Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"


2021eko uztailaren 23an
"Os Resentidos" musika taldeko Anton Reixari elkarrizketa.

URTEAREN AMAIERA ARTE BESTE DISKORIK EZ; BITARTEAN BIDEO-LIBURU BAT KALERATUKO DU
Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"
Donostian burututako Autodeterminazioaren aldeko kontzertuan jotzera etorri zen "Os Resentidos" galiziar taldea. Aukera aproposa suertatu zen guretzat taldeko buru bezala agertzen den Anton Reixa kantari, idazle eta bideogilearekin solastatzeko.
Martxoak 11, ilunabarra. Anoetako kiroldegiko aldagela. Anton Reixa irrifartsu. Edozein galderari erantzuteko prest. Baina taulara ateratzeko ere desiratzen. "Xabier Montoia entzun behar dut kantatzen" aipatzen digu, "asko gustatzen zaizkit M-ak". Os Resentidos-en jokaldiko azken kanturako eszenara gonbidatuko zuen gero, galegoz eskaini zuen Kortatu-ren "Kolpez Kolpe"ko koroak egiteko. Reixa berak itzuli ditu galegora irandarren letrak.
Vigotarra da. "Portugaldik 30 kilometrotara dagoen Vigokoa naiz, bai". Lider nortasuna agerian. Sormenerako arra gibel eta giltzurrunetan jira biraka. Gaztetandik idazten zuen. Filologia galegoko ikasketak ondoren.
A.REIXA.–Badakizu, ume gilipollas samarra izan nintzen, nota onak ateratzen dituen horietakoa. Baina zentzudunago bilakatu nintzelarik, uko egin nion bide intelektualari eta holakoei, batez ere kritika literarioarekiko amorrazioagatik. Utzi egin nuen unibertsitatea, almazen batetan lanean hasteko.
ARGIA.–"Rompente" sortu zen.
A. R. - "Rompente", bai, 1976an. Komando bat zen, aktibismo hutsa. Denbora gehiago pasatzen genuen poesiak idazten baino errezitalak eta publikazio objetuak prestatzen. Etxe diskografiko independienteen moduko editorial bat zen. Dirua arriskatu genuen eta porrot egin zuen. Baina poesia eszenan jartzea izan zen kontua, poesia musikarekin, diseinu grafikoarekin eta abarrekin kontaktuan jartzea; azken batean, poesia benetan den horretara berriro ekartzea: musikara, musika bait da poesia okzidentalaren iturburua. Barrikada bat eraiki genuen literaturan. Gero argitaletxe komertzialetan kaleratzeko beste erremediorik ez genuen eduki. (Gogoratu, esate baterako, "Historia do Rock and Roll" liburua, bertako zenbait pasarte Ttu-Ttuá aldizkariak euskaratuak).
A.–Orain nola daude literatur kontuak Galizan?
A.R.–Nere poeta kolegek gero eta antza gehiago daukate beren agureekin. Poetak pesebrista galantak dira, paregabeak lore-joko, literatur sariketa eta beken tranpa horretara egokitzeko. Leku guztietan gertatzen da, baina hura ttikia da eta gehiago igartzen da. Poetek batak bestearentzako idazten dute, batak besteari bizitzen laguntzeko. Zeharo alaiki eman dute amore. Ni horregatik sartu naiz kantante. Ez naiz poesiaz ahaztu, baina gustorako nago kantante bezala poeta baino.
A.–Egia al da berriro publikatuko duzula?
A.R.–Formula berri bat bilatu dut: bideo-liburu formatoa. Liburu bat eta bideo kaseta elkarrekin bat datozela, eta bakoitzak bere aldetik funtziona dezakeela. Batzuk leporatu eta besteek laudatu didaten gauza da, hain zuzen, idazten ditudanak neronek esaten ditudanean daudela ongi, ahotsa jarri eta neure burua ikustera ematen dudanean. Orduan, zer hobeto bideo-liburua baino? Horrela, poeta clowner baten tankeran, poetaren pailaso fazetan. ("Ringo Rango" izango omen du izenburutzat. Orain arte soltean argitara eman dituen testuen bilduma. Gero narrazio liburu bat ere ba omen dauka, beranduagorako).
A.–Literaturaz 'aspertuta' ekin zenion orduan musikari.
A.R.–Musikari errebulsibo bezala ekin nion. Begira, literatur irakaslea nintzen. Baina gizarte literario eta akademikoaz ernegatuta musika taldea osatzea pentsatu nuen. 1982-83 urteen artean izan zen. Pretentsiorik gabe, baina era berean ezin ase eta jo eta ke. Taldea 25 urte nituela sortu zen. Sting ere 25 urtekin hasi zen! Ai!, nere maisua! Tira, ba hori, entseiatu eta entseiatu, konposatu eta konposatu. Berehala bildu genituen 24 kantu. Bi urteren buruan joango ginen Portugalera grabatzera. Konpainia diskografikoak dirua eman zigun nahi genuen bezala xahutzeko. Lisboara joatea erabaki nuen, batez ere Lisboan 15 egun pasatzeko gogoa nuelako.
A.–Eta segidan ia disko bat urte bakoitzeko. Lau elepe dagoeneko. Lan asko egiten duzue.
A.R.–Ez dakit, musika talde bat horretarako dago, ezta?, kantuak egiteko. Dena den aurtengoa pasatzen utzi eta urtearen amaiera arte itxarongo dugu hurrengo diskoa ateratzeko. Begira, musika eta ez da literatura bezala. Literaturan, idazleen arazo larri bat zera da, ez daukatela eszesoaren zentzua. Idatzi, asko idatzi behar da, baina ez indiskriminatuki argitaratu. Musikan ez da horrenbeste gertatzen. Mediatizatuagoa (industria handiagoa) dagoen neurrian, kantitatearen eta kalitatearen arteko oreka dexente pareko gertatu ohi da orohar.
A–"Os Resentidos" hasieratik resentido eta minduen aldeko talde izaten jarraitzen du.
A.R.–Bai, bai. Noski. Egia absolutorik ez daukagu. Hobe da halakorik ez ukaitea. Baina gauza batzu argi daude: beti dakigu non dagoen miseria, esplotazioa, edozelango zapalkuntza. Eta hori da tapatu eta ezkutatu behar ez dena. Nik ez nuke jakingo sioux-en alde zer egin, badakit ordea sioux-etaz hitz egin behar dudala. Ez dakit ezta ere zer egin Galiziarekin, baina badakit nere herriaz hitz egin behar dudala. Han bizi bait naiz. Hori bera gertatzen zait euskadirekin. Ez dut oso ongi konprenitzen eta ez dut uste ulertzera sekula helduko naizenik, baina hala eta guztiz herri lagun bat bezala sentitzen dugu. Desberdintasunekiko kultoa aberasgarria da eta garrantzitsua da hori azalera ateratzea.
A.- Zenbait aldaketa politiko gertatzen ari da gainera Galizan.
A.R.- Ari da bai. Ezker nazionalismoa hala ere trakestua bezala dago. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela. Politika gehiegi egiten da, sortu diren siglen mantentzean gehiegi pentsatzen da. Eta orduan gauza kuriosoak gertatzen dira. Esate baterako, Bloque Nacionalista setati dabil; eskuin nazionalismorik ez dagoenez, ba, badirudi euren prolema bihurtu dela hori asmatzea; eta ondorioz gertatzen dira gertatzen direnak: Barreiros bezalako bat laguntzea, politiko eskuindar bat azken finean. Edo Esquerra Calega, hango Euskadiko Ezkerra: galegoozko PSOE izan behar duela egoskortuta. Exercitoa ere Euskadiko imitazione baten gisan sortu da. Jakina, Estatuaren bortizkeria ebidentzian jartzeko, aparatu informatibo eta koherzitiboari aurre egiteko... Baina ez dakit gauzak ongi pentsatu diren. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela.
A.– Ez zara lusista (galego hizkuntzaren standarizatzeko portugesera zalea), baina zer gertatzen zaizu Portugalekin.
A.R.–Begira, guk ez dau kagu ez Nafarroa ez Iparralderik. Eta denok dakigu Nafarroaz eta Iparraldeaz mintzo ez den euskalduna mal-vasco bat dela. Ba Galizarekiko, neretzat Portugaleko ipar aldea horixe litzateke, Hegoaldeko Galiza. Hor, alde batetik, oinarri historikoa dago, baina bada beste zerbait gehiago ere. Vigon, adibidez, badago halako lusofobia arrazista bat. Zera pentsatzen da, Vigora ailegatzen diren portugaldarrak putak, makarrak, fianbreraz gainezka txangoan etortzen diren bazter zikintzaileak, jardin eta parkeetako inbasoreak eta turista pobreak direla.
Portugesa kursiaren sinonimoa da. Kolore nabar eta biziak gustatzen zaizkizula eta abar. Eta ni resentido bat naizenez, ba jakina, ni portuges bat naiz. 'Hi nor haiz?'; ba orduan 'Ni portugesa nauk'. "Os Resentidos" gara.
GORKA ARRESE
60-61


GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakOS RESENTID
PertsonaiazREIXA1
EgileezARRESE1Kultura

Azkenak
Baztango aroztegiko zazpi auzipetuek dei egin dute otsailaren 1eko manifestaziora joateko

“Talde kriminal antolatu bat izatea eta derrigortze eta bortxa delitu larriak egin izana” egozten diete Espainiako fiskaltzak eta obraren enpresa arduradunak. Zehazki, 20 urteko kartzela zigorra eta 56.000 euro eskatu dituzte zazpi herritar horientzat.


50 urte Potasaseko grebatik

Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]


Industria militarraren konbertsioa, behar etikoa

Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]


Oibarko ikastetxe publikoak D eredua izango du

Hezkuntza Departamentuak Oibarko ikastetxe publikoan D eredua ezarriko dutela iragarri du. Hilabeteetako protesten ondoren, euskarazko lerroa ezartzea lortu dute.


2025-01-21 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Joe Biden eta Marcus Garvey: barkamenak barkatzailea itsusten duenean

Bere agintaldiaren azken egunetan Joe Biden AEBetako presidenteak egikaritu duen barkamen-zaparrada historikoak zeresanik eman behar luke, halakoen onuradun ezagunenetako batzuen kasuan behintzat ezinbestez egin beharko litzatekeen irakurketagatik. Edo ez al da justiziaren... [+]


2025-01-21 | Hala Bedi
Ekaitz Samaniego (All In Da Haus): “Hemen irabazle bakarrak preso politikoak dira”

Joan dira All In Da Hauseko hiru final aurrekoak. Oñati, Gernika eta Hendaiako Gaztetxeetaraino iritsi da freestyle txapelketaren bederatzigarren edizioa. Orain arte egindako bide honen balorazio positiboa egiten dute antolatzaileek, "Euskal Herriko txoko hauetan,... [+]


Moriartitarrek ere badute Urrezko Danborra

Aitor Arregik, Jon Garañok, Jose Mari Goenagak, Asier Achak eta Xabier Berzosak osatzen dute ekoiztetxe donostiarra, eta euren lana aitortu nahi izan du Donostiako Udalak.


Umeek debekatuta dute Debako liburutegian egotea, denboraren zati handienean

6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]


Depresioarekin lotutako hainbat gene identifikatu dira lehenengoz, mundu osoko populazioetan

Dibertsitate genetikoaren ikuspegitik inoizko metaanalisi zabalena egin dute, depresioaren arriskuarekin lotutako geneak identifikatzeko. Horri esker, aurrez ezagutzen ez zituzten 700 aldaera eta 300 gene inguru aurkitu dituzte.


Larrialdi egoera Mexikorekin mugan: migratzaileen aurkako ehiza abiatu du Trumpek

"Ameriketako Estatu Batuen gainbehera aldia amaitu da", esanez abiatu du kargu hartze ekitaldiko diskurtsoa Donald Trumpek. Besteak beste, trans eta pertsona ez-bitarren eskubideak deuseztatuko dituela promestu du, baita energia berriztagarrien aldeko politikekin... [+]


2025-01-20 | ARGIA
Otegi buru, “belaunaldi berri batek” hartuko du EH Bilduren gidaritza

EH Bilduk astelehen honetan abian ipini du mahai politikoa berritzeko barne prozesua. Zuzendaritzak zerrenda proposatu du. Arnaldo Otegik buruzagi izaten segituko du.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute

Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]


2025-01-20 | Leire Ibar
Ortuzar prest agertu da EAJren buru izaten segitzeko

Abian da EAJren barne prozesua. Lehen fasea urtarrilaren 20tik otsailaren 2ra bitartean egingo da. Gaurtik aurrera, Ortuzarrek alderdiaren buru izaten jarraituko duen erabakitzeko aukera izango dute EAJko afiliatuek.


Eguneraketa berriak daude