H. Etxeberria: "Kreazio lanean, hizkuntzak ahalik eta plazerosoen izanbehar du"


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
BERE LEHEN ELABERRIA, "MUGETAN", ELKAR-EK KALERATU
H. Etxeberria: "Kreazio lanean, hizkuntzak ahalik eta plazerosoen izan behar du"
Hirugarren liburua eta lehen nobela izanik, ezagunago zaigu telebistako lanagatik, idatzietatik baino. Nobelaren bideetan sartutakoan pentsatzen zuena baino gogorrago omen da istorio luze bat idaztea; hala ere, bigarren bat darabilki buruan.
Orain lau urte ekin bazion ere liburuari, baztertu, hartu eta berriro zokoratuz, gorabeherak izan omen zituen idazterakoan,
"baita nazkatu ere. Ez nintzen katemotzean idaztera sartzen. Ni ez nintzen zerbaitek lotzea behar nuen eta mota guztitako konpremezuetan sartu nintzen. Bukatzean, ez nuela istorio luze gehiago idatziko, berriro ipuinak... baina, orain beste luze batekin nabil".
Amodioa eta errepresioa
Nobela bi istorioz osatzen da, batean ezinezko amodioa ardatz eta bestean gaur egungo egoera errepresiboa ageri direlarik;
"zer dago ezer terribleagorik amodiozko istorio bat ingurune krudelak, ezinezko bihurtzea baino?".
Liburu gisa gutxitan papereratu den gaia jorratzen du. Motibazio pertsonal batetik datorkio gaiarena,
"eta neke absoluto batetik. Hemen bizi garen askok pasatu ditugu momentu oso gordinak, merezi eta nahi izan gabe. Nire familia nahiko astindua izan dut eta ni neu ere mutil zintzo eta formala izanik sustatu naute behin baino gehiagotan. Gai hori interesgarria iruditzen zait. Aske utzi nahi izan dut nire idazteko gogoa eta akaso liburu honek hasiera batean zuen motibazio bakarra zen, alde baten salaketa egitea. Polizia eta errepresio egoera oso gogorra izan da eta iruditu zitzaidan oso gai literarioa izan zitekeela, nobela batean bere lekua eduki zezakela denuntziak, edo behintzat horrek sortzen duen halako fatalismoa".
Oso firme zeukan idatzi behar zuela, piska bat sublebazio pertsonal gisa.
Mezua azken finean, indibidualismoaren garaipatzean oinarritzen da;
"norberak norbera izateko eskubide osoa daukala, dauzkan akatsez".
Aipagarria da, "Epe Gabeko Saltoa" izenez azaltzen den joku literarioa. Eguneroko egoera errutinarioa, bapatean errealitate bortitz eta gordin batek ordezkatzen duenean, gizakiak ez du bere burua kontrolatzen; liburuan protagonista, besterik gabe detenitua eta torturatua denean, bere barne pentsamendu zentzugabe eta kaotikoak isladatzen dira, kanpo errealitatetik erabat bereiztuz.
Dokumentaziorik ez omen du egin,
"berez ez da errealitatearen deskribapena, baina noski errealitatea da oinarri".
Idazkera ulerterraza helburu
Arintasunez idaztea helburu paraleloa izan du, ze
"askotan gertatzen zait, hasten naizela euskal literaturako liburu bat irakurtzen, euskara jator eta onean egina eta helburu literario optimo batzuekin, baina ezin izan ditut bukatu".
Euskal idazleen aldetik hizkuntzaren horrelako puztutze bat, gehiegikeri bat dagoela susmatzen du, bai eta euskara nolabait esateko normaldua duenak irakurtzeko moduko hizkuntzarik ez dela asmatu. Ondorioz,
"saiatu naiz ni eta nire lagunek hizkuntza aldetik ulertuko duten zerbait idazten. Ez naiz purismoetan ibili. Idazle askoren kasuan niri zaildu egiten didate irakurketa, plazer izan behar duena desplazer edo neke bihurtuz. Kreazio lan bat da, horregatik hizkuntza, tensio eta bide batzu aurrera eraman behar dira ahalik eta plazerosoen".
LOREA AGIRRE
50


Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argitalpena\Liburuak\Literatur l
Gaiez\Kultura\Literatura\Argitalpena\Narratiba
Pertsonaiaz\ETXEBERRI14
Egileez\AGIRRE9\Kultura

Azkenak
2024-11-29 | Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen:
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”

EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]


Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]


2024-11-29 | Irutxuloko Hitza
Donostiako musika teknikari ezagun bat salatu dute hainbat emakumek, sexu jazarpenagatik

Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


2024-11-28 | Leire Ibar
Tolosan Ertzaintzak pilotakadaz zauritu zuen gaztearen kasua artxibatu dute, biktimak deklaratu aurretik

Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.


2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Eguneraketa berriak daude