Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

astelehena 2025eko urtarrilaren 20an

«Ikuslearentzat ETB da onena, baina TVE piztu arazten du»

2021eko uztailaren 23an

Manu Castillarekin ETBz
MANU CASTILLA
«Ikuslearentzat ETB da onena, baina TVE piztu arazten du»
Duela hiru urte hasi zen ETBn lanean eta egun Ikerketa eta Komunikazio Saileko buru dugu. Ez bide du beta handirik geldi egoteko. Elkar hizketan zehar ere bizpahiru aldiz deitu zuten zenbaki eta ehunekoz aritzeko. Airoski moldatzen da alor honetan eta ziurtasunez botatzen ditu usteak.
ARGIA. Hartzailegoa dela eta, zertaz eta nola burutzen dituzue zuen ikerketak?
MANU CASTILLA. Komunikazioa da gure helburua. Jendearekin komunikazio bat lortu nahi dugu, programen bidez eta abar. Beraz, jakin behar dugu komunikazio hori gertatzen ari den eta zer eratakoa den. Nolakoa den publikoa eta gure kanalen arteko komunikazioa. Hori zertarako? Eskaintzen duguna hobetzeko eta publizitatea saltzeko. Hori hartzailegoa dela eta. Beste ikerketa batzu dira gure irudiari buruzkoak, hots, nola ikusten dituen jendeak telebista eta ditugun irratiak, zer nahi duen beraiez...
A. Zer teknika erabiltzen duzue guzti hori aurrera eramateko?
M.C. Hartzailegoa neurtzeko lau modu daude. Historikoa den MIO, Medioen Ikerketa Orokorra EGM-Estudio General de Medios, zeinak Espainia mailan urtean hiru aldiz inkesta bidez komunikabide guztie buruz ikerketa bat egiten duen. Bigarrena da CIES, gauza bera da baina Euskal Herri mailan, beraz zehatzagoa, eta bi aldiz urtean. Azkena eta berriena ECOTEL, telebista mailakoa da bakarrik eta urtean birritan ematen ditu ezagutzera bere emaitzak. Zenbait etxetako telebistetan jartzen diren aparailu batzuen bidez–audimetroa– egiten da jarraipena. Eta azkenik, etxe hauen lanez gain guk ere gure ikerketak burutzen ditugu.
A. Hitzegin dezagun ikerketa horietatik ateratzen diren datu kuantitatibo eta kualitatiboei buruz.
M.C. Bi hitz erabiltzen dira programa bat nolakoa den eta nola funtzionatzen duen jakiteko: «rating», zenbat jende ikusten ari den telebista. Eta «share», telebista ikusten daudenen artean zenbat ari diren kate zehatz bat ikusten. Eta ikerketetatik datozen datu guztiekin ateratzen duzu programa bakoitzaren "rating'' eta "share" hori. Honezaz gain eguneko ikerketak egiten dira, gauekoak...
A. Ikerketa horiek zer diote datu kuantitatikoei buruz.
M.C. "Rating" aren arabera, (zenbat jendek ikusten duen ETB egunero) ETBk milioi bat ikusle ditu. Gutxi gora behera ETB-2ren hartzailegoak ETB-lena bikoiztu egiten du, milioi horretatik 350.000 inguru ETB-1entzat eta 650.000 ETB-2rentzat. Datu hauek bai CIES eta bai MIOtik datoz. Horrek ez du esan nahi beste katea batzu ikusten ez dituztenik, baina behintzat sartzen dira ETB-n. «Share» harturik ikusten dugu, 90ean ETBk %30a lortu duela eta gainontzekoa TVE eta telebista pribatuen artean banatzen dela. Pribatuek lortu duten skare-ik handiena %8koa da (Arrakasta gehien eduki duenak ere, Telecincok, ez du ETB-1 gainditu). Edozein momentutan telebista ikusten dauden ehun pertsona hartuz gero, horietatik 30 ETB ikusten ari dira. Eta horietatik 10ek ETB-1 eta 20k ETB-2. 1986 arte (83an sortu zen ETB) ez zuen lortu %20a gainditzea.
A. Zer ondorio ateratzen dira datu kuantitatibo horietatik?
M.C. Datu horiek publizitate salmentarako erabiltzen dira lehenbizi. Eta gero programazioak behar dituzten aldaketak egiteko, orduz aldatu, zehaztu, programak jarri edo kendu... Grafikoki ikusteko programazioaz erabakitzen diren bileran zazpi pertsona biltzen badira, horietatik bat arduratzen da informazio kuantitatiboaz, beraz beste erizpide batzu ere badaude.
A. Zein da ETBko kate bien hartzailegoaren soslaia.
M.C. ETB-lena pertsona gazteagoa, ETB-2n helduagoa, ETB-len gizonezko gehiago, ETB-2n emakumezkoak. ETB-leko ikusleak, bataz beste, ETB-koak baino maila kultural handiagoa du. Hau euskararekin lotuta dago, euskara dakien jendea hartuta, bataz beste, maila kultural handiagokoa da eta. ETBlekoak ikasketa unibertsitarioak edo erdi mailakoak, ETB-2koak baino ikasketa gehiago. Probintziaka azterturik hizkuntzarekin lotuta dago baita ere. ETB-1 gehien Gipuzkoan eta gutxien Araban.
A. Goazen ikerketa kualitatiboetara.
M.C. Hau ez da bestea bezain zehatza. Zer espero du hartzaileak ETBtik? Iazko kanpainetatik ETBk bertako gaiekin egin behar zuela apostu ateratzen zen, jendearekin zuen hurbiltasuna aprobetxatu behar zuela, jendeak telebista hurbilena bezala ikusten bait du. Hiritarrak ETB oso ondo baloratzen du, baina gero beste telebista batzu gehiago ikusten ditu. Oso balozazio ona ETBri buruz, txarra TVEri buruz baina gero ikusten duena TVE da.
Ikerketa kualitatiboak egiten dituzunean makina bat sorpresa daude. Madrileko enpresa batek egindakoa: informatiboetan lehena Teleberri, eta ez bakarrik eritzian, ikusi egiten du %14,8ak, Telediario baino gehiago (%11), eta hirugarrena Gaur Egun... Eta horrela gehientsuenetak, lehenbiziko programak ETBkoak dira. Honekin esan nahi dut ikusleak ondoen baloratzen duen telebista ETB-2 dela. Gero euskaldunen artean ETB-1. Alegia, jendeak dio etxean telebista bizten duenean bizten den lehen kanala ETB-1 edo ETB-2koa dela, eta hori ez da egia, gero emaitza kuantitatiboak aldrebeskoak bait dira. Irudiaren balorazióa emozionalki egiten da; ETB-ri dagokionean ikusten da oso balorazio ona duela baina jendeari oraindik –nahiz eta gero eta gutxiago– euskaraz jarraitzea kostatu egiten zaiola.
A. Hiritarrak zertarako nahi du telebista?
M.C. Lehenik gozamenerako eta entretenigarri bezala, bigarrenez estetika hutsez, hirugarrena ikusbide modura, laugarrena atsedenaldiaren betegarri gisa, bostgarrena katarsi gisa, eta seigarrena beste errealitate batzuetara heltzeko leiho gisa ikusten dutenena. Beraz oraindik jendeak telebista nahiago du entretenigarri gisa informaziogune baino. Erdaraz normalean askoz errezagoa egiten zaio, soziologikoki euskaldunak diren inguruneeetan hori ez da gertatzen, baina badakigu zelakoak diren leku horiek kantitatiboki.
A. ETB-1 eta ETB-2ko programazioak ez al diote egiten konpetentzia elkarri?
M.C. Jende bera daukaten bi telebista dira. Telebista batek ere ez dauka berea erabat den ikuslerik, telebista guztien arteko erlazio bat izaten da, eta ETB-1 eta ETB-2ren artekoa gehiago. Ez dago lehiarik bien artean, dagoena da aurrekontu orokor bat eta biek hortik jaten dutela. Programazio mailan katea bien arteko funtsezko erizpidea bien artean konpetentziarik inoiz ez egotea da. Ezin da bietan antzerako programarik atera, batean futbola baduzu, bestean pelikula beharko du... ETB-leko programazioak aurrekontu handiagoa du, ordu gehiago, lehentasun batzu... Ezagutzen dugu oreka nolakoa den eta gutxien duenari gehien lagundu behar zaio.
A. Ikerketak hartzailegoaren kezkak eta nahiak jasotzeko egiten dira. Baina nola da, ikuslearen nahiaren arabera egiten da telebista ala honek molda erazten du ikuslearen nahia bere eguneroto ihardanarekin?
M.C. Hor interakzio bat dago, noski. Ez dago norabide bakarreko harremanik, ez da hartzailegoak behartzen duenik telebista erabat, eta ez aldrebes telebistak guztiz behartu hartzailegoa. Guk biak aztertzen ditugu. Telebistak zer ematen duen, eta eritzia jaso, eta gero hartzailegoak zer nahi duen. Baina bai, telebistak behartzen ere du jendearen jokaera telebistaren aurrean.
A. Telebisten ugaltzeak hartzailegoaren urritzea dakar telebista guztientzat. Horrek zer eratako eragina izan du ETBn?
M.C. CIESek emandako azken datuen arabera pribatuek 200.000 ikusle dituzte (140.000 bat Telecincok, 40.000 bat Antena-3k eta beste zortzi mila Canal Plusek) eta TVE-2k 200.000 ikusle galtzen ditu. Katea honek oso fase ona izan zuen futbol mundialekin eta abar, baina orain pribatuek irabazi dutena galdu du. TVE-lek pixka bat irabazten du eta ETBko katea biek pixka bat galdu, 5.000 ikusle inguru, beraz lehengo egoeraren oso antzera. Dena den, aztertuz gero beste komunitate batzuetan gertatu dena, TVE-1 izan da gehien galdu duena. TV-3ri ere min handia egin diote pribatuek, eta gure kasuan, nahiz eta aurreneko fase honetan oraindik aurreikuspen hori ez bete, nik uste dut horrela izango dela. TVEko lehen kateak beste katea guztiekin daukan diferentzia handiegia da, eta gu baikor gara uste dugulako telebista pribatuen sarrerarekin TVE jeitsi egingo dela eta guztiak gehiago berdintzeko balioko duela. Honek ikuslearen ohiturak hautsiko ditu, hots, telebista pizterakoan lehenik TVE jarri eta dagoena gustatu ezik orduan sakatu beste kanal bat. Ikerketen arabera ikusleek gero eta gutxiago egiten dute hori, beraz berdinetarantz goazela erakusten digu honek.
A. Ba al daukazue taktita berezirik pribatuen erronkari aurre egiteko?
M.C. Programazioa asko aldatu da. Oraingoa inoiz baino erakargarriago da. Eritzi hori onartuta dago. Gero ETB-lek baditu katea hori marginatzen utziko ez duten produkto batzu, futbola modukoak. Honek esan nahi du gutxienez larunbatetan eta igandetan ETB-lek katea inportante bat izan behar duela. Edo EGM zinema katearekin eta oraintsu Columbia Picturesekin hiru urtetarako sinatu diren kontratuekin, horrek indartu egiten du ETB. Noski hor konbinatu egin behar bertako produkzio eta kanpokoa.
A. Nola lotzen du ETBk euskarazko katea eta hartzailegoa?
M.C. ETB-1 da euskarazko telebista bakarra, beraz ezin du utzi sail bat bera ere jorratu gabe, eta ez bakarrik ikusleak denetarik ikus dezan, baita hizkuntza jorratu egin behar delako bere alor guztietan. Edozein telebista nazionalek duen programazio orekatua eduki behar du. Euskal Herrian, bataz beste, hiritar bakoitzak hiru ordu ematen ditu egunero telebista aurrean. Lortu behar behar da denbora horretatik gero eta gehiago euskaraz ikustea. Horretarako bi bide daude: ETB-1 gehiago ikustea eta beste telebistek ere euskarazko programak egitea, baina bide hori agortuta dagoela dirudienez besteari heldu behar zaio. Euskarak presentzia soziala behar du, eta euskaraz ez dakien pertsona batek normalean ez du erosiko Argia edo Egunkaria, oso zaila izango zaio Euskadi Irratia edo Bizkaia Irratia entzutea, baina telebista bai. Medio egokiena da hori lortzeko. Larunbat arratsaldean edozein tabernatara sartzen zarenean eta han euskara egotea hori on da. Herri honetan jendeak futbola ikusteko euskaraz ikusi behar duela jakitea, sinbolikoki oso garrantzitsua iruditzen zait. CIESeko azken datuen arabera ETBleko ikusleetatik bostetik batek ez daki euskaraz. Orduan, ahalik eta modu errezenean eskaini behar da, bai hizkuntzaz eta bai irudiz.
A. Eta zer deritzozu ETB2ri buruz?
M.C. Gaur egun ETB-2k bost edo sei programa klabe eduki izan ez balitu oso jende gutxik piztuko luke telebista hori. Bospasei programa horiek lortzen dute ez bakarrik horiek ikustea baizik eta beste programa batzutara eramatea. Beldurra ematen dit egun batean ETB-1 marginatua gelditzea, oso ikusle gutxirekin. Baina berdin ETB-2 balitz. ETB-2k badu informazioaren mundua, eta nahiz eta erdarazkoa izan bertako ikuspegitik egina dago. Dena den, jendeak galdetuz gero esaten du gehien ikusten duena informatiboak direla baina hori gezurra da, gero ikusten duzu errealitatean oso atzean geratzen dela. TVE kasuan ez dute sartzen beren aurreneko hamar programen artean ezta informatibo bat ere. ETB-2ren kasuan Teleberri sartzen da.
Dena den gero eta saio erakargarriagoak egin behar dira, bestela marginazioaren arriskua dago. Kezkatzen gaituena da askotan ETB2ren irudia Morenoren saioaren inguruan gauzatzen dela; eta iaz ETB-2k 2.200 ordu igorri zituen eta Morenok horietatik 80 egin ditu. Jende asko gauza ugari egiten ari da eta askotan ETB-2ri buruz hitz egitean Moreno ez bada aipatzen badirudi ez dela ETB-2z hitz egiten. Nere kezka da telebista bat egitea eta jendearekin komunikaziorik ez lortzea. Eta horretarako programazio ona behar da bere osotasunean.
Xabier Letona Edorta Arana

NORTASUN AGIRIA:
29 urteko Ormaiztegiarra dugu
Enpresa Zientziak eta Soziologian lizentziatua
Tolosan bizi da baina Donostia du gustoko
Madril ere gustatuko litzaioke
Lan kontuak direla eta etxean ere ordubete telebista ikusten du egunero
Telebista Irratia baino gustokoago .Liburua telebista baino gehiago
«Aukeratzen denean telebista ona da, gauza oso onak eskaintzen du eta»
Edateko laranjazko kasa eta jateko bonboiak.
43-47

GaiezKomunikabidTelebistaETBBesteak
PertsonaiazCASTILLA1
EgileezLETONA1Komunikabid
EgileezARANA4Komunikabid

Irakurrienak

Matomo erabiliz

‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Lander Arbelaitz Mitxelena

“Joera bilakatu da, baina ez dago sukaldea eta egongela bateratzeko pisuzko arrazoirik”

Amets Aranguren Arrieta

Hezkuntza politiken “noraeza” geldiaraztea helburu duen taldea sortu du hainbat irakaslek: “Burokrazia jasanezina da”

Mikel Garcia Idiakez

Amazonek bat egin du olatu ultrarekin, eta pertsona LGBTQ eta beltzen eskubideak babesteko politikak apaldu ditu

El Salto

Efemeridea: Lehen Bertso Gudua ospatu zen Donostian, egungo txapelketa nagusiaren aurrekaria

ARGIA

Azkenak

2025-01-20 | Gorka Bereziartua Mitxelena

David Lynch antidoto gisa

2025-01-20 | Bertsozale.eus

Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa

Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak

%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]

2025-01-20 | Lander Arbelaitz Mitxelena

‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]

2025-01-20 | Garbiñe Larrea Iturralde

Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]

2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue

Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]

2025-01-20 | Jakoba Errekondo

Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]

2025-01-20 | Garazi Zabaleta

Aleko

“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]

2025-01-19 | Urtzi Ugalde

Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]

2025-01-17 | Ainhoa Mariezkurrena Etxabe

Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]

2025-01-17 | Xabier Letona Biteri

Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.

2025-01-17 | ARGIA

Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.

2025-01-17 | Xabier Letona Biteri

Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]

2025-01-17 | Oihane Artetxe

Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]

2025-01-17 | Theo Montoya

Anhell69

MULTIMEDIA - dokumentala

Eguneraketa berriak daude