«Bakoitzari berea eman behar zaio, eta nork berea defendatu behar du»

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Mari Carmen Gallastegi, EAko kideari elkarrizketa
Mari Carmen Gallastegi, Ekonomia eta Planifikaziorako Kontseilaria EAren izenean:
«Bakoitzari berea eman behar zaio, eta nork berea defendatu behar du»
Eusko Alkartasunak, partiduan kargu baten erantzule izatea proposatu zionean ez zitzaion politika munduan murgilduko zenik iruditu. Bururatu bai, hala izango zenik pentsatu ez. Eusko Jaurlaritzako Ekonomia Kontsellari berriari desafio polita iruditu zitzaion. Ekonomia ikertzen emandako urteetan ikasitako guztia praktikan jartzeko modu egokia.
ARGIA. EFEri adieraziotakoaren arabera, Euskal Herriaren etorkizun ekonomikoa dela eta, oso baikor agertu zara.
M.C. GALLASTEGI. Ekonomia amerikarra errekuperatzen ari dela dirudi, eta europarrak ez daude aurreko urteetan baino okerrago. Euskadiko ekonomia europarraren eta espainiarraren mende dagoela kontutan hartuta, haienean ondo joanez gero, geurean ere ondo joango da. Espainiako ekonomia adina hazi da Euskadikoa, 90ean %3,7. Europan ez dira denak horretara iritsi, ez dakit, beraz, zergatik larritu behar dugun. Alde horretatik naiz optimista.
A. Bada, ordea, zar konpondu.
- M.C.G. Oinarrizko arazo baten aurrean gaude. 93rako batik bat, Euskadiko ekonomiari modernizazio eta dinamizazio bultzada handia eman behar zaio. Enpresariak kezkatuta daude komertzializazio sareak zabaldu beharrean daudelako, Europarekin lehian aritu behar dutelako. Arazo makroekonomikoak ere badira: inflazioa, interes motak, esportatzeko zailtasunak... Baina ez dira berriak, lehen ere bagenituen halako buruhausteak. Konponbidea bilatzen ari gara.
A. Dinamismoa aipatu duzu. Nola dinamiza daiteke ekonomia?
M.C.G. Sektore pribatuak, hari dagokion dinamismoa, berorrek sortu behar du. Ez dut uste sektore publikoak inposa diezaiokenik euskal ekonomiari dinamizazio prozesua. Politika inteligenteak diseinatzen direlarik, bidea erraz liteke. Azuak politika industriala inbertsio handiagoetara bideratzeak, edo Hezkuntza sailak heziketa hobetzera jotzeak, esate baterako, dinamismoa sortzen du.
A. Prentsan, aurrezteaz mintzatu izan zara. Estatistiken arabera, asko ekoizten da gaur egun. Aurreztu egin behar bada, zer egin genezake ekoiztutako etekinekin?
M.C.G. Ekoizten den guztia saltzen ez bada etekinak pilatu egiten dira. Arazoa, ordea, beste bat da. Demandatu ere asko egiten dugu. Badirudi hazteko behar duguna baino gehiago kontsumitzen dugula. Nola esango nuke elkar hobeto ulertzeko... Gauza bat da periodoa eta bestea denboraren joanean gertatzen dena. Denborari begira, edo etorkizunari begira nahi baduzu, ekonomiak gora egin dezan enpresek inbertitu egin behar dute. Gehiago inbertituz gero, esku-lana beharko dute eta gero eta gehiago ekoiztuko dute. Aurrezten ez bada, ahal den lekutik atera behar izaten da dirua, eta bideratuko den inbertsio hori oso garesti gertatuko da. Aurrezteak lasaitasuna ematen dio enpresariari. Gaurko kezkak utzita, etorkizunaz ardura dadin laguntzen dio. Sektore publikoaz beste horrenbeste esan liteke. Aurrezkinekin karretera, ospitale eta balako beharrei erantzutea inbertsioa da. Kapital fisikoa utzi behar dugu gero gauzak errazago gerta daitezen.
Galde egin izan didate ea zar dela eta ematen dudan eguna aurrezte kontutaz hizketan. Ez naiz bakarra, Boyer ere egun hauetan horrekin dabil gora eta behera. Beharrezkoa iruditzen zait hazkuntza bide egonkorrak lortu ahal izateko.
Horrekin batera babes fiskalak, finantziaziorako erraztasunak sortu behar dira jendeak aurrezteko gogoa izan dezan.
A. Ekonomia eta planifikazio kontseilaritzak ez du batere exekutiborik. Zein da, orduan, bere lana?
M.C.G. Departamentu horizontala da ekonomiarena, erreflexio eta analisietarako sortu dena. Bere baitan Ikerketa zuzendaritza dauka alde batetik. Bestetik Koiuntura zuzendaritza daukagu, hileroko ekonomi azterketa burutzen duena. Bestalde, Planifikazio zuzendaritza daukagu. Azken honen eginbeharrak bi dira. Hasteko, politika erregionalaz arduratzen da. Beste zer egina zera da: komunitatetik ahal den fondo handiena eskuratzea proiektuek ahalik eta laguntza handiena izan dezaten. Gero, sektore publikoarentzako biderik zuzenena zein izango den datozen lau urteotan diseinatu behar da.
A. Zer eratan laguntzen dio departamentuak ekonomiari, batere exekutiborik ez badu?
M.C.G. Bertakook, besterik gabe, antolaketa lanetan jarriz gero, errealitatetik urrun ibiliko ginateke ziur aski. Baina behetik heltzen bazaigu informazioa, oinarrian dauden beharrez ohartzen bagara, hau da, gauza bagara herrialdeetatik, sektore produktiboetatik, enpresetatik datorrena bideratzeko, gai izango gara lehentasunak jartzeko eta esateko datozen urteetan nondik jo behar dugun. Horretan gaude. Gu etorri aurretik bazegoen planifikazio prozesu bat martxan. Hark praktikan zituen zailtasunak nondik hobetu ari gara aztertzen. Oraindik ez dakit non dagoen gakoa.
A. Esana duzu Gobernu zentralarekito inteligentziaz jabetu behar dela. Zer esan nahi duzu horrekin?
M.C.G. Bakoitzari berea eman behar zaio, eta nork berea ondo defendatu behar du. Badugu autogobernurako tresnarik: Estatutua eta Kontzertua. Horretaz gain transferentziena ez da oraindik bukatu. Ondo erreparatu behar diegu Estatutuak eta kontzertuak eskaintzen dizkigun baliabideei. Mundu hori oso dinamikoa da, ez da inola ere estatikoa. Egiten duzunaren neurrian konturatzen zara zabaltzen dizkizun posibilitateez. Lanaren arabera dinamika propioa sortzen dute. Inteligentziak laguntzen du egiten duzun lana inorentzat kaltegarri ez dela konbentzitzeko. Argumentuak asmatzen laguntzen dizu. Gero inposa dezakete indarraren argumentua, baina ni arrazoinaren argumentuaz fido naiz.
A. Zer egin dezake EAEAJ-EE hirukoitzak lehen egin ez denik?
M.C.G. Ez naiz sekula politika munduan sartuta egon. Nere ustez, hiru partidu nazionalisten artean akordioak zehaztea errazagoa da PSOE eta partidu nazionalistaren artean baino. Planteamentuak, nahiz eta gero dibergentziak egon, homogeneoagoak dira. Beraz, politika eta sektore publikoaren arteko koordinazioa hobea izan liteke. Positiboagoa iruditzen zait.
Garbiñe Ubeda
10-11


GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEA
GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
GaiezEkonomia
PertsonaiazGALLASTEGI1
EgileezUBEDA1Ekonomia


Azkenak
Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Gemma Piérola
“Historiak ezin du ezikusiarena egin gu protagonista garen eguneroko arazo horien aurrean”

Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]


Añube
Elkar besarkatzeko musika

Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]


Eguneraketa berriak daude