Imanol Irigoien: "Ez zait interesatzen erretorika; poesia esentzialerajo dut"


2007ko otsailaren 21ean
Imanol Irigoieni elkarrizketa.

"ARGIAREN BARNE DISTANTZIAK", LIZARDI POESIA SARIA
Imanol Irigoien: "Ez zait interesatzen erretorika; poesia esentzialera jo dut"
Sopresaz hartu zuen jendeak Lizardi Saria Imanol Irigoienek eskuratzerakoan. Inork gutxik zekien literaturari heldu zionik, pintatzen zuela ezagun baldin bazen ere zenbaiten artean. Eta gurekin solasean, ia gehiago mintzatu zen pinturaz, poesiaz baino.
Oiartzunen bizi da Imanol Irigoien altzarra, eguneroko ordu gehienak lantegian igarotzen dituen arren, bizi-bizian daraman pinturarako zaletasunak jaten dizkiola etxekoak. Antza denez, gaztetandik jaso zuen kreazio artistikoarekiko kezka familia giroan, nahiz eta berrogei urtetatik gertu zelarik baino ekin ez pintatzeari. Eta literatura berriz, are berankorragoa bere baitan, hirurogeietarik gertu dagoela, orain bi urte eta piku hasi bait zituen "Argiaren barne distantziak" liburuaren lehen lerroen idazketak.
"Nigan, pintura eta literatura uztarturik baino gehiago, uste dut bat direla; bi espresamolde desberdin, bota kolore eta plastikaren bitartez datorrena, eta hitzak eta beren arteko loturetatik datozen imajinez bestea. Pinturagatik arduratuago nagoen neurrian, konposizioa, koloreak eta argi eta itzalen arteko dialektika eta halakoek kezkatzen naute. Orduan konturatu nintzen plastikaren bitartez adierazi daitezkeen horiek ere hitzen bitartez, espresamolde desberdinez ere adieraz nitzakeela".
Bere anaia Juan Marirekin udaldiko oporretara joandako batetan hasi zen izkiriatzen,
"goiz eta arratsaldeak pasatzen nituen horretan. Juan Mariri erakusten nizkion, eta berak ematen zidan jarraitzeko adorea. Idatzirikoak urtebetez utziko nituen, eta hurrengo oporraldietan segituko".
Argi poetikoaren bila
Argiaren azterketak kezkatzen du batik bat Imanol Irigoien, bere plastika. Lanak ere bide horretatik abiatu dituela.
"Ez ordea argi inmediatoa eta lekuan lekukoa, baizik eta argi intemporala ezagutu nahian poesiaren bitartez; argi fisikoaren metafora izango litzatekeen argi poetikoaren atzetik edo, esango nuke Argiaren eta itzalaren arteko dialektika: argiak itzala dakar eta itzalik ez legoke argirik gabe".
Poesiak filosofia eta metafisikatik zerbait duela aipatzen digu:
"idazle batek ongi esan zuen bezala, poesiak ezagutzen duzun hura dauka soberan, eta ezagutzen ez duzun horren bilaketa behar".
Hainbat ataletan egituratua dago "Argiaren barne distantziak" liburua, horietarik bakoitzak pintore zenbaiten obren ikusmira eta azterketak eragindako erreflesio poetikoa dakarrela, jarrera amankomunak agertarazi dizkioten pintoreekikoa azken batean. Horrela, Vermeer, Di Chirico, Van Gogh, Cristino de Vera, Ormaolea eta besteren obren ingurukoek egituratzen dute liburua atalka, hauetan beste zenbaiti gehiago ere omen egin dien, Malevich 'supramatista'ri kasu:
"hark pintatu zuen 'Supremo' kuadroa, 'lauki beltza fondo zurian' ",
berriro ere argia eta itzalaren dialektikaren inguruan murgiltzen garela solasean.
"Nik uste dut bastante zentratzen naizela kolore zurian; ilunak eta zuriak, argiak eta itzalak. Zuria ere, finean, kolore guztien bilduma bait da".
"Poesian ere ez zait interesatzen erretorika, eta piska bat jo dut esentziara, ahalik eta hitz gutxienekin adieraztera, poesia esentzialera edo. Joera eliminaziokoa izan dut, eta Juan Mari ere esaten nion: 'ahal dugun gehiena kendu behar dugu; jartzea, jartzea erraza duk'. Aholku onak izan dira neretzat bereak".
Horregatik, Lizardi Sarirako ezinbestekoak ziren seirehun inguru bertsoetarik mordoxka bat kentzeko asmoa du oraindik ere.
"Gehiegi dira. Asko laburtuko nituzke, eta oraintsu egin ditudan beste zenbait gehitu agian. Dena den, jende gehiagok irakurtzea nahi dut ezer kaleratu aurretik".
Erein argitaletxearen eskutik aurten bertan plazaratuko den liburuaren zai geratzen gara.
GORKA ARRESE
"Argi eta itzalen dialektikak kezkatzen nau. Argi fisikoaren metafora litzatekeen argi poetikoa".
49


Gaiez\Kultura\Literatura\Idazleak\IRIGOIEN5
Gaiez\Kultura\Literatura\Sariak\Lizardi
Gaiez\Kultura\Literatura\Argitalpena\Poesia
Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argitalpena\Liburuak\Literatur l
Gaiez\Kultura\Artea\Pintura\Pintoreak\IRIGOIEN5
Pertsonaiaz\IRIGOIEN5
Egileez\ARRESE1\Kultura

Azkenak
2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Betiereko Wagner

'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]


2025-01-31 | Euskal Irratiak
Ramuntxo Labat-Aramendi
“Duintasunez arituko gira; Ahetzeko herriko etxearen egoera egonkortu nahi dugu”

Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]


Zestoan euskararen erabilera handitzea helburu, aisialdia doan baliabide urriko haurrentzat

Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]


“Yoga onkologikoa xamurtasunean eta errespetuan oinarritzen da”

Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.


Eguneraketa berriak daude