"Orreaga" obrarekin Kukubiltxo antzokira.


2021eko uztailaren 23an
J. Camararekin elkarrizketan.
PABE-KO EPISODES TALDEAK SORTUTAKO OBRA EURENGANATUZ BILBOKO «CAMPOS ELISEOS» ANTZOKIAN ESTREINATU ZUTEN
"Orreaga" obrarekin Kukubiltxo antzokira.
Larrabetzuko «Kukubiltxo» taldea antzokiko taulara igo berri da Bilbon, sortu zenetik orain 13 urte–kalean aritu ondoren. Hala ere ez dituzte panpinak eta txotxongiloak aldebat utzi. «Orreaga»n, kale eta barne antzerkia arteko nahastetaz, umorea eta ironia dira ezaugarri.
Pabeko "Episode" antzerki taldeak "Orreaga" Muntaia" 86.urtean antzeztu dute, ohizko den bezala, euskaraz.Bertan, Karlomagno eta Rolandoren armadak VIII: mendean Orregara bidean burututako ibilaldietako gertakizunak berpizten dira, Zaragozako eta Iruñeko batailak kasu. Karlomagno erregek Orreagan euskaldanengandik josandako hondamendiaren bertsio satirifoa dugu istorio hau, garai desberdinetako ekintzak nahastuz.
ARGIA.–Nolaz sortu zen Episode taldearen eta zuen arteko harremana. eta hortik nola heldu zinetan "Orreaga"ra?J.KAMARA.-Kukubiltxol bere historian hiru zutebetan finkatu du bere lana: euskara, haurra eta antzerkia. Azken hau gehienbat txontxongiloen eta kalearen inguruan. Baina aspaldi honetan, laugarren bat gehitzeko asmoz ibili gara. Hau da Euskal Herriaren historiaren inguruko gaietan aritzea. Begiratzen ibili ginen nondik hartu eta hau eta beste. Kasualitatez "Episode" taldea Bilbora etorri zen eta "Orreaga" muntaia aurkeztu; nik ikusi nuen, gustatu zitzaidan eta beraiekin nolabaiteko harremana sortu zen geroztik.
Pabera ere joan ginen eurek antolaturiko jaialdi batetara, eta beraien zirkuitoan apur bat agortuta zuten muntai hau eskeini ziguten. Gaia eta panpinak ezagutzen genituen eta oso ideia ona irutitu zitzaigun; erraza zen gainera laugarren zutabe edo helburu hori betetzeko. Eta honela heldu gara "Orreaga"raino.
A.–Nola izan da antzeslanaren zeuenganatzea, zein arazo izan dituzue?
J.K.–Muntaia oso osorik erosi genien, eta Beñatek [Lefeyer] egin du zuzendari lana ez ezik irakaslearena ere. Guk ez genuen menperatzen "Orreaga" aurkezteko erabiltzen diren panpinen manipulazioaren tteknika. Zailatasuna baino gehiago, teknika guztien menperatzea lortu behar da, gero ongi aurkezteko eta panpinei behar den bizitza hori emateko.
Beñatekin lanean hasi ginenean, hasiera batetan gimnasia eta manipulazio ikasketa besterik ez genuen egiten. 33 panpina maneiatzen ditugu hiru jokolarien artean.
A.–Orain arte zuen antzerkia haurrei zuzendua izan bada ere"Orreaga"ko azken hau ikuslego zabalago bati zuzendua dago...
J.K.–Sorpresa bat izan da guretzat ere, ze hasierako planteiamendua haurrei zuzentzekoa zen, oraingo estreinaldia egin aurretik–joan den abenduan egin genituen ekinaldi batzu Larrabetzun, gero Durangoko azokan eta beste. Horrekin ikusi nahi genuen zein publiko moetantzako zen egokia. Durangon izan geneun publikoa heldua zen batik bat. Jaialdietan, Leioa eta Elorrion, haurrak ziren; eta Larrabetzun gazteak. Orduan konturatu ginen ez zela espreski umeentzako antzerkia. Uste dugu egokiago dela publiko heterogeneoa izanik. Horregatik "Euskal Antzerkiaren Kanpaina" honetan nahastu nahi izan ditugu eskoletako eta euskaltegietako ikuslegoa. Erantzunak zeharo desberdinak dira haurrenak edo nagusienak.
A. - "Episode" taldeak burutu zuen muntaia haren eta oraingo honen artean aldaketarik izan al da?
J.K.–Aldaketa asko dago. Eszena batzu goitik behera aldatu ditugu. Baina aldaketarik gogorrena gaiaren tratamenduari dagokio. Eurak frantsesak izanik, gai hori landu nahi izan zuten–eta oso ondo egiten zuten, baina uste dut beste zerbait jartzen diogula guk, gure gaia delako eta zuzenean egiten dugulako. Eurek euskarazko pregrabatua erabiltzen zuten.
Ikuslego euskaldunaren aurrean jokatzea ere ezberdina da. Karlomagono etsaia da; aldiz «Episode»koek Frantzian egiten zutenean, Karlomagno heroia zen.
A.–Zer nolako esperientzia izan da antzoki barrura sartzea txontxongilo istori bat?
J.K.–Gogorra, nekagarria, baina beste alde batetik oso polita. Guri beste esparru bat zabaldu digu, beste mundu bat, beste antzerki mota bat barne antzerkia. Kukubiltxoren egiturak aldetu eta beste leku batetan finkatu dira. Oso bide handia zabaltzen digu; eta ez guri bakarrik, trasplantagarria suerta daiteke eta. Azken baten honelako proiektuekin Euskal Herriko txotxongiloak eta hauen zaleok, denok irabaziko dugu.
LOREA AGIRRE.

"Orreaga" obran hiru jokalarik 33 panpina ezberdin maneiatzen dituzte.
Ezkerretik eskuinera, goian, Beñat Lefever eta Josu Kamara, estreinaldi ostean.
46,47


GaiezKulturaAntzerkiaTaldeakKUKUBILTXO
PertsonaiazKAMARA1
EgileezAGIRRE9Kultura

Azkenak
2024-10-17 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez die etxebizitza-alternatibarik eskaintzen Gasteizen dauden Gazako bost familiari

Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]


2024-10-17 | Hiruka .eus
Lan-esplotazioa eta sexu-erasoak egotzita atxilotutako pertsonen taberna margotu dute, Getxon

Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".


2024-10-17 | Cira Crespo
Herriaren ahotsa onartuko duzu

Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]


Lanaldi murrizketaren aurka agertu da Carrefour, Ikea eta Eroski parte dituen banaketa-enpresen elkartea

Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.


Adur Larrea eta Gorka Bereziartua
“Haurrek errazago barneratzen dute magia eta ezustekoa”

"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]


2024-10-16 | Leire Ibar
TikTokek bazekien neska nerabeak gizonezkoen aurrean diru truke biluzten zirela

TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]


2024-10-16 | Julene Flamarique
Italiak lehen migratzaileak deportatu ditu Albaniara eta Von der Leyenek ekimena Europa osora zabaltzea proposatu du

Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]


2024-10-16 | Iñaki Murua
On Ángel!

Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!

Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]


Tlatelolcoko sarraskiaren aitortza

Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]


Merkatu librearen mitoa

Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]


Hezitopia dinagu zain

Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]


2024-10-16 | Edu Zelaieta Anta
Bira osoa

Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]


Popuerzakoa

Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]


Abdallah: Israelen lagun amerikarrek kartzelan hilik nahiko luketen libanoarra

Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]


Eguneraketa berriak daude