«Pastorala gero eta gehiago kanpokoei begira egiten da»
Gizon famatua da Battitta Urrati Zuberoan. Bertako herri-antzerkia muin-muinetik, gazte-gaztetatik ezagutzen duelarik, hamaika pastoraletan aritu izan da dagoeneko errejenta bezala. Bere aholku espertoak ehundaka gaztek segitu dituzte gazte honek, emango ote diote segidarik taula gainerako lanari? Arazoak arazo, Urrutik baiezkoari atxikitzen dio.
Nik hamaika pastoral eginak ditut, harenak eta, Muskildin, Allande Bordaxaharrena, Hegiaphalekin hiru eta Junes Casenaverenak, eta Davantena, joan den urtean.
Lehen ez zen pastoralean emazterik; lehen-lehen bai, baina gerlatik landa ez zen emazterik. Urdiñarben egin zen "Iparragirre"rekin –Etxahunek izkiriaturik, Jean Mixel Bedaxagarrek apailatu zuena–hasi ziren haiek. Badu emazteak bere lekua pastoralean–lehen, haien rola egiteko, boz politena zuten mutikoak behar ziren.
Bestela, joan den urteko hori: "Antonio Abadia", historia polita atzematen dut.
Baina lehenago izan da beti, orain berrehun urte ere –baina guk ezagutu ditugunek ez zuten nahi egitea.
Larrañen gazte bat ezarri dut, altzaiarra: Jean Pierre Recalt, "AItabena", "Zumalakarregi"n orain bi urte dantzari izan zena.
Muskildin, zergatik? Ez dut fitsik erraten abal. Muskildikoek joan den urtean egin behar zuten, eta ikastolakoei utzi zieten, aurten egiteko, gero Larrañekoak heldu dira eta, beren artean ez dute arrangeatu ahal izan.
Hemen, Garindañen, gazteek konprenitzen dute, baina ez dute egiten. Guk euskaraz galdetu eta haiek frantsesez arrapostia.
Gure generazionoak euskaraz aisago egiten du frantsesez baino –baina gero punitzen zuten euskaraz mintzatzea! Geroztik frantsesa azkartu da quoi! Gure denboran ez zuten punitzen, frantsesez ikasten genuen bistan da–salbu katixima, euskaraz. Baina gero, ez zen behar mintzatu, behar zen frantsesez ari! Orain ez da problemarik.
Lehen, Basaburutik eta hortik, biderik ez zen, argirik ez zen, ez zen urik ere, laborari anitx joan da, biziki hustu dira kartierrak.
Orain aldiz ez da lanik, gazteak joaten dira beti; ez da fitsik, ez da usina bat...
Hamobiak paseak, sukaldetik usain ederra dator. Paper bakanak biltzen ditugularik, irribarre egiten digu: "Galde paket bazenuten egiteko!" Koloretako argazkipare baten egiteto etxetik irten gara. Eguraldi garbia, mendi gainetan apirileko elurra. Muñeteniako bi katu ñabarrakso ditugula abiarazten dugu autoa muga traidoreari buruz.
NORTASUN AGIRIA
1939tik eta hiru urtez egin zuen «zerbitxua», Marokkon. Aspaldian herriko kontseilaria izandakoa da. Baratzan patatak, tipulak, karrotak... aldatzen ditu. Zoparik ez bada, ez dio bazkariari gustorik hartzen. Bere bi alaba eta semea etxean bizi dira, espartina fabrikan eta «intermarché»n lan eginez. Nora egingo zenuke bidaia? «Bortura tour bat edo hola»
Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]
Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.