Puerto Rico vs. Estatu Batuak


2021eko uztailaren 23an
Puerto Rico-ko Liga Nacional-eko presidentea den Luis Nieves Falcóni elkarrizketa.

Karibetar koloniaren auziari buruz Herrien Tribunala bildu da Barcelonan
Puerto Rico vs. Estatu Batuak
Herrien Eskubideen eta Askatasunaren aldeko Puerto Ricoko Liga Nazionalak bultz eginda, urtarrilaren 27tik 31ra bitartean Barcelonan Herrien Tribunala bildu da, bertan puertorricotarrek beren kolonizazioaren auzia mahai gainean jarri dutelarik eta Estatu Batuen politika salatu.
Hori dela eta Liga horren presidentea den Luis Nieves Falcón-ekin telefono solasaldi bat izan dugu bilkura hasteko bezperan, afera nondik nora planteatzen duten ezagutu dezagun; eta galde-erantzunetara pasa gaitezen besterik gabe.
ARGIA.– Zein bide korritu duzue Barcelonako Tribunal honetaraino?
Luis Nieves.– Sortu Puerto Ricoko Liga 1985ean sortu genuen, eta urte hartan bertan egin genuen eskakizuna Puerto Ricoko auzia ikertzearren bildu zedin Tribunala; 88an erabaki zen berriz 89ko urtarrilez egin genezan.
A.– Zein leporapen egiten diezue Ameriketako Estatu Batuei?
L.N..– Bat, oinarrian: gure herriak autodeterminatzeko daukan eskubidea –nazioarteko hainbat erabakik ezagutzen dutena, kolonialismoa amaitu dadin– ukatu egiten dutela.
Estatu Batuek esaten dute Nazio Batuen erabakiak ez dagozkiola Puerto Ricoko kasuari, zerengatik Puerto Ricok bere buruarentzat "Estado Libre Asociado"ren formula onartu bait du. Guk berriz esaten dugu formula hori kolonialisrnoa lotsabariki mozorrotzeko modu bat dela; ez zaigu-ta subiranotasunik ezagutzen, Españapeko 1897ko "Carta autonómica"rekin baino botere gutxiago dugu.
Kolonialismoaren seinaleak
Hori dena grabeagotzen da ikusten badugu estatubatuarrek "Puerto Ricoko Estatu Batuen Tribunal" izeneko bat apailatu dutela, irlan gertatzen den edozein problemari buruz konpetentziak dauzkana: puertorricotarren bizitzaren alderdirik garrantzitsuenak erregulatzen eta ideologikoki kontrolatzen dituena.
A.–Kolonialismoaz hitzegiten duzue eta, zertan konkretatzen da hori?
L.N.–Hori argien beharbada ekonomiari begiratuta ulertuko duzue. Gure irlak ematen dituen aberastasunen %90a estatubatuarren menpean dago. Bertako jendea baztertuta dago, desabantailan alegia. Baina kulturan ere ematen da kolonialismoa; 1948garren urtera bitarte ingelesa zen hizkuntza ofiziala, ordudanik baimendu egiten da sistema publikoan, nahiz pribatuetan ingelesez irakasten den jeneralean. Telebistan, prentsan, epaiketetan ere espainola mugatuta dago.
Transnazionalek nahi dutena egiten dute irlan, eta hori da gure beste kexa bat, esatebatera, lurrazpiko urak hidrokarburoen industriak eta industria farmazeutikoak oso kutsatuta daude, ez da beraz ingurugiroa gure interesen arabera zaintzen.
Eta gero ditugu EEBBetara emigratu behar izan duten bi milioi puertorricotarrak. Han, naziogabetzen dira, eta gainera pobrezia baldintzarik eskasenetan bizi dira haiek.
Eta azkenik errepresioa aipatuko dizut, kolonia sistema honi kontra egiten diotenek pairatzen dutena: atxilotuak badira eta tratu umilagarria ematen zaie, eta halaxe edukitzen dituzte kartzeletan. Hamabost preso ditugu momentuan Estatu Batuetan, gizakiari zor zaizkion baldintza minimorik ere gabe. Orain bi aste, beste bi puertorricotar atxilotu zituzten, lehen esan dizudan Tribunal Handi horren aurrean deklaratu nahi izan ez zutelako–zeren eta Tribunal horretan ez bait dute defentsarako eskubiderik; eta, ez deklaratzeagatik bakarrik, pertsona bat preso sartu eta 18 urtez izan dezakete barruan.
Botere morala
A.– Base militarrez hitzegin behar ote duzue?
L.N.–A bai, ahazten bait zitzaidan. Base horiek, geu ezezik, inguruko herriak kontrolatzeko ere badira. Areago, 1965eko Santo Domingoko inbasioa bertatik egin zuten, orobat Granadakoa.
A.– Zer lortzea pentsatzen duzue Barcelonako prozesu horretatik?
L.N.– Estatu Batuen kondena bat noski, esan dizudan bezala iparramerikar erregimenak Puerto Ricon daraman politikagatik. Jakina, Tribunalak ez du inor bortxatzeko ahalmenik, Haya-ko Tribunalak ez daukan bezala; ordea badute tribunal hauek botere moral bat kontutan hartu beharrekoa.
A.–Bukatzeko, ezer aldatu edo aldatuko al da Bushen etorrerarekin?
L.N..–Ez dira gauzak aldatu. Baina Bushek esan du: "Beharbada erreferendum bat izango da beharrezkoa". Eta orain irlako partidu politikoek gutun bat idatzi diote Bushi erreferendum hori eskatuz. Baina ez da mamizko aldaketarik nabaritzen.
PABLO SASTRE
EEBB presentzia ekonomiko-militarra salatu da bereziki Barcelonan.
18, 19


GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaPUERTO RICO
PertsonaiazNIEVES1
EgileezSASTRE2Politika

Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude