"Asko interesatu zait pasioa aztertzea"


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Luis Daniel Izpizua idazleari elkarrizketa
Luis Daniel Izpizuak atera berri du «Rosamunda» izeneko nobela
"Asko interesatu zait pasioa aztertzea"
Zumaiar honen«Rosamunda» nobelan itxura eta moralaren azpitik harreman sexualak, maitasuna, pasioa eta emetasuna agertzen dira. Idazle honek lehendik bi ipuin liburu ditu argitaratuak. Bata euskaraz, «Izuztarri» izenekoa eta erdaraz bestea, «Con mis amigos».
ARGIA. Bi ipuin liburu idatzi ondoren, orain nobelari ekin diozu. Alde handia al dago?
L. D. IZPIZUA. "Rosamunda" idatzi baino lehen ipuin batzuk eta nobela bat ere idatzita neuzkan, denak espainolez. Hauek nire kajoiean sartuta daude. Gero, euskaraz idazteari ekin nion. Ipuin batzuk idatzi nituen eta zenbait artikulo "Literatur Gazeta" izeneko aldizkarian argitaratzeko. Antzerkia idatzi nuen baita ere, euskaraz eta espainolez. Beste nobela bat espainolez, eta azkenean nobelako bidean sarturik nagoenez gero, euskarazko nobela idatzi dut orain.
A. Zuk zer nahiago duzu?
L.D.J. Gustorago idazten dut nobela ipuinak baino. Luzatzeko joera dut. Izan ere, ipuinak idazten ditudanean ere luze samarrak ateratzen bait zaizkit.
A."Rosamunda" kaleratu berri duzun elaberrian beti harreman sexualak eta maitasuna agertzen dira. Zer azaldu nahi izan duzu?
L.D.A. Niri maitasuna baino, asko interesatu zait beti pasioa aztertzea, pasioa zer den bere alde onak eta txarrak aztertuz. Gainera beti pentsatu izan dut kalterako dela pasioa. Gure bizitzan gertatzen den gauzarik ikaragarriena da. Gauzarik ederrena izan daiteke baina pasio handiak beti heriotzan bukatzen direla uste dut Azken batean, edertasuna nolabait harrapatzea da niri interesatzen zaidan gauzarik handienetako bat.
A. Zure nobelan astotan agurtzen dira maitasunik gabeko sexu harremanak. Zer ikusten duzu hauetan?
L.D.A. Nik uste dut maitasuna gauza anbiguo samarra dela. Seguraski maitasunik gabeko gauza dela ematen du botere harremanak agertzen direlako. Maitasun harremanak botere hartemanak dira nolabait, hau da, batak bestearengan beti nolabaiteko boterea sortzen duela.
A. Gaur egungo gure gizartean nahiz besteetan gertatzen al da hori?
L.D.A. Bai, edozein lekutan gerta litezke horrelako egoerak. Gaur egun bizitza nahiko klasifikatuta dago. Baida nik uste dut pasioa, poesia eta maitasuna edonork beregan dituen gauzak direla. Nahiz eta inguruak joera hauek neurtu eta murriztu. Dena den, nik ez dut pasioa erreibindikatzen, aztertu baizik.
A. "Rosamunda"ko pertsonaia nagusiak Joxe eta Martin dira. Biek nortasun ezberdina dute, baina batak bestearen beharra sentitzen du. Zer dago pertsonaia bakoitzaren baitan?
L.D.A. Joxe haurtzarotik tontotzat hartzen zuten bere ingurunean eta Martin berriz oso argia da. Zenbait kasutan argia baino beste batzutan berriz ibiligabea, esperientzigabea. Hala ere biek elkarren beharra sentitzen dute. Nik uste dut, gaur egun horretan galtzen dugula geure burua. Besteen beharra sentitzen dugu, eta askotan ez dira guk espero bezain onak izaten behar ditugun laguntza horiek.
Martinek, maitasunaren bidez oreka bat lortzen du. Maitasuna beti izan da bere borroka bizia. Inguruak bere burua dudatan jarri erazi izan du baina azkenean lortzen du bere nortasuna. Nik komatxoen artean jarriko nuke nortasun hitz hau, baina nolabait bere oreka lortzen du.
Bestalde, Joxeren oreka posible bakarra zera da, heriotza eta hofixe da lortzen duen oreka. Azkenean Jotxek, nahiz eta txikitatik tontotzat hartua izan, bere argitasuna erakusten du.
A. Pablo, nobelan agertzen den beste pertsonala garrantzitsu bat da.
L.D.A. Pablok ere bere oreka lortzen du bukaeran fraile sartzen denean. Pabloren pertsonaia oso interesgarria da. Pablok pasioa bizi du, Baina izeneko emakume batekin. Zartada jasotzen du, batez ere emakumeak idealizatuak dauzkalako eta bere larruan anbiguedadea dagoelako, nobelako ia pertsonaia guztietan bezala. Azkenean absolutoaren beharra sentitzen du. Nik uste dut erlijiotasuna ikusten dela nobela honetan, nahiz eta erlijio ortodoxoa ez izan.
Lortu behar zuena erlijioaren bitartez lortzen du. Hala ere erlijiotasun honek mistikotasunerantz jotzen du.
Niri erlijioa asko interesatzen zait, nire gaztaroa erlijioa oso inportantea izan zen. Esan genezake nolabait erlijioak moldatu egin gaituela. Askotan aurka jarri izan gara, eztabaidatu izan dugu baina nolabait bere baitan bizi gara. Guztiok gara erlijiosoak hala edo nola, eta maitasuna erlijioa bizitzeko modu bat izan daiteke. Erlijioa eta maitasunaren arteko lotura ere aztertu nahi izan dut.
A. Elaberrian, nahiz eta beti anbiguedadea agertu, artasuna eta emetasuna bereizten dira.
L. D. I. Eztabaidatzen da artasuna eta emetasuna zer den. Gizarte honetan batez ere emetasuna ez dago ondo ikusia, ez bakarrik emakume izatea, baizik eta gizonari zenbait jokabide ikusten zaionean. Emetasun piska bat somatzen denean gizonaren bizimoduan, nahiko kritikatua eta torturatua izaten da gizon hori.
Guztiongan dago emetasuna, batzutan bizitzaren momentu guztietan agertzen da eta bestetan une batzuetan bakarrik. Nik horixe utzi nahi nuen garbi, guztiongan izaten dela emetasun hori.
"Rosamundan" era askotako pertsonaiak ikusten dira, eme samarrak direnak, matxistak, macho integralak... eta nik guztietan ikusten dut emetasun puntu hori.
Artasuna ez zait batere gustatzen. Gizontasuna, gizona izatea ordea, bai. Beharbada ni ideologia zahar samarrekoa naiz. Baina gizontasuna, gure artean ulertua izan den bezala erreibindikatzen dut.
A. Espainolaz idatzitako nobela bat duzu. Zerbait aurrera dezakezu horretaz?
L.D.I. Espainolez bi nobela ditut idatziak. bat aspaldi samar idatzi nuen eta bestea duela denbora gutxi. Lehenengoa nobela luze bat da eta bertan Euskal Herriko egoera aztertzen dut. Argitaletxe batetara eraman nuen eta esan zidaten luzeegia zela. Nik momentu horretan ez neukan ezer publikatua, eta esan zidaten garestia izango zela eta nik ez neukala izenik, eta hortxe gelditu zen.
Ni ez naiz ibilizen 1iburu bat idatzi eta berarekin bueltaka. Liburu bat amaitzen dudanean hortxe dago, bukatuta dago, eta beste batekin hasten naiz.
Bigarrena ez dut uste argitara daitekeenik, batez ere, ez delako oso konbentzionala. Ez nuke jakingo non kokatu, ez dakit nobela, antzerki edo zer arraio den. Beharbada denetarik izan daiteke. Ez dut istorio bat kontatzen, fantasiaz beterik dago. Ihauterietako jai bat deskribatzen dut eta bertan pertsonaia batzuk maskaratu egiten dira eta bakoitzak norberaren maskararen nortasuna hartzen du. Pertsonai horien artean zenbait pertsonai historiko agertzen da.
Nahiko xelebrekeria iruditzen zait eta ez dut uste oso publikagarria izan daitekeenik.
Joxi Goikoetxea
42-43


GaiezKulturaLiteraturaIdazleakDANIEL1
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazDANIEL1
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Azkenak
Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Gemma Piérola
“Historiak ezin du ezikusiarena egin gu protagonista garen eguneroko arazo horien aurrean”

Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]


Añube
Elkar besarkatzeko musika

Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]


Eguneraketa berriak daude