«Gizarteak, orohar, ahaztu egin ditu gure kultur adierazpen herrikoiak»
Gipuzkoako Diputazioaren aurrekontuak onartzeko garaian, oposizioaren botoen bitartez hainbat aldaketa izan ditu hasierako asmoak, kultur arloan bereziki. Maria Jesus Aranburu, Kultura eta Turismo Saileko diputatuarengana jo dugu aldaketen ondorioz izango diren eraginak eta erakunde honen kultur politikaren xehetasunak azaltzeko.
Zer eragin izango dute? Uste dut ez dugula egun batetik bestera ikusiko beren eragina. Aurrekontuak Uztailaren 2an onartu zirela kontuan izanik, irailean eman direla ezagutzera zeintzuk izan diren gure oinarriak, eta urriaren amaieran bukatzen dela epe hau; ez dakigu oraindik zenbat pertsonak izan duen oinarrien berri eta zenbat jende dagoen ados. Urte bukaeran egin ahal izango dugu lehendabiziko balorazioa. Dena den, uste dut zaila izango dela lehenengo urtean hemen ipintzen diren ekintza guzti hauen ebaluaketa egitea. Denbora piska hat gehiago beharko dugu jendea ohitu dadin eta zein aukera dituen ikus dezan.
Bestetik, lan produkzoan gure sailetik egiten diren deialdiak, eta gizartera kaleratzen diren agiriak, liburuak... bi hizkuntzetan egon behar dira gutxienez. Orain, programa honen bidez, euskara sailean kaleratzeko asmoa daukagu. Gure eskutik oraintxe bertan argitaratu diren zenbait liburutan eta Artelekuren aldizkarian, esate baterako, euskararen presentzia bultzatzen ari gara erabat. Jakina, gizarteak maila bat du eta ezin ditugu euskara ez dakitenak ahaztu. Gure eskutik plazaratzen diren lan guztietan euskararen presentzia nabarmena izan dadin da gure nahia.
Euskara gero eta gehiago sustatzen ari gara. Kantagintzan esate baterako, antzerkian ere, zirkuituak antolatu ditugu... Zenbait artistak lehen oso bolada ona izan ondoren garai txarra izan dute eta guk herriro ere bultzada eman nahi izan diegu. Gure kantari, idazle, arte plastikoetako artistei lehen maila eta lehen tokia eman nahian gabiltza.
Badira ekonomikoak soilik ez diren beste arrazoi batzuk. Urte oparo batzuk izan ditugu. Bai udalek, bai zenbait erakundek hainbat ekitaldi kontratatu dituzte orain arte; baina ekonomiaren egoera dela medio, denak berriro ere ari gara planteatzen zer den garrantzitsuena. Hala eta guztiz ere, esan nahi nuke Diputazioan apustu handia egin dugula, pentsatzen dugulako dauden taldeak lehen mailakoak izan behar direla, eta horretarako, formazio arloan maila hori lor dezaten, gure aurrekontuak begiratzea besterik ez dago jakiteko zer diru laguntza ematen diegun.
Bestalde, gizarteak, orohar, ahaztu egin ditu gure kultur adierazpen herrikoiak. Dantzariak kasu. Lehen, edozein herritako jaietan dantzariak izaten genituen eta beraiek ziren guztiok estimatzen genuen sinboloa. Gaur egun, edozein dantza talderekin hitz egiten baduzu esango dizu zein toki gutxitatik deitzen duten. Hor, beraz, badaude bi arrazoi: kalitatea, batetik; eta bestetik, badirudi, momentuz behintzat, gizartea bera ere gure nortasunaren zenbait ikur pixka bat baztertzen ari dela.
Azken honek kezkatzen nau. Dantzariek edo kantariek lehen herri guztietan parte hartzen zuten festa edo beste zenbait ekitalditan, eta beraiekin identifikatu egiten ginen egoera baten aurrean. Ikusi nahi nituzke herrietako kontratazioak jakiteko zenbat alditan parte hartzen duten gaur egun euskal talde eta kantariek.
Guri dagokigu, herriari, adieraztea, hau gurea dela eta gurea izaten manten dezagun esatea. Nahiz eta ateak ezin itxi isolatuta ez gelditzeko.
2020ko urtarrilaren 30eko greban izan ziren gertakariak Donibane auzoan. Apustu-etxe batek itxi zezan indarkeria eta mehatxuak erabiltzea leporatzen zieten. Fiskalak bi urteko kartzela zigorra eta 200 metroko urruntze-agindua eskatu zuen, baina epaileak auzipetuen jarrera... [+]
“18 urte pasatu dira indusketan 400 bat grafito agertu zirenetik, 16 urte froga zientifikorik gabe Lurmen indusketa eremutik kaleratu zutenetik eta 4 urte gaia argitu barik epaiketa egin zenetik eta berdintsu jarraitzen dugula esan genezake: gaia argitu nahi genuenok... [+]
Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]
Bizi garen mundu frenetiko zein zorabiagarri honetan, pixkanaka gertatzen diren gizarte-aldaketak batzuetan antzemanezinak, garrantzirik gabekoak edo hutsalak direla iruditzen zaigu. Hala ere, ez da horrela, eta jakitun izan behar dugu tentuz jokatzeko. Horren adibide, azken... [+]
Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".
Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]
Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.
"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]
TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]
Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]
Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!
Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]
Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]
Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]
Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]