"Ez da posible EEE-tik kanpo geratzea, suizidioa litzateke"

Jon Gangoitiri elkarrizketa.

Jon Gangoiti, europar parlamenturako Koalizio Nazionalistaren zerrendaburu
"Ez da posible EEE-tik kanpo geratzea, suizidioa litzateke"
EAJn eta erakunde publikoetan zenbait kargutan izan ondoren, oraingoan europar parlamenturako Koalizio Nazionalistak aurkezturiko zerrendaburua dugu, zerrendaburu gaztea gainera, 37 urtetako bilbotarra. Dagoeneko urte batzu bai politika munduan murgildurik; 82an Madrileko parlamenturako aukeratua eta 86ko urtarriletik 87ko ekainera arte eurodiputatu lanetan Strasbourgen. EBB–ko bulegoetan aurkitu genuen eta jadanik hauteskunde kanpainarako motorrak bero–bero zeuden bertan.
ARGIA.–Ze nolakoa da Europako Ekonomi Elkartearen Europa hori eta zeintzu lirateke bere gaur egungo ezaugarri nagusiak?
Jon Gangoiti.– Erromako Trataduaren ondoren 1957an sortzen den Europa hori, Estatuen Europa da, nazioak eta erregioak ezagutzen ez dituen Europa bat. Geroago, 1975ean jada, Elkartea ohartzen da ez zaiola posible errejioen errealitate hori gehiago ezkutzatzea eta'EEE–ko errejio politika ' jartzen du martxan. Eta hala ere, egun, oraindik Estatuen Europa izaten jarraitzen du. Oraindik errejio eta nazionalitateen benetazko pisua ez da kontutan hartzen.
Elkartearen izaera ekonomikoa da funtsean, eta izaera hau 93tik aurrera oraindik gehiago areagotuko da. Beste Europa bat ere eraiki behar da, Europa kulturala, hiritarren eguneroko arazoak ikutuko lituzkeen Europa, emakumeen arazoak, ingurugiroa, gazteria... Honetarako beharrezkoa da trataduak aldatzea eta hauek aldatzeko, europar parlamentuari ahalmen konstitugilea eman behar zaio. Europar Konstituzioa erreformatu eta Konstituzio berri bat egin. Eta Nazionalitateen Senatua ere eratu behar da.
A.–Europara begira sekulako inbertsioak egingo dira. Hor dago 'Europa plan 93' deritzan hori, zeinaren arabera aurtendik eta 93ra arte 92.000 milioi pezeta gastatuko diren. Ze eratako Komunidade Autonomorekin sartuko gara Europan?
J.G.–Euskal ekonomia pentsa zitekeena baino hobeto egokitzen ari da Europara, eta agente sozialak eta entrepresa munduak batik bat primeran erantzun dute. Are gehiago, 93ko urtarrilaren 1erako euskal ekonomia europar ekonomiaren maila berean egongo dela. 'Europa Plan 93' horrek Europako zentru ekonomikoetara hurbildu eta beraiekin komunikazio egokia lortzeko behar dugun azpiegituraz hornituko du Euskadi. Bestalde, arlo politikoari dagokionez, gertatzen dena da Estatu espainiarrean daukagun autogobernua Europaren markoan galdu egiten dela. Eta hau onartezina da, ez da posible estatuetan daukagun autogobernu hori Europara heltzean desagertzea. Formula bilatu behar da hau gerta ez dadin.
A.–EEE–aren ardatzaren inguruan mugitzea horren funtsezkoa izanik eta bertan gure etorkizuna jokoan egonik, zergatik ez zaigu galdetu euskaldunoi ea Europa horretan murgiltzea nahi dugun ala ez?
J.G.–Beno, euskal alderdi bat ere ez zen agertu sarreraren aurka, honek suposa erazten du euskaldunon gehiengoa bat datorrela sarrerarekin. Zelabaiteko neutraltasuna mantendu duten herrialdeak ere birplanteatzen hasi dira, EEE–rekiko harremanak, eta horren erakusle Austria, edo Noruega. Azken hau adibidez, behin sarrera atzera bota bazuen ere birplanteiatzen ari da sartu ala ez. Ez da posible alde batera geratzea, suizidioa litzateke.
A.–Madrila doazen parlamentariak, sarritan arazo larriak izaten dituzte hemengo arezoak ikutzerakoan. Kontutan izanik Euskal Herria herri txiki bat dela, ez leudeke oso itota euskaldunen nahiak Europearra moduko parlamentu erraldoi batean?
J.G.–Ez, ez dut uste. Historian zehar euskaldunak argi erakutsi du borrokalari amorratua dela, eta hain zuzen ere horrexegatik esistitzen du eta esistituko du Herri honek. Eta bestalde, Madrilekin noski daudela arazoak baina tartean auzi historikoa daukagu; ez ordea Europarekin, beraz ez dago Europatik guganako aurreprebentzio jarrerarik. Marko handia izanik zaila izango da, dudarik gabe, baina ez Madrilekoa bezain zaila.
93tik aurrera, mugak deuseztatzen direnean, Euskaldunok batasun soziologikoa lortuko dugu, Bidasoa lasai asko zeharkatu ahal izango dugu inongo agiri edo kontrolik gabe edo Iparraldeko batek Hegoaldean lan egiteko aukera izango du, lana egonik bederen, edo aldrebes. Harremanak estutu egingo dira eta herri bakarra izatearen kontzientzia indartu. Eta Iparraldean ere –bestela gertatuko ez litzatekeena– abertzaletasunaren indartze handi bat izango da 90. hamarkadaren bukaera alderako.
A.–Gai ekonomikara itzuliz, ikusten da dagoeneko larri zebiltzan zenbait sektoreren egoera areagotu egin dela, arrantza, nekazaritza, siderurgia... eta egun arrisku larrian daudela.
J.G.–Bai arrazoin duzu, baina sartu ez bagina berdin gertatuko litzateke, eta gainera egun egoera kaxkarragoan leudeke. Dena den, gehien kezkatzen nauen arazoa arrantzarena da. Estatu espainiarra potentzia bat da maila honetan, eta Europan arrantzak ez du pisu handirik, aurrekontuen %1a besterik ez du, EEE–ko Cenicienta da. Sektore tradizionaletariko batzu desagertu egingo dira eta beste batzu sortu. Irtenbidea modernizatzea da.
A.–Etorriko al da EEE–tik soberania maila handiagorik?
J.G.-Bai noski, oso baikorra naiz maila horretan. EEE–an estatu batzu ados jarri eta gainegitura bat sortzea erabakitzen dute. Orduan, prozesua gogorra da, ze estatuek soberania mailak utzi behar dituzte. Baina prozesu hori posible izango da, bakarrik hor barruan dauden nazio guztiek parte hartzen badute eta bakoitzaren nortasuna errespetatzen bada. Eta hortara goaz.
A.–Herrien Europarantz goazela diozu, baina nork bultzatzen du prozesu hori, estatuek eurak? Ez al da hori nahiko sinesgaitza?
J.G.–Beno, Estatuen Europa errejioen europarantz abiatzen da, oraindik ez dihoa Herrien Europarantz. Eta noski horrela bada ez da estatuen borondatez, baizik eta herriek presio bat egiten dutelako, estaduei, apurka, amore ematea besterik geratzen ez zaielarik.
A.–Hemengo arazoren batzu ikutuko ditugu. Arazorik latzenetarikoa langabeziarena, eta oraingoz bederen ez dirudi Europatik konponbiderik datorrenik, aldrebes esango nuke.
J.G.–Euskadiko lehendabiziko arazoa da langabeziarena. 93ko Europak aberastasun gehiago eta lanpostu gehiago ekarriko du. Baina aberastasun hau ez da homogeneoa izango, eta gakoa hortxe dago, hor dago euskal desafioa, behar bezalako postu bat bilatzean. Honetan funtsezkoa da Eusko Jaurlaritzaren 'Europa plan 93' deritzana. Ez dugu langabezia ezabatuko baina bai neurri handi batean murriztu.
A.–Iparraldeaz hitzegin dugu lehen. Nafarroari dagokionez ze neurri praktiko etor daiteke Hegoaldeko batasunerantz abiatzeko?
J.G.–Lehendabizi, geroko Euskal Herriaren enbrioia den Euskal Komunitate Autonomoak ondo funtzionatzen duela eta bere eguneroko arazoei ganorez egiten diela aurre erakutsi behar dugu. Eta bigarrenik, arrazoi ekonomikoak, Nafarrek bakarrik ez dute izango beste komunitate batzuen erritmoa jarraitzerik eta horretaz oharterazi behar ditugu, Europaren erritmoa jarraitzeko beharrezkoa zaie EKA–rekin bat egitea.
X. LETONA
"Europako parlamentuan oraindik errejio eta nazionalitateen benetazko pisua ez da kontutan hartzen".
Jon Gangoiti Koalizio Nazionalistaren zerrendaburua.
18-19

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakBesteakBesteak
PertsonaiazGANGOITI1
EgileezLETONA1Politika