"Definitze estrategiko etapa batera ailegatu gara"


2021eko uztailaren 23an
Herbert Martinez FMLNko ordezkariari elkarrizketa.

Herbert Martinez, FMLNko ordezkariarekin
"Definitze estrategiko etapa batera ailegatu gara"
Laster hilabete El Salvadorreko FMLNk negu ofentsiba zabal honi ekin ziola, eta eskuratu posizioetan gelditzeko asmorik ez itxura denez. Abiadura handiko gertakizun horiek direla eta, Euskadira etorritako Herbert Martinez, Europako Radio Venceremos-eko koordinatzaile eta Estatu espainoleko ordezkariarekin izan gara hizketan.
ARGIA.–Gauzak azkar doaz baina, une honetantxe [abenduak 2], zein da egoera militarra?
Herbert Martinez.–Gaur heldu zaizkigu informazioak, Santa Ana eta San Miguel-eko infanteria koartelek setiatuta segitzen dutela, Chalatenango-koa ere bai, eta San Salvadorren borrokak indarrez berrasi direla: militar eta oligarken auzoak atakatu ditugu, San Francisco kolonia adibidez, Armadaren Estatu Nagusitik 200 metro eskasera. Ofentsibara gaude, eta Armada erdialde eta kostaldeko lerroetara bildu da, hiri inportanteenetara, eta beraz guk zonalde liberatuen kontrola ziurtatu dugu, erretagoardia finkatuz.
A.–Ofentsiba hasiz gero ez al duzue non edo han atzera egin zuek?
H.M.–Prentsak datu hori erabili du, baina ez da egia. Egiten ditugun desplazamenduak gerra-legeen araberakoak dira. San Salvadorreko (1.200.000 laguneko hiri konplexua) burruka urbanoak eskatzen dituen maniobrak. Posizioak aitatzen ditugu Armadari efektibitate gehiagoko kolpeak emateagatik.
A.–Azkeneko ofentsiba al da hau?
H.M.–Hori prentsak darabilen terminoa da, guk ez diogu horrela esaten, definitze estrategiko etapa batera ailegatu garela esaten dugu guk.
A.–Galdu al du erabat iniziatiba Armadak?
H.M.- 1984tik galduta dauka, Moscardón-go bataila eta gero. Orain, San Salvadorreko ofentsiba baino bi egun lehenago, eurek esan zuten hiria atakatzeko plan bat deskubritu zutela eta behar ziren neurri guztiak hartu zituztela eta egoera kontrolpean zeukatela; beraz abisatuta zeuden, eta iparraldetik bi bataloi hiriratu zituzten, eta halaz eta guztiz ez zuten gure ofentsba eragozterik izan. Zoritxarrez ezintasun horren aurrean bonbaztaketa indiskriminatua hautatu dute.
A.-Duda zegoen FMLNk bere su-potentziari eusterik izango ote zuen denbora luzean.
H.M.-Lehen momentu batean, berek konfiantza zuten, guk atzera egin beharko genuela; gero berriz, ikusirik gelditzekotan iritsi ginela, berriro konfiatu dute zona horietan isolatu eta desgastatuko ginela -baina planteamendu honek akats bat zuen, alegia, ez du kontutan hartu FMLN eta masen arteko kontaktoa. Hots, horrenbestez ez da problema militarra soilik, politiko-militarra baizik. Ito egin nahi gintuzten, ez zuten elikadurarik, ez zuten Gurutze Gorria pasa zedin uzten. Baina FMLNk eutsi egin dio, eta eurek hartu behar izan dituzte emergentziazko neurriak: Honduraseko Tonkontin-go eta El Salvadorreko Ilopan-go aireportuen artean zubi bat antolatu dute, Armadari gerra tresnak iristarazteko. Horniketa problemak eurek izan dituzte, guk baino gehiago. Herriak lagundu digulako, gazteak hiri-milizietan sartu direlako eutsi ahal izan diogu.
A.-Gerra luzatuko balitz, eusterik izango ez bazenute...
H.M.-Bi aterabide ditu El Salvadorreko gatazkak: aterabide politiko negoziatua eta aterabide militarra, intsurrekzioaren bidez. Lehenengoa ez da bistan denez gobernua egiten ari den hautua, hor ditugu negoziazale zirenen hilketak, Ellacuria aitarena eta Cristianiren idazkaria zen "Chachi" Guerrerorena berarena ere. Baina guk horretara segitzen dugu, odol-jarioa ebitatu nahi dugulako, halere ez badute bide hori onartzen, eta ditugun baldintzak ditugula: %75eko langabezia, deskapitalizatzearen ondorioz %40an funtzionatzen duen egitura produktiboa, 2.500 milioi dolarretako kanpo-zorra, 75.000 hil, 9.000 desagertu, milioi bat errefuxiatu, milioi erdi bat desplazatu... El Salvador giza-leherketa baterantza doa, eta hori emango balitz, gure erantzukizun historikoa leherketa horren buruan egotea izango litzateke.
A.-Amore eman dezaten posibilitaterik ikusten al duzu?
H.M.-Guk nabari dugu Armadaren sektorerik atzerakoienen baitan jarrera bat, gerra zeharo galdurik ikusten ez duten bitartean, negoziatzearen aurkakoa. Oraintsu EEBBetatik jasotako 95 milioi dolarretan konfiatzen dute, eta gainera gerraz negozioa eginda dute, oraindik jarraitzea komeni zaie, baina krisia okerragotu denez, baliteke aurrerago orain proposatzen direnak ez baina beste gauza batzuk negoziatu behar izatea: hala nola Vietnamen Tet-eko ofentsibak gero iparramerikarrak beren irteera negoziatzen hasi zirelarik.
A.-Europan berriz, ze jarrera ikusten duzue?
H.M.- Europako gobernuek ez dute espero zitekeen erantzun azkarrik izan, beste kasu ez, desagun, hain inportante batzuk zirela kausa, Salman Rushdirekin adibidez, askoz ere drastikoagoak izan ziren, enbaxadak itxi, harremanak hautsi. Halere aterabide negoziatu bat lortzeko gure planteamentuen aldera posizionatzen dira gehienbat, eta Ertamerikako beste gobernuei El Salvadorreko gerran ez parte hartzeko deia egin dute.
A.-Ertamerikako egoerak zein eragin izan dezake, zuenean?
H.M.-Iparramerikarrek presio handia egin dute, ustez, Honduras eta Guatemalako gobernuen gain, gerran sar daitezela. Guatemaldarrek elite bataloi baten sekzio bat bidali dute El Salvadorrera, eta beste 15.000 soldadu bildu dituzte mugara. Honduraseko mugara bestalde, bertako eta EEBBetako tropak desplazatu dira, eta dagoeneko hondurastar abiazioak bonbazkatu egin ditu Chalatenangoko posizio batzuk. Zeharkako interbentzioa bilatzen dute beraz estatubatuarrek. Baina guk abisu egin diegu, ez mehatxatu, baina errealitateaz abisatu, gobernu horiek sartzen badira, gatazka eskualde osora zabalduko dela. Guk ez dugu mugarik hautsiko, baina bai geure defentsan arituko gara. OEA, Nazio Batuen Erakundea posizionatu dira dagoeneko, gobernu horiek abstenitu daitezen. Hori nolabait eutsita dago. Bestetik Cristiani saiatzen ari da atentzioa Nicaraguarantz desbideratzen, Usulutan-en nicaraguar abioi bat armekin erori zelakoan, zeina prentsak berak ere ez bait du sinistu. Horrekin Cristianik ertamerikar presidenteen bilkura ebitatu nahi luke, zeren eta bertan bonbaztaketen genozidioagatik, jesuiten hilketengatik kontuak eman beharko lituzkeen, eta azken batez irtenbide politiko negoziatu bat onartu, Esquipulas-en erabaki zena bete, su-etena, demokratizazioa, hauteskunde berriak. Ertamerikako tontorrean horretara behartuko balte berriz, gero barruan sektore faxistenekin negoziatzera joan beharko luke, eta krisis politikoa areagotuko litzateke. Hori bera gertatu zen Cristianik Honduraseko Tela-ko akordioak sinatu zituenean, handik bueltan Armadaren Estatu Nagusiak eta Arena-ko sektoreek haiek "Cristianiren akordioak" zirela esaten zuten: ez gobernua eta ez Armadarenak, zeinarekin garbi gelditzen zen akordio haiek betetzeko inolako xederik ez zutela. Cristiani mantentzen badute demokraziaren irudia ez galtzeagatik besterik ez da; ikusten dugu ordea, orain toque de queda dekretatu dutenean, agindua René Emilio Pons-ek ematen duela "Tandona''ren, Armadaren sektorerik atzerakoienak alegia, eta ez Parlamentuak, beren Konstituzioak berak dioen bezala. Cristiani ez da deus, kukuso bat da, hitzegin behar duenean ere zer esan behar duen amerikarrek esaten diote, gerra erreporteak eta prentsaurreak momentu honetan EEBBetako enbaxadak ematen ditu.
A.–Negoziaketa bide horretan, zein plataforma duzue FMLNkoek?
H.M.–Puntu konkretu batzuk ditugu. Bat da Armadaren depurazioa: sektore bat dago bere baitan mintzatzen ez dena, berea inposatu egiten duena, errepresioaz jakina. Bestetik nekazal erreforma dugu, guztiz ezinbestekoa. Gero ere justiziaren erreforma sakona, badira eta heriotz-"eskuadroneroak" libre lagatu direnak eta langile batzuk aldiz paro bat egiteagatik urtetarako giltzaperatu dituztenak.
A.– Munduaren baitan nola kokatzen duzue zuena, zein iraultza mota daramazue aurrera?
H.M.– Demokrazia kontraintsurjente guztiak probatu dituzte El Salvadorren, eta denek egin dute porrot. Beste alternatiba, alternatiba bakarra gure ustez, demokrazia popularra da, herri konsensoarekiko gobernu bat sortu, gobernu zabal bat, kanpoan bakarrik autoeskluitzen direnak geldituko bait lirateke, eta gobernu horrek -multipartidismoa, adierazpen askatasuna, ekonomia mixtoa zainduko lituzke.
A.–Esaiguzu bukatzeko zerbait herri mugimenduaren egungo egoeraz.
H.M.- 1978-1982 bitarteko errepresioaldia eta gero jendeak poliki-poliki altxa zuen burua, baina ekitalti bakoitzari errepresioaz erantzun izan zaio, eta mugimenduak erradikaldu dira. Erakunde asko dago, politiko, bakezale, sindikal, gremial, nekazari erakundeak dira konbatiboenetakoak, eta erakunde guzti horiek, ez daude atomizatuak, helburu konkreto eta baterakoi batzurekin ari dira. Autogestioa aipatuko nuke, oraingo eskualde liberatuetan garrantzi handia duena, osasun, hezkuntza, produkzio brigadatan antolatuta. Herriak berak antolatzen berak antolatzen dira, guk gomendapen batzuk egiten dizkiegu, konparazio badira kafe-alorretatik aldegin duten "kafeteroak", orduan bertan gelditzen direnek saiatu beharko lukete bertako mozkinak justuki banatzen, denengana iritsi daitezen eta ez dadin gertatu lehengoen tokian beste nagusi batzuk, beste talde hegemoniko batzuk ipini daitezen.
PABLO SASTRE
"Ez dute beren planteamenduetan kontutan izan FMLN eta masen arteko kontaktoa".
"EEBBek presioa egiten dute, Guatemala eta Honduras bidez zeharka interbenitzeko".
"Sistema aldetik gelditzen den alternatiba bakarra demokrazia herritarra dugu".
21-23

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaEL SALVADOR
GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulEl Salvador
PertsonaiazMARTINEZ6
EgileezSASTRE2Politika

Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude