«Genozidioaren aurrean aukera bakarra autodeterminazioa dugu»


2021eko uztailaren 19an
Afrika Berriaren bozeramaileei elkarrizketa
«Genozidioaren aurrean aukera bakarra autodeterminazioa dugu»
Makundu Akinyela eta Akinyele Umoja, Afrika Berriaren bozeramaileak:
Makundu Akinyela, Malcolm X Oinarrizko Komiteen koordinatzaileordea eta Akinyele Umoja, Afrika Berria erakundeko sortzailetariko bat eta erakunde honen garapen ideologikorako arduraduna ditugu. Jarrairen eskutik heldu dira Euskal Herrira masa mugimendu eta erakunde hauen helburuak azaltzera. Afrika Berria nazioaren autodeterminazioa lortzea da helburuotako bat.
ARGIA. Zer da Afrika Berria?
A. UMOJA. Afrika Berria guk aldarrikatzen dugun estatu-nazioa da. Honek gaur egun EEBB diren Loussiana, Mississippi, Hego Carolina, Alabama eta Georgia hartzen ditu.
M. AKINYELA. EEBB eta Afrika Berriaren arteko desberdintasunak handiak eta asko dira. Egitura gramatikala, sintaktikoa eta fonologia desberdinak ditugu, esate baterako; estatubatuarrek ingelesaren eragina eta guk Afrikaren eragina dugulako. Hizkuntza propioa ere badugu, ebonics edo afrihs izenekoa. Bestalde, oso desberdinak gara giza harremanei dagokienez. Guk afrikar eredu sozial batzuk mantendu ditugu eta, esklabutza eta arrazakeriaren ondorioz, beste batzuk sortu ere. Gure artean, adibidez, komunitate harremanak oso garrantzitsuak dira eta familia handietan, klan gisakoak, oinarritzen gara. Estatubatuarrek familia eredu itxia dute eta gu baino askoz ere indibidualistagoak dira.
Datuek nabarmentzen dituzte gure arteko desberdintasunak. Desberdintasun ekonomikoak handiak dira. 1990eko datuen arabera, EEBBetako zurien langabezia tasa % 4,1ekoa zen eta afrikar berrien artean % 11,3koa. Beste adibide bat: gizon zurien per capita errenta 30.500 dolarrekoa zen, afrikar berri gizonezkoena, berriz, 22.167koa. Emakumeen artean, zurienper capita errenta 20.759 dolarrekoa zen, eta Afrika Berriko emakumeena aldiz, 18.838. Berdin gertatzen da heziketa, osasuna eta gizarteko beste hainbat eremutan. Afrika Berriko familietan guraso biek lan egiten dute, beharrezkoa dutelako; aldiz, zurien artean, aukera eta erosotasun ekonomiko kontua da. Neokolonialismoaren ereduak dira.
A. Nola ulertzen duzue autodeterminazioa?
M.A. Malcolm X Oinarrizko Komiteetan bi dira ikuspuntu nagusiak autodeterminazioari buruz eta afrikar berrien etorkizunaz. Batzuek Afrikara itzultzea nahiago dute, jatorrizko herrira; eta beste batzuek uste dute egokiena dela EEBBetan independentzia lortzea eta Afrika Berria izeneko estatu-nazioa gauzatzea. Dena den, gure borrokaren helburua Afrika Berriaren autodeterminazio eskubidea lortzea da, eta horretan denok gaude ados. Eskubide hau eskuratuta, erabaki ahal izango dugu zein den etorkizunerako aukera.
A.U. Gu ados gaude Malcolm X Oinarrizko Komiteekin, baina gure ustez, genozidioaren aurrean daukagun aukera bakarra autodeterminazioa da; eta Afrika Berria estatu-nazioa eraiki behar dugu. Gure erakundeko partaide izateko baldintzak dira independentzia eta garapen sozialistaren aldekoa eta zapalkuntza sexistaren aurkakoa izatea. Ezinezkoa da jende gehienarentzat Afrikara itzultzea, EEBBetan 40 milioi afrikar berri baikara. Bestetik, ez diogu sozialismoaren eredu estuari jarraitu nahi, baina kapitalismoa ere ez dugu nahi, gaur egun kapitalismoan bizi garelako; eta badakigu zer den hori. Jakina, sozialismo honek Afrika Berrian dauden beste nazio batzuei _indioak esate baterako_ errespetoa zor die, kolonialismoa ez da gure eredua.
A. Zuen helburuak lortzeko, borroka armatuaren aldekoak zarete.
A.U. Gaur egun ez dago baldintzarik gerrila edo borroka armatu bat mantentzeko. Horregatik, ez gara ekintza armatuetan oinarritzen, gure borroka mota masa borroka gogorra da, masa indarkeria. Dena den, beharrezkoa da masa borroka honi talde txikiek egindako ekintzekin laguntzea. Talde armatu bat badago erakunde, manifestaldi eta beste ekitaldi batzuen defentsarako.
A. 100 preso politiko dituzue. Zein egoeratan daude?
M.A. Kuban ere errefuxiatuak ditugu. Euren egoerari dagokionez, bakartzea ezartzen zaie, presoen sakabanatzea ematen da: batzuetan bakar bakarrik egoten dira eguneko 23 edo 24 orduz, ez daukate inongo bisita edo kanpo harremanik eta badaude tortura kasu dexente. Emakumeen artean, adibidez, bortxaketa kasu asko salatzen dira.
A. Zein paper betetzen du erlijioak zuen mugimenduetan?
M.A. Izpiritualtasuna gure kulturaren parte oso garrantzitsua izan da, eta zapalkuntza garaian babesleku eta bilgune bezala funtzionatzen zuen. Baina gaur egun, erlijioak banatu egiten gaitu; horregatik gure mugimenduan erlijio guztietako eta sinesmenik gabeko pertsonak daude.
A. Zein da zuen iritzia Rodney Kingen kasuko epaiari buruz?
M.A. Nire barnean eta Afrika Berriaren barnean dagoen sentimendua amorrua da. Lau polizietatik bi izendatu dituzte errudun, eta jipoia ikusi zuten polizia buruak ez dituzte epaitu. Injustizia hau dela eta, udaberriko matxinadak edozein momentuan errepika daitezke. Ez zen hala gertatu bigarren epaia kaleratu zenean okupazio polizial izugarria izan zelako, eta ez geniolako Estatuari aitzakiarik eman nahi berriro ere afrikar berriak kriminaltzeko.
A.U. Nahiko argi geratu da bi justizia mota daudela EEBBetan. Azken matxinadaren ondorioz, beste batzuen artean lau beltz epaituko dituzte kamioi gidari bati emandako jipoiagatik. Egingo den epaiketa ez da udal mailakoa ezta estatu mailakoa ere izango, Epaitegi Federalak epaituko ditu. Honek esan nahi du bizitza osorako egon daitezkeela espetxean. Epaiketa hau erabiltzen dute beste gazte batzuk beldurtzeko, matxinadetan parte har ez dezaten. Hau kasu ezagunena da, baina badaude bide bera jarraituko duten beste asko. Izugarrizko eztabaida eman zen polizien kasuan, nork epaitu behar zituenentz; ez da berdin gertatu lau gazte hauen kasuan. Fidantza oso txikia jarri zen polizientzat eta, aldiz, gazte hauentzat, oso handia. Ez hori bakarrik, gazte hauetako baten ama diruarekin agertu zenean, epaileak erantzun zion lehenbizi ikertu egin behar zela diru hori ez zela droga trafikotik ateratakoa. Amorrua sentitzen dugu.
A. Malcolm X eta Martin Luther King bi mugimendu desberdinen bozeramaileak ziren. Zein da bi mugimendu hauen gaur egungo egoera eta haien arteko harremana?
M.A. Martin Luther Kingen mugimendua eskubide zibilen aldeko mugimendua zen, kristauak eta Mahatma Gandhiren filosofiaren jarraitzaileak ziren. EEBBetan eta Konstituzioan sinesten zuten eta estatu honen jarrera arrazista apurka apurka aldatzen joango zela espero zuten. Baina Martin Luther Kingek gero eta gehiago ulertzen zuen arazoa EEBBetako sisteman zegoela, eta jarrera aldatu zuen.
Malcolm Xren mugimendua iparraldean sortu zen eta bertako apartheid-a desberdina da eta, beraz, mugimendua ere bai. Bestalde, musulmana zen eta ez zituen gauzak kristauen erara ulertzen; eta EEBBetako hutsune eta akatsak salatzen zituen. Salaketa hauen ondorioz eta Malcolm Xren eraginez, Martin Luther Kingen mugimenduaren ordezkari batzuek jarrera aldatu zuten. Malcolm X EEBBetatik atera zenean, elkartasuna adierazten zioten pertsonekin egon zen, hauetako batzuk zuriak izanik, Che Guevara eta Fidel Castro, adibidez.
Une honetan Malcolm X eta Luther King gauza berdintsu ulertzen hasi ziren. Aldi berean, Malcolm Xren filosofia hegoaldera zabaldu zen eta jende asko eskubide zibiletatik, giza eskubide eta nazio eskubideen defentsara pasatu zen. Gaur egun, bi mugimendu horiek batuta daude eta borroka bera burutzen dute.
Myriam Gartzia
14-17

GaiezGizarteaSektore bazHerri indig
PertsonaiazAKINYELA1
PertsonaiazUMOJA1
EgileezGARTZIA3Gizartea

Azkenak
Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-17 | Antxeta Irratia
Dagoeneko 1.000 autoinkulpaziotik gora bildu ditu J’accuse kanpainak

Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]


2025-01-17 | Gedar
Soraluzen ‘desokupei’ aurre egiteagatik deklaratu beharko du lagun batek

 Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.


Ezezkoa eman dio Eskoriatza eta Aramaio arteko parke eolikoari Espainiako Gobernuak

Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.


Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


2025-01-16 | Euskal Irratiak
Laborantzari buruzko ikuspegi desberdinak agerian, Departamenduko Laborantza Ganbararako bozetan

Departamenduko Laborantza Ganbarako hauteskundeen kanpaina abiatu da. Urtarrilaren 14an bozetara aurkezten diren hiru sindikatuen ordezkariekin bi oreneko eztabaida sakona antolatu zuten Euskal Hedabideek, osoki euskaraz.


Eguneraketa berriak daude