«Gure etxean lau ardi...»


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Jean Louis Gracy-i elkarrizketa
«Gure etxean lau ardi...»
Jean Louis Gracy Iparraldeko «College des producteurs», Artzainen sindikaten buru eta Pabeko Laborantza Ganbarako Lehendakari-ordea da, baina batipat FDSEA Estatu frantses mailako laborari eta artzainen sindikatako Euskal Herriko ordezkaria.
ARGIA. Euskal Herriko arazoak Estatu mailakoak direla uste duzu?
J. L.GRACY. Bai, neurri handi batean. Horregatik aspalditik produkzione aniztun bat eskatzen dugu. Orain dela bost urte "Monsieur Mouton" (Jaun Aker) bat izendatua izan zen Parisen ardien hazkuntzaren bilana egiteko. Hona etorri zen eta harriturik galditu zen hemen 100 ardirekin bizi daitekeela ikasita, beste departamendutan 500 ardi bederen behar zituztelarik –horregatik erababiak hartzen direnean leku bakoítzeko berezitasunak ez dira kontutan hartzen, eta are guttiago orain, erabakiak Europa mailan hartzen direnean.
Hori beti azpimarratu nahi izan dugu: hemen lan egiteko beste era bat genuela. Hemen jendea dinamikoa da, beste lekuetan baino askoz ere gogo handiagoarekin ari da. Hemen gazteak plantatzen dira oraindik, herrian bizitzeko gogoa nabarmena da, arbasoek utzitakoa mantendu nahi da.
A. Laster jende askok hartuto du erretreta Iparraldean...
J.L.G. Heldu diren 10 urteetan jende askok utziko du bere lan tresna eta baserri asko desagertuko dira Kostalde honetan laborantzarako baliatuak ziren lurrak promotoreen presioengatik desagertu egingo dira, laborari batek ezingo du lur puska bat erosi bere ondasuna handitzeko, golfak eta abarrek jadanik leku asko hartu dute.
Onartu behar ote da laborari gazteak jar daitezen eremu ttikietan? Produkzionean, ardi edo behi esneari buruz, kotekin-eta, krisia dago Hortaz, hiru edo lau hektareetako ondasunetan errealista ote da laborari bat planta dadin? Erantzukizun politiko bat hartu beharko da maila horretan edo laguntzak eskatu.
A. Ba ote da laborantza mantentzeko benetazko gogo politikorik?
J.L.G. Bai, departamendu mailan badago–Paben ere hemengo arazo guztiak planteatzen ditugu eta laboraria mantendu dadin egina da dena. Larria gertatzen dena da produktoen prezioak ez ditugula aldatzen ahal Bruxellen erabakitzen bada kotak %3 edo 4tik jaustea eta esnearen prezioa %l0ean jaustea, nora goaz? Ez bada Europatik edo Estatu frantsesetik erabaki horiei erantzuteko laguntzarik etortzen, ezingo zaio laborantzari atxiki.
A. Zein posibilitateak dituzue?
J.L.G. Produktu batzuk hobetuz gero etorkizun handiagoa dute. Hemengo ardi esnea ere oso gutti ezaguna da Estatuan, hor posibilitateak badira.
A. SAFER delakoak orain arte laguntza inportantea ematen zuen laborariei lurra erosteko.
J.L.G. Orain laborariak herri handien ondoan dauden lurrak ezin ditu erosi, prezioak gehiegi igo dira jadanik. Kostaldea saldua da, kanporatuak ziren laborariak defendatu ditugu baina promotoreek ahalmen sobera handiak dituzte. Diruaren kontra joatea oso zaila da
A. Zein izanen dira gerora Iparraldeko laborantzaren arazorik larrienak?
J.L.G. Lehenik laborariak nola bizi arazi. Izan dadin artoan, esnean, hazkuntzan, dena neurtzen eta kontrolatzen da, baina hala ere posibilitate batzuk gelditzen dira Leku batzutan baratza lanak egin ditzakete baina egia da euskalduna artzaina dela, eta ohiturak aldatzea zaila da. Alta kostaldean eta Donostia eta Bilbo inguruan galde inportanteak dira, baratza aldetik. Zaila da baina kalitateari begiratuz aterabide batzuk badira, genetika ere kontutan hartuz... Baina egoera zaila da eta honen adierazlea da gazteek oraindik gurasoek utzitako baserria utzi egiten dutela.
A. Zein da FDSFAren egoera, azken hauteskundeak eta gero?
J.L.G. Hauteskunde horietan galtze inportantea izan genuen eta geroztik ohartu ginen euskaldunen artean elkartzeko beharra bazela, eta sindikatako kide bakoitzari ardura bat emateko, prentsarekin harremanetan egoteko kasu. 8.000 gara Euskal Herrian baina, anitz jende galdu dugu. Jende formatu anitz ELBra pasatu da, baina gazteak badira gaur egun prest gurekin lan egiteko.
A. Baduzue Hegoaldeko sindikatekin harremanik?
J. L.G. Bai EHNErekin izan ditugu, Durangora joan gara. Hona ere etorri dira hango laborari batzuk eta EHNEtik kanpo beste sindikata bat antolatzeko laguntza eskatu digute.
A. PNVko partaide zarenez, pentsatzen duzu alderdi honek leku berezi bat hartu beharbo luteela hemen, ekonomia mailan adibidez?
J.L.G. Pentsatzen dut ekonomia mailan hemengo politikoek dutela zer eginik inportanteena. Garai batean Errekarte, Donapauleko hautetsiak adibidez "Lur Berri" sortzeko erabakia hartu zuen –aldiz orain hautetsiak ez dira mugitzen, alta horiek dituzte diru laguntzak desblokatzen.
Bestalde Hegoaldean gobernu berri osatua da baina niri dagoen zatiketa onartzea kosta egiten zait. Baina bertan erabakiak hartzen ahal dituzte eta horrek ahalmen inportanteak ematen ditu, hemen ez duguna.
Ixabel Etxeberria
Hemengo laborariak Estatuko beste anitz tokitakoak baino gogo handiagoz ari direla uste du Gracyk.
30-31


GaiezEkonomiaLehen sektoAbeltzantza
GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaFDSEA
PertsonaiazGRACY1
EgileezETXEBERRI14Ekonomia

Azkenak
2024-11-04 | Sustatu
Jokoteknia 2024 Bilbon egingo da azaroaren 9an

Jokoteknia Bideojokoen Euskal Jardunaldiaren zazpigarren edizioa azaroaren 9an (larunbata) egingo da Bilbon, Euskararen Etxean, 09:45etik 13:00etara. Jokoteknia jardunaldietan euskal bideojokogintza industriako aditu eta jokalariak batera jarri ohi... [+]


2024-11-04 | ARGIA
Nazioartean “botere sozialista gaurkotu bat” antolatzeko deia egin dute Gazte Topagune Sozialistan

Urriaren 31tik azaroaren 2ra Gazte Koordinadora Sozialistak eta Ikasle Abertzaleak-ek Gazte Topagune Sozialista egin dute Altsasun (Nafarroa). Europan eta Euskal Herrian hedatzen ari diren “proiektu atzerakoiak” jarri dituzte jomugan eta joera horiei ez dietela... [+]


2024-11-04 | Leire Ibar
Langileen legez kanpoko trafiko delitua egotzita atxilotu dituzte bi gazte Tolosan eta Deban

Ostiral gauerdian atzeman zituen Ertzaintzak ustez langileak ilegalki zeramatzan bi furgoneta, Ertzaintzak uste du Europako beste herrialde batera bidean zirela, han lan egiteko. Atxilotutako gidarietako batek hamar pertsona zeramatzan furgonetan eta besteak 22.


52 herrialdek NBEri eskatu diote Israel armaz ez hornitzeko

Turkiaren ekimena babestu dute nazioarteko herrialde ugarik, gehienak arabiarrak edo islamiarrak, baita Hegoafrika, Brasil, Kuba, Errusia, Norvegia eta Vietnamek ere, besteren artean.


2024-11-04 | Jon Torner Zabala
Valentziako hondamendia:
Hormigoiak lurzorua inpermeabilizatzen duenean

Ugariak dira Dana denboraleak Valentzian eragin duen hondamendiaz egin diren irakurketak. Beste faktore batzuen artean, gizakiak naturari ebatsitako eremuez luze mintzo dira hedabideak, ibai eta itsaso ertzak hormigoiarekin betetzeak duen arriskua dela-eta. Hormigoiarekin... [+]


2024-11-04 | Bertsozale.eus
Osatu dira Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako finalaurrekoak
Azken final-laurdena jokatuta, erabakita geratu da hurrengo fasean nortzuk ariko diren.

Baigorri-Tafalla senidetze eguna
Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]


2024-11-04 | Behe Banda
Barra warroak |
Ipuin bat kiskaltzeaz

Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]


Segurtasuna ala eskuin mutur berriaren amua?

Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]


ANALISIA
Donostiako Egiako eta Gasteizko Errotako mobilizazio arrazistak (eta etorriko direnak): kointzidentziak eta galderak

Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]


2024-11-04 | Garazi Zabaleta
Mimogoxo
Edertasuna baino osasuna helburu duen proiektua Ezkion

Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]


2024-11-04 | Jakoba Errekondo
Eguzki-lore meteorologoa

Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan. Bertan ezin biziraunari eutsi eta basoak ere txil egin eta urrun-urrunera... [+]


Sardina europarra
Mugarik gabe, baina ez mugagabe

         Sardina bat... bi sardina... topatu ziren...

Atlantikoan, Mediterraneoan, Indikoan, Pazifikoan… Gauez bada, 25-55 metroko sakoneran; egunez sakonago, 100 metrorainokoan, harrapariengandik babesteko.


Birika-belarra

Udazken betean gaudela arnas bideei erreparatu beharra daukagu, garai honetan ia gehienok izango baitugu katarroren bat. Hori bakarrik denean gustura, arnasbideetako gaitz larriagoak zeharo gaiztotuta dabilzkigulako azkenaldian. Gure artean aurre zaintza egitea ohitura zabaldua... [+]


Eguneraketa berriak daude