J.A. Arana Martija: "Euskara batua ez da planteiatu besterik egin"
Juan Gorostiaga abadearen ordez euskaltzain oso izendatu berri dute Arana Martija. Orain arte aritu den bezalaxe, Euskaltzaindiako lan batzordeetariko bat den Azkue Bibliotekan jarraituko omen du lanean, Euskaltzaindiaren lana eta eraginkortasuna bultzatu asmoz.
Gernikarra jaiotzez, legegizon izana, Jose Antonio Arana Martija 1973. urtean hasi zen Euskaltzaindiako Azkue Liburutegiko arduradun-orde gisan lanean. Bitarte horretan musika eta historia izan ditu batik bat aztergai, bere lanik esanguratsuenetarikoa betiere ondare idatziaren bilketa eta sailkapena izan baldin bada ere (Azkue, Bonaparte, Zaitegi eta beste kasu).
Iragandako urriaren 28n Euskaltzaindiak Donostian burututako Biltzar Nagusian Juan Gorostiaga zenaren ordezkoa hautatu zuten, Xabier Kintana eta Arana Martija zirela hautagaiak. Bozketan parte hartu zuten 22 euskaltzain osoren artetik 9 suertatu ziren Kintanaren aldeko bozak eta 13 Arana Martijaren aldekoak.
Gerra denboran, eta nik bai ez dudala hori onartzen, exilioan egon zirenen ordez beste batzu hautatu ziren; esatebaterako Oloabide kanpoan zen eta haren ordez beste bat aukeratu zen. Eta gero hortik etorri zen istilua,. ze bueltatzean bere aulkia okupaturik aurkitu zuen, bera erdigalduta geratu zela. Beraz orduan ez zen ondo egin. Baina momentu honetan, Agerreren kasuan bezala, nik proposatuko nukeena da nahiz eta onartu ez, era berean jokatzea.
Prozesu honi epe bat jartzea zailagoa da. Analisi kultural bat eskatzen du horrek, eta tartean arazo asko dago. Lehenengo herria alfabetatu behar da eta honetarako denbora asko falta da. Gero, hizkuntza guztietan bezala, euskara maila kultua sortu behar da, euskara maila guztietara iritsi dadin. Horretarako Unibertsitatea esaterako euskaldundu behar da. Eta urrats guzti hauek denak parean eman behar dira.
Prozesu honetan ere sartzen dira koordenada politikoak. Badirudi urte batzuetan euskeraren arazoak aurrera egiten duela eta gero berriz gelditu edo atzera jotzen duela.
Gipuzkeraren predominioa dagoela ezagun da. Nire iduriz Azkuek gerra aurrean euskara batuaren oinarritzat berak gipuzkera batua deitzen ziona proposatu zuelako datorrela. Honela gipuzkera ardatz dela beste euskalkiekin euskara batua osatuz joateko.
Bizkaitarrok piskabat akonplejatuta geratu gara gipuzkoarren aurrean, beharbada klasikoek gehiago idatzi dutelako lapurtarrez edo gipuzkeraz. Ondorioz bizkaitarrak gipuzkerara makurtu beharrean aurkitu gara; eta ez dinot hori aldatu edo iraultza bat egin behar denik, baizik eta kontu gehiago izan beharko genukeela beste euskalkiekin, bai egiturari dagokionez bai lexikoari. Beraz, esan genezake, euskera batua ez dela planteiatu besterik egin.
Pentsatzen dut normalizazio horretan idazleek badutela zeresanik, Unibertsitateak baduela zer egiten hasteko garaia, normalizazio honen barnean ezer gutxi egin bait du. Arau batzu jarriko dira, baina Unibertsitatean euskararik ez dagoen artean ez dago zeregin gehiegirik eta honela leku guztietan.
Astiro goaz; agian ez hain astiro. Astiro doala iruditzen zaigu ezinbesteko premia batzu ditugulako, baina ez dago munduan hizkuntzarik hamar edo hamabost urtetan normalizatu denik. Azken finean normalizazioa da, Gatikako baserritar batek, Elizondoko batek eta katedratiko batek euskera 'antzeko' edo 'berdina' egitea. Eta hori ez da erreza.
Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]
Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]
WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.
Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]
Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.
.jpg)
Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]
Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.
Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.
Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]
Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]
FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.
-------------------------------------------
Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]
NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]
Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).