«Urtetan lan serio eta sakonak egiten egon zaitezke ia inork jakin gabe»
Proiektu berria abiatu da Rosa Miren Pagolaren zuzendaritzapean Louis Lucien Bonaparte dialektologoak utzitako ondareaz. Deustuko Unibertsitateko Euskal Ikasketen Institutuko buru denak euskal dialektologiaren egoeraz hainbat xehetasun eman dizkigu eta baita ikerketa lanen egoerari buruz ere.
Metodologia aldetik, bere laguntzaileei, itzulpenak eskatzen zizkien, eta gehienak argitaratu gabe gelditu ziren. Momentu honetan horixe da egiten ari garen lana: eskuizkribu horiek hartu eta horien edizioa prestatu.
Batzuetan eskuizkribu interesgarriak aurkitzen zituzten, nahiz eta beraiek idatziak ez izan: sermoiak, olerkiak, edo herri kantuak zirela. Laguntzaileek hartu eta bidali egiten zizkioten, bere lana egiteko interesgarriak izango zirelakoan. Horrela, eskuizkribu horien artean, bere laguntzaileenak ez diren lanak ere aurkitu ditugu. Esate baterako, bizkaierarenak egin ditugu eta hor 30 bat sermoi ere badaude, Oñatiko apaiz batek eginak, XIX. mendekoak.
Baina, batua zabaltzen ari den neurrian, euskalkiak indarra galtzen ari al dira? Nire ustez, oso zaila da euskara eta euskalkiak bereiztea. Erabilera zabaltzen doan neurrian, zalantzarik gabe, euskara batua zabalduz doa.
Soziolinguistek diotenez edozein hizkuntza gordetzen da, nagusiki, erabiltzen diren bertako hizkerak gordetzen diren neurrian, eta ez hizkuntza horrek hiztun berriak bereganatuz. Bizirik dagoen edozein hizkuntza aldatuz joaten da, eta euskalkiak ere aldatuz doaz. Aldatu bai, baita egokitu ere, baina desagertuko direnik ez dut uste. Itxura aldatuko dute, normala denez. Horregatik, hauei buruzko lanek garrantzi handia daukate, beharbada, momentu hau oso egokia delako, oraindik garaiz gabiltzalako euskalkiak diren bezala jasotzeko.
Bestalde, edizioa kritikoa baino, anotatua dela esango nuke. Zergatik? Kritikoa ezin da egin, eskuizkribu gehienak orain arte argitaratu gabe daudelako, eta argitaratuta baldin badaude, egin den argitalpen bakarra, kasu askotan, Bonapartek berak egindakoa delako. Guk, testua bera, egileak egin duen bezala errespetatzen dugu. Gero, orrialdeen behealdean komentagarria dena, batez ere hizkuntzalaritza aldetik, bildu eta komentatu dugu: komunztadura dela, deklinabide kasuren bat dela, komentario linguistikoak edota lexikoak... Irakurleari irakurgaitz gerta dakiokeena argitzen saiatzen gara ohar horien bitartez. Hori bai, jatorrizko testua aldatu gabe.
Hala ere, badago ikertzeko gogoa, baina gero errealitatea oso bestelakoa da; ez dago ikerketa mundua batzen duen gunerik eta orduan lanak ere solteagoak dira, eta laguntzak ere ez dira berdin ematen. Nire iritziz, ikerketak egiteko problema nagusia ez da horrenbeste jende prestaturen falta, dirulaguntzena baizik. Eta ikerketa gune hori erakundeek bideratu beharko lukete.
Patxi Sarriegi
Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]
Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.
Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.
Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.
Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]