E. Martin Sanpedro: "Aitzaki eta mamuak uxatu, ela kritikoagoak izan behar dugu literatura"

E. Martin Sanpedro idazleari elkarrizketa
"POLIFONIA", BERE HIRUGARREN NOBELAK AZKUE SARIA JASO DU
E. Martin Sanpedro: "Aitzaki eta mamuak uxatu, ela kritikoagoak izan behar dugu literatura"
Ezagutzen genizkion lehendanik Susak kaleratutako "Lau sasoitako zipristinak", eta "Amets bizia" Eukene Martin Sanpedrori. Izkiriatu duen hirugarren nobelarekin, "Polifonia", Azkue Saria eskuratu berri du. Bilbon lotu genuen elkar hizketa literaturaren inguruan mintzatzeko.
Batek baino gehiagok sarritan ahazten duen arren, euskal letretetan dexente dira dagoeneko emakumezko idazleak, urtetik urtera gainera oso kontutan hartzeko obrekin plazaratzen direnak. Eukene Martin Sanpedro bilbotarrak bi nobela ditu argitara emanak, eta idatzi duen hirugarrenaz Azkue Saria bereganatu zuen joan den abenduan.
ARGIA.–Ze eritzi duzu sariketa sistemaz?
E.MARTIN.–Bere alderdi onak eta txarrak ditu sariketa sistemak. Dirua inportantea da eta bidezkoa da idazle batentzat, beste pertsona normal batentzat bezala, helburu hori izatea. Euskal literaturan ez da erraza, eta nolabait aliziente bihurtzen da. Bestalde uste dut, ospea eta, batez ere, propaganda gisa oso baliagarria gertatzen dela, idazle berriontzat inportantea behintzat jendeak irakur zaitzan.
Aurrerago, propaganda behar hori gainditua delarik, ez duzu behar izango sariketara aurkeztea. Baina, hala ere, konturatuko gara hori ere ez dela egia, ze idazleok behar izaten bait dugu nola edo halako froga bat besteon aldamenean kalitatea edo neurtu ahal izateko.
A.–Nahiko berantiarra gertatu da zure literaturarako sarrera.
E.M.–Nire familian denak dira oso espresiboak eta kualitate handiak dauzkate adierazpen arloan zerbait egiteko. Nik txikitandik idazten nuen, eta buruan sartua neukan gainera idazle izan behar nuela, baina garai hartan gaztelerra. Aurrerago egin nuen euskararekiko apostua, bertan behera utziz hasierako asmo haiek. Euskaraz idazteari ekin diodanean ikusi dut, tarteka eta gaizki edo ondo, egin ahal dudala, eta berriro hartu dut orduko helburu hura.
A.–Emakumea konstante bat da zure lanetan.
E.M.–Bai, noski. Asko daukagu esateko, adierazteko, egiteko eta asmatzeko. Uste dut gainera denok ikusten dugula emakumeak jasaten duen zapalketa egoera, eta gure eginahaiak, arazoak eta desioak ezagutzera eman behar ditugu.
A.–Ze nolako balantzea aterako zenuke egungo euskal literaturaz?
E.M.–Inoiz baino hobeto gaudela pentsatzen dut. Baina nik ezin dut kendu burutik kendu inguruan dauzkagun literaturekiko konparaketak. Horregatik, marjinaltasuna gainditu behar dugu, gogorrak izanez kritika eta epaiketetan. Gehinetan ez gara batere kritikoak izaten geure buruarekin, eta aitzaki moduan jotzen dugu atzera pentsatzeko zerk baldintzatu izan gaituen historian zehar eta zergaitik gauden gauden egoeran. Bada ordua mamu horiek uxatzeko.
Ez dugu "Polifonia" irakurtzeko aukerarik izan, baina kontatu digu egitura bereziko nobela dela. Lau istorio desberdin tartekatu ditu istorio orokor baten barnean, ahots desberdinen ikuspundutik kontatuak. Hortik datorkio hain zuzen izenburua nobelari. "Bakarka irakur daitezke", aipatu zigun, "baina laurak irakurriz gero, bostgarren batetaz ohartuko zara". Lau istorioetako bi hitz lauz aurkezten omen ditu, hirugarren bat prosa poetikoaz, eta azkena antzerkiaren tankeraz. "Irakurketa aukera desberdinak, eta irakurlearena bostgarren ahotsa". Inprimatu eta laster irakurri ahalko dela espero dugu.
LAURA MINTEGI
Eukeneren hirugarren nobelan, "Polifonia", leu istorio lau ahots desberdinez kontatua.
51

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakMARTIN4
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaSariakBesteak
PertsonaiazMARTIN4
EgileezMINTEGI1Kultura