau, lan egin duen ospitaleetan eginiko aldaketengatik da ezaguna. Orain Onkologikoa indartzen saiatzen ari da konpetitibitatearen aurrean fruitu onak eman ditzan.
ARGIA. Onkologikoa itxi egingo zutela ere esan zen garai batean. Nola ikusten duzu gaur egun bere etorkizuna?
IÑIGO JACA. Baikorra da. Hainbat arrazoi daude. Alde batetik, liberalizazioa emango dela dirudi, eta zentro ezberdinek konpetitu ahal izango dute. Onkologikoak eskaintzen duen kalitatea dela eta, dituen kostuengatik, konpetitiboa dela uste dut. Hasiera batean ixteaz hitz egin zen, baina hau ez zen barne arazoen ondorio izan, baizik eta sisteman sartzeko zituen arazoen ondorio. Arazo hauek, Gizarte Segurantzarekin hitzarmendu eta zentroaren errentagarritasun ezaren ondorio izan ziren. Gaur egun, Onkologikoak berdintasun baldintzetan konpetitu behar izango badu, baita zentro publikoekin ere, bizirauteko aukerak izango ditu eta horrela hobekuntzak ekarri herritarrentzat.
A. Nola aldatu da egoera ordundik gaur egunera arte?
I.J. Alde batetik Kutxak inbertsioak egin ditu eta horrela teknologia berria ekarri ahal izan da. Aparailu berriak bakarrak dira, Gipuzkoako eta EAEko modernoenak. Gizarte Segurantzarekiko hitzarmenean ere hobekuntzak izan dira.
A. Zein eratan eragingo du konkurrentziak zuengan?
I.J. Gaixoak Onkologikora bidaltzearen inguruan, oraindik Administrazioak zer baimenduko duen zain gaude. Gaur egun Onkologikora etorri nahi duten zenbait gaixori ez zaie baimena ematen. Egungo sistemak ez du aukeraketa librerako biderik ematen, guk Gizarte Segurantzarekin hitzarmena dugun arren. Horrela, ebakuntza hemen izan duten zenbait gaixok ezin dituzte ikusketak hemen egin.
A. Gizarte Segurantzaren sistema porrota jasaten ari dela esaten da.
I.J. Arazoa ez da hemengoa soilik, mundu osokoa da. Osasungintzako kostuak izugarri gehitzen doaz etengabe eta administrazioak izutzen ari dira. Fenomeno orokorra da. Teknologiak asko aurreratu dira, gizartea zahartzen ari delako eta zainketa handiagoa behar delako.
A. Etorkizunean nola garatuko da osasungintza?
I.J. Bi plano berezi beharko liratekeela uste dut. Herritarren ekarpenari dagokionez, Gizarte Segurantza eta gobernuaren bidez egiten da. Nire ustez erakunde publikoak dira diru bilketaz arduratu behar direnak, elkartasun irizpideak sar ditzakeelako, jende guztiak zerbitzu berak jaso ahal izan ditzan. Beste gai bat da zein sarerekin eskaintzen den zerbitzua. Publikoa, pribatu eta mistoa izan baitaiteke. Osasungintza publikoaren aldekoak, osasungintzaren finantzaketa publikoa eta baliabide publikoekin eginiko finantzaketa publikoaren artean ezberdintzen hasi beharko lirateke. Osasungintza publikoaren eraginkortasun arazoak jarraituz gero, aurrera atera daitekeen osasungitza bat egiteko gai ez bada, bere gastuak ezin dituelako kontrolatu, sare publiko horren guztiontzako zainketa zalantzan jartzen ariko litzateke. Diru bilketa guztiontzat bera bada, ez da arazo handiak dituen sare baten aldeko apustua bakarrik egin behar. Herritar guztiei zor zaien errespetuagatik eta guztientzat osasungintza baldintza onetan eman dadin beste formuletan pentsatzen hasi beharko da. Finantzaketari dagokionez bai, baina zerbitzuei dagokienez ez da sistemarik egokiena. Horregatik uste dut konpetitibitate eskemak gehiago eskainiko duela kostu beraren truke.
A. Nola ikusten dituzu hemengo ospitaleak?
I.J. Eraginkortasun arazo ugari daude, ez dute egitura egokiena. Modu egokian erabiltzen ez diren baliabide ugari daude eta produktiboak ez direnak ez lirakete mantentzen jarraitu behar. Baina osasungintza publikoko langileen artean ematen diren baldintzen ondorioz ez da posible erabaki arrazionalizatzaileak hartzea, beste enpresetan ematen diren moduan. Osasungintzaren barnean zenbait pertsonak ez dute funtzionatzen, baina ezin da orokorrean hitz egin. Arazo hau sistema beraren egituraren ondorio da. Ez dago profesionalentzat batere bizigarririk eta ia funtzionariak dira. Arazo nagusia hau da. Ospitale baten aurrekontuaren % 80 pertsonal arlora esleitzen baita.
A. Dohaineko osasungintzaren aroa amaitzear al dago?
I.J. Ni beti izan naiz osasungintzaren finantzaketa publikoaren aldeko sutsua, populazioaren osasuna gobernuen ardura dela uste dudalako. Baina baliabide publikoak era egokian ez badabiltza, beste egituratze sistemetara jo beharko dugu. Uste dut etorkizunean populazioari gehiago ordaintzea eskatuko zaiola. Baina orduan pertsonek bere aukeraketa egiteko askeak izan beharko lukete, ez gaur egun bezala, bakoitzari sendagile eta ospitale konkretu bat dagokiola. Batek bestea ekarri beharko luke.
A. Zein iritzi duzu Azkuna Planaz?
I.J. Azkuna plana osasungintzaren finantzaketa publikoa lortzeko pauso bezala ikusten dut, sektore publikoan lehiakortasuna dinamizatzeko bidea izango da agian. Aurrerapausoa izan daiteke. Hala ere, ez nago ados ordainketaren bikoizketarekin. Bestetik, planifikazioa ez du onartzen eta ez nago inola ere honekin ados. Ez du planifikazioa aurrikusten, eta hau gaixotasun larrientzat ezinbestekoa da, minbiziaren kasuan adibidez. Ez da planifikatzen populazioaren osasunarentzat helbururik ez delako jartzen.
Aitziber Yarza
20-21

GaiezGizarteaOsasunaGaixotasunaOsasun zent
PertsonaiazJACA1
EgileezYARZA1Gizartea

Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Sostengua adierazi diote Marieniako lurren aldeko borrokari hogei kolektibok

Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Langile bat hil da Zornotzan, Forest Trafic SL enpresan

Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.


Eguneraketa berriak daude