«Bertsolari on asko ahaztu ditugu finaletara iritsi ez direlako»


2021eko uztailaren 19an
Jon Enbeitarekin, txapelketa ondorengo errima zuzen eta erratuez
«Bertsolari on asko ahaztu ditugu finaletara iritsi ez direlako»
Arriagako bezperan hartu gaitu bere etxeko ganbara kutunean. Txapelak nahiz trofroak nonnahi. Bakailaoa prestatzen irabazitakoa omen politena. Gosariari heldu aurretiko solasaldian bere hainbat kezka bota ditu mahai gainean. Oso urduriere ez, lasaiago nahi baina. Abenduaren 20aren gainetik jardun dugu, gure buruak ondorengo egunean jarririk.
ARGIA. Bizkaia-Arabako Txapelketan aurten zerbait azpimarratu baldin bada gazteen parte hartzea izan da, kantitatez nahiz kalitatez. Uzta berezia jaso al da?
JON ENBEITA. Gauza berezia bada, baina Txapelketa honetako sorpresa ez. Konfirmazioa izan da, urterik urte egin den lanaren ondorioa. Orain giro polita dago, eta gainera, atzetik asko datoz.
A. Nola ulertzen duzu hainbeste gazte bertsolaritzara hurbiltzea?
J.E. Lehen gazteak bere sasoikorik ez zuen, eta gaur bere inguruan baditu eta askoz ere gehiago identifikatzen da. Bertsolaritza zer den irakatsi egiten da gainera, eta jendeak zenbat eta gehiago ulertzen duen are barrurago sartzen da.
A. Txapelletok gazte hauek ezagutarazi eta jendaurrera ekartzeko egokiak al dira?
J.E. Helburu hori betetzen dute maila batean. Beste modalitaterik sortzen ez den bitartean jendea ezagutarazteko beharrezkoak dira. Herri honetan gainera, jokoa eguneroko ogia da.
A. Ez al zairu Bizkaia-Arabakoa txikia geratu?
J.E. Handiegia, arrisku aldetik batez ere. Gazteek bertsoak ondo egiten dituzte, eta txapelketako egun batean edozer gerta daiteke. Euskal Herriko final batera lasaiago joaten naiz hona baino, zer galdu gutxiago eta zer irabazi gehiago dudalako.
A. Nola dakusazu Bizkaiko bertsolari gazte eta helduen arteko lotura?
J.E. Gazteak aipatu eta upatzen ditugu urtean zehar. Helduak edo zaharrak eurena egina daikate eta kategoria horretan aurrean dabiltza. Erdian edo dabiltzanak, finaletara iritsitakoak ala ahaztutakoak dira. Bertsolari on asko ahazturik daude. Euren akats bakarra ez gaztea ez zaharra eta finalistak ez izatea da.
A. Bertsolaritzaren gorakadan zer alde on ikusten diozu eta zertan zaude kezkati?
J.E. Gorakada guztiak, berez, onak dira. Jendeak gero eta gehiago ulertzen duela ikusten dut, gainera.
Alde txarra berriz, gazteak boom horretara hurbildu eta gero erretiratzen badira ikusten dut. Bestalde, bertsoa bera, inguruko espektakuluaren menpe geratzen ari den arriskua nabari dut. Ordenarik jartzekotan bertsoa lehenik eta espektakulua bigarren mailan utzi behar da.
A. Jendea gehiegi ohitu al da ikuskizunaren bitartez barre egitera?
J.E. Ez dakit ohitu den edo ohitzen ari garen. Bertsolaritza horretara mugatzen bada kalterako izango da. Argi gorria piztu behar dugu. Gai jartzaile, antolatzaile eta bertsolariekin hitz egin eta ea jaialdien eraketan ondo goazen azter dezagun.
A. Duela gutxi Bertsolarien Elkarteak kezkarik plazaratu du bertso saioetako jardunak betikoez osatzen direla eta aukera berriak sortzeko asmoz. Ez dakit zeure burua klub horren baitan ikusten duzun. Soluziorik ba al duzu egoera honen konpontzeko?
J.E. Ni ez nago klub horretan.
Asko egiten du telebista berak, jendeak ikusten duena hartzen du eta horrek badu eraginik. Martxa hori ona da baina akatsa da martxa horren inguruan beste batzuk geldirik geratzen direla. Telebistako bertso onen bilduma sei edo zortziren inguruan osatzen da. Soluzioa beste bertsolari batzuk sartu eta telebistaren eragina baliatzea litzateke. Seiko taldea izan beharrean hemezortzikoa izatea. Azken batean bidea bertsolariak ezagutaraztea behar luke.
Ez dut uste Euskal Herrian hamar bakarrik direnik bertso onak botatzeko gai. Lau estereotiporekin gabiltza, besteak baztertuz. Hogei estereotipo sortu behar dira.
A. Epe laburrean aldaketarako aukerarik ikusten al duzu?
J.E. Zaila da, baina ez dut uste aldaketa hain traumatikoa izan daitekeenik, edo etxea goitik behera bota behar denik; lehenengo gela bat aldatzen da eta gero beste bat.
A. Patziku Perurenak duela gutxi gipuzkoarrak zilborrari begira aritzen direla aitatzen zuen. Zer diozu?
J.E. Errealitatez, bertsolaritzaren enborra izan da Gipuzkoa; bertsolari izateko giro naturala egina du eta historian oso mimatua izan da zorionez. Pribilegio egoera horrek ez du ixtera eraman behar, ordea. Alegia, Gipuzkoan loreak ia berez irteten badira, irteten ez diren landa horietara jo eta hazia erein.
A. Zure larrutan diskriminaziorik ezagutu al duzu?
J.E. Beharbada giputza izan banintz beste zerbait izango nintzateke. Ez dut batere erraza izan, batez ere Gipuzkoan sartzea. Bizkaitarra izateak lan gehiago eman dit.
A. Bertsolaritzan bizkaiera baztertua dagoela esan izan da, ez dela egiten. Nola ulertzen da hori?
J.E. Hori aurrekoarekin lotuta dago. Giputza Bizkaira etortzen bada, bertsotan gipuzkeraz egiten du eta ez da ezer gertatzen. Gipuzkoan bizkaieraz egiten bada berriz... Beharturik geunden bertsolariak izateko gipuzkeraz egitera edo batuaz. Giputza ez da sentitu bizkaiera ikastera behartuta eta alderantziz bai, eta horrek azkenean mesede egin digu, guri bederen, euskara aberastu dugulako.
J.J. petrikorena
46-47


GaiezKulturaBertsolaritTxapelketakAraba-Bizka
GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaENBEITA2
PertsonaiazENBEITA2
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2024-10-18 | ARGIA
Langile bat hil da Lizarran, biltegi batek eztanda egin ondoren

56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.


Beldurra espazio komun gisa

Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]


Puig Antich, Estatuak ez du inoiz barkamena eskatzen

Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]


Sinwarren hilketaren ondoren, gerrak bere horretan jarraitzen du

Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]


2024-10-18 | Ahotsa.info
Azken hiru urteetan altueratik erorita Nafarroan 10 langile hil direla salatu dute

LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.


Marcos Maceira, A Mesa pola Normalización Lingüísticaren presidentea
“Oso zaila izango da galiziera leheneratzea PPren hizkuntza politika ez bada zuzentzen”

Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]


2024-10-18 | Hala Bedi
Makroproiektuen aurkako manifestaziora deitu du Gasteizen Araba Bizirik!-ek, urriaren 26rako

“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]


Zergatik daude Renfeko trenak inoiz baino grafiti gehiagorekin margotuta?

Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.


2024-10-18 | Urumeako Kronika
‘Hariak’ zinemaldia erresistentzia istorioen lekuko, azaroaren 7tik 17ra Hernanin

Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.


2024-10-18 | Uriola.eus
Bazter Fest ospatuko dute Bilbon azaroaren 9an, protagonistak emakumeak diren hip-hop jaialdia

Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.


Xamarrek ‘Orhipean, Gure Herria ezagutzen’ liburuaren edizio berria aurkeztu du

Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.


“Beti gainerakoei jartzen diegu oxigeno maskara, eta denbora badago, norberari”

Krisi egoeran idatzitako gogoetak eta lagungarri egin zaizkion tresnak jasotzen ditu Iratxe Etxebarria kazetariaren 7.300 miligramo eszitalopram liburuak.


Eguneraketa berriak daude