Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2025eko otsailaren 16an

"Euskal ekologismoa, askatasun nazional eta sozialaren mugimenduko beste frontea"

2021eko uztailaren 27an

Eguzki erakundeko Sabino Ormazabali elkarrizketa

Sabino Ormazabal, Eguzki erakundearen partaide
"Euskal ekologismoa, askatasun nazional eta sozialaren mugimenduko beste frontea"
Sabino Ormazabal.Donostiarra. 77. urtetik hona Euskal Herriko ekologismoari eta antinuklear borrokari buru-belarriz lotu bada ere, ez ditu beste herritan, Mendebaldeko Alemaniakoa kasu, eman diren eta ematen mugimenduak begibistatik kentzen. Alde askotako kritiken beldur izan arren, bereari eusten dion eta hitzak neurtzen dakien pertsona dela erakutsi digu.
ARGIA.–Borroka antinuklearra aspaldi ezagutu da hemen baina mugimendu ekologistaren erreferentziak noiz eta nondik datoz?
Sabino Ormazabal.– Hemengook ezagutu genituen mugimendu ekologistaren lehen errerentziak frantses estatutik etorritakoak izan ziren. 77.eko hauteskunde munizipaletan 200.000 boto atera zituzten eta hurrengo urtean Asanblada Nazionalera aurkeztu eta 600.000. Urte hauetan Euskal Herrian lehen bilerak ematen dira. Hala ere, 74. urtearen inguruan Nafarroan, baina estatu espainarraren markoan, bilera batzu eman ziren. Aurretik borroka antinuklearra ederki asko ezagutu genuen eta hau, oro har borroka politiko bat izan bazen, ekologista ikuspegi batetik ere borrokatu zen.
Garai hauetan Madrilgo talde ekologistetan frantses eredua jarraitzen zen ala ez eztabaidatu zen eta ezezkoa atera, garai hartan baldintza eta mila desberdintasun zegoelako mugimendu baten eta bestearen artean. Alemanian 79.ean 'boom'a eman bazen 83.ean 27 diputatu erdiesterakoan indarra azalduko dute, ez bait zuen inolako ezker aldeko talderik horrelako kopururik atera hauteskunde horiek arte.
A.–Ezkertiarrek hori ez bazuten lortu, nolatan lortzen dute ekologistek hori?
S.O.– Han oinarrizko mugimendu bat zegoen, hiritarren iniziatibak (hemengo garai batetako auzo elkarteak bezalakoxeak) azpiegitura alternatiboak: dendak, lan postuak, komuna kolektiboak... oinarrizko potentzia bat zegoen. Gero 68.eko eraginak zeuden... Garbi zekusaten gizarte kapitalista hartan marko egokia zutela elektoralki ere borroka egiteko eta horrelaxe egin zuten.
Hemen, Euskadin, hausturarik eman ez denez, marko minimorik ez dagoela pentsatzen da oraindik; hemen marko juridiko-politiko berri bategatik borrokatzen dugu.
A.–Euskal Herrian ikusten al duzu aukerarik Alemania bezalako mugimendu ekologista indartsu bat hauteskundeetan fuerte izateko?
S.O.–Euskal Herrian ez, baina estatu espainiarrean emango da, batez ere, sistimak beharrezko duelako. Hain pentsakera desberdineko jendea elkartu beharko du, ezin izango duela berezko filosofia ekologistarik gorde. Bodrio bat izango da. Sistimak planteamenduak asimilatzeaz gain, pertsonak asimilatzeko gaitasun ederra du.
Euskal Herrian berriz, hasieratik ezker indartsu bat dago, hausturaren aldekoa eta ekologismoaren planteamendu guztiak bereganatzen ezbaditu ere, gehienak bereak bezala sentitzen dituena. Ezker honek ez du elektoral hutsunerik uzten.
A.– Aipatu duzu sistimak planteamendu eta pertsonak bereganatzeko gaitasuna duela. Ez al da hori Alemanian suertatu?
S.O.–Hor Alderdi Berdean fundamentalista eta errealisten arteko eztabaida dago funtsean. Batzuk zenbait puntu aurrera ateratzagatik paktuak egin eta zenbait planteamendu ekologista 'ahazteko'aren alde agertzen dira, errealistak berriz, ez dira 'ezkontza' horien hain aldekoak. Afera gizartea aldatu ala dagoenean utzi nahi ote den sinestea da.
Honela, estatu espiniarrean gizartea normelizatu nahi duten 'EI País' eta gainerantzeko komunikabideek, behin eta berriro, Mendebaldeko Alemaniaren, Frantziaren eta Belgikaren ereduak irudikatu behar direla adierazten dute. Instituzioetan eta joku demokratiko burgesean esku hartuko duen ekologista alderdi sendo bat osatu behar dela; gutxi gora behera Herri Batasunarekin egin nahi dena. Baina ekologista mugimenduak kalean lan egiteko eta gizarte industrializatuen hondamen irrazionalak kritikatuko duen ahotsa izateko jaio ziren. Mugimenduak bere izate-arrazoi hori galtzen duen une berean sistimak bereganatuko du. Horregatik gure helburuak zeintzu ziren eta gizarte hau aldatzeko norekin joan behar genuen erabaki zen.
A.– Horregatik, behar bada, Eguzki-k jaso dituen kritikatako bat KAS blokearenganako hurbiltasuna izan da.
S.O.–Herri honetan batasun prozesu bat ematen saiatzen garen bakoitzean kritikak berehala altzatzen dira baina kritika hauek nondik datozen ikusi behar dugu zergatik egiten duten jakin ahal izateko. El Pais 'egunkari independientea'k, ez du Eguzkiren urte tierdiko bizitzan beretaz lerrorik ere idatzi, baina aipatu duen bakarrean, beraiek eginiko eta asmaturiko organigrama batetan ezartzeko izan da, KAS blokean alegia. El Pais bezalaxe, beste komunikabide batzu ere joku berean sartu ziren, guztiak Euskal Herriko erakunde herritar askoren berregituratzearen une zehatz batetan; hau da, eztabaida, sendotze eta datorren egoera berriari egokitze fase batetan.
Beste kritika batzu gertuagotik izan ditugu. Hala ere, Eguzki-ren eraketarekin mugimendu ekologista berrindartua atera da, eta ez alderantziz. Nik dakidala, oker naiteke noski, antinuklear borrokaren militanterik ez du mugimendu ekologistarik utzi Eguzki sortu delako, baina lokal mailako hainbat eta hainbat talde ekologista, ingurugiroarekin zerikusi dutenak... etab. Eguzki-ra hurbildu dira. KAS edo besteren baten barnean gaudela esatea ez da erreala, Eguzki-n gaudenon burutik hori ez delako pasa, eta ez da zuzena erakunde herritar batek autonomia galtzen duelako eta Euskadiko sektore askotara iritsi nahi delako.
A.– Eguzki-ren barnean ideologia desberdineko militanteak izango dira.
S.O.–Bai. Eta bere barnean borroka ideologiko eta eraginak gauzatzeko ahaleginak ere badaude. Eguzki sortuaz, sektore garrantzitsuek hibernazioan zituzten ekologista politikak Eguzki-n bertan garatu ditzaten bultzatu du. Praktikak esango digu indar politiko batzuren menpe makurtzen ari ote garen ala ez. Horregatik helburuetako bat zenbait sektoreri, Euskadiko Askatasun Nazional eta Sozialaren Mugimenduaren barnean ekologiak joka zezakeen garrantzia gaurdaino hain garbi ikusten ez zuenari alegia, ateak irekitzea da.
A.–Sor al daiteke Eguzki bat Madrilen, adibidez?
S.O.–Ez. Han derrotismo usaina arnasten da. Ezkertiar alderdietako gizabanako anitz eta ekologista mugimenduaren zenbait buruzagi PSOEren aparatura pasa ziren eta fase hau, fase klabea niretzat, ez dute gainditu oraindik. Honelako saioak Euskal Herrian ere egin nahi dira, horregatik Gasteizko gobernuan mugimendu ekologistaren instituzionalizatzearen gaia haizatzeko asmoz, PSOEkoek beren militante bat Ingurugiroko Zuzendaritzan ipini dute Ingurugiro Agentzia bat osatuz. Eta luzarora erabaki bat hartu beharko da.
A.–Zuk nola dakusazu hori?
S.O–Lehen esan bezala, Eguzki bezalakorik ezingo luke Madrilen sortu. Eta zergatik? Hau aldatu nahi dugu baina ez dugu uste guk aldatu behar dugunik bakarrik. Ez da borroka globalizante bat, beste fronteekin batera, Euskadiko Askatasun Nazional eta Sozialaren Mugimendua deitzen den horren beste frontea baizik. Erabaki eta botatzeko eskubidedun indar ekologista eta Herri bezala marko egoki bat ez dugun artean, itxura egitea besterik ez da. Instituzioek ez dute inolako interesik–ez bait dute erakusten– gai ekologistak errotik tratatzeko. Hor parte hartzea instituzioei aurpegia garbitzea litzateke, hauek 'ekologia instituzioetan erroturik dago' esan dezaten. Beraz, epe motzean hau aldatzeko borondate politikorik ez dagoenez...
A.–Lehen ekologista politika lotan zuten alderdiek nolabaiteko esnaldia izan omen dute Eguzki-ren sorrerarekin. Nolako garrantzia du horrek?
S.O.–Gure Historia irakurriz gero, EKIN sortzen denean, PNVk oztopo handiak jarriko dizkio bere inguruan eta kontrolpean ez dagoen taldeari. Horrek erakusten digu ez duela guztia homogenoa izan beharrik. Tentsioak, eztabaidak... onuragarriak dira Eguzki-ren barruan. Bakar-bakarrik joatea baino, tentsio hauekin irauteari eusten badiogu, beste garaipen bat izango da.
A.–Hori al da Herri Batasunarekin gertatzen dena?
S.O.–Konplexua da gaia, baina bai, Herri Batasunaz ari nintzen. Herri Batasuna eta Eguzki-ren arteko erlazioak hobeagotzeko gauza asko egin daiteke. Hor badaude ekologista eta ingurugiroa tratzen duen HBren Batzordea, zinegotziak, eta beste alderdietako zinegotziak ere bai, guzti hauekin harremanak sortu beharrekoak dira.
A.– Hala ere, lehen aipaturiko tentsio horiek muga batzu izan beharko dituzte.
S.O.– Tentsioekin perspektiba galtzeko arriskua dago. Asko teorizatu baina arazo zehatzen aurrean ekiteko gaitasunik ez izatea arriskutsua da. Debateak behar beharrezkoak dira baina ez lehentasunak ahaztuz eta perspektiba galduz.
Bestalde, oso garrantzitsua da jende gaztearengan dugun harrera. Jende gazte asko, 18-19 urtetakoa, interesatzen ari da eta freskotasun horrek bere garrantzia izango du gerora.
A.– Eguzki-tik nola dakusazue gainontzeko alderdi parlamentarioak?
S.O.–Bada garala ekologia luxozko edo elektoral gaia baino gai seriotzat hartzeko. Hortxe daude Euskadiko Ezkerra eta Eusko Alkartasuna, beren buruak ekologistatzat dituztenak, baina udal edo nazional mailako ekintzetan ez zaie inondik ere ikusten. Parlamentario esparruko alderdi guztiek, HB ezik, oinarrizko mugimendu ekologikoa bertan behar utzi dute. Eta ez geuk erasotu ditugulako, inolako borondaterik ez dutelako baizik.
A.–Nazional mailan borrokatzen duzuenez, Iparraldean zer egiten duzue?
S.O.–Borroka antinuklear mailan lehen kontaktoak 79.ean izan genituen, Ortzadar taldearekin hain zuzuen ere. Iparraldean ere zentrale nuklear bat ioini nahi bait zen. Egun 'Patxa' kolektiboak komite antinuklear bat sortu du eta ekintza baterakoiak dira berezitasun aipagarriena. Hala ere, zailtasunak salbatuz, erlazioak bideratzeko ahaleginak egitea derrigorrezkoa da.
A.– Harrigarria benetan gaur egun zenbat alderdi eta pertsonalitate ekologista dagoen.
S.O.–Ekologistatzat azaltzea botuak erosten ditu. Madrilen eta estatu osoan, Partido Verde Vértice eskubitarrak, inolako marketing-ik eta bitartekorik gabe, hau da, kanpaina kaskar batez botu mordo bat eskuratu zituen. Hondamen ekologiko handi bar dagoenez jendea oso sentsible dago eta alderdiak ez dira motzak.
A.–Baina instituzioek egiten dituzte errekak garbitzeko kanpainak... etab?
S.O.–Sistima berak bere produkzio maila arriskutan dakusanean, demagun produkzioaren kate bat oker dabilela, errekak kasu, edo militarismoan misilak, egoera limite honek sistimaren bizitza bera arriskutan jartzen duenean alegia, sistima erreforma zenbait egin beharrean dago; hauxe gertatzen da errekekin. Honela, alderdi gestionatzaileek hori konpontzeko baliabideak ipintzen dituzte. Baina hauen borondatearen tamaina ikusteko, pentsa: Euskal Herriko hondamen ekologikoaren %80a edo gehiago Administralgoak egiten du edo bere onespenarekin egiten da.
A.–Panorama hau azaldu eta gero, norantz doa Eguzki?
S.O.–Nik behintzat itxaropen handiz dakusat. Egiteko handiak ditugu eta benetako masa erakunde batetarantz goaz. Ekologismoa ekologistena bakarrik ez izatea lortu behar dugu bestela... Gure desafio handienetako euskal gizarteko beste sektore batzutara zabaltzea da, hortxe ditugu EHNEko baserritarrak, medikuak, biologoak... Horretarako udarako martxa ekologista bat proposatzeko asmoa dut Eguzki-n, ea oraindik ez sentsibilizatutako sektore horiek geureak egiten ditugun.
IÑAKI ZUBIONDO
Makina bat borroka ekologiko eta antinuklear ezagutu du GITE–IPESeko langile honek.
"Praktikak esango digu indar politiko baten menpe ari ote garen ala ez".
"Euskal Herriko hondamen ekologikoaren %80a edo gehiago, Administralgoak egiten du edo bere onespenarekin egiten da".
13-15

GaiezGizarteaIngurugiroaEkologiaMugimenduakEguzki
PertsonaiazORMAZABAL1
EgileezUBIONDO1Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Maria Ortega Zubiate

“Hezkuntza sailburuaren determinismo teknologikoak kezkatzen gaitu: bai ala bai sartu behar da, modu akritikoan”

Mikel Garcia Idiakez

Guk geuk, geure erara

Larraitz Fagundez Osa

Efemeridea: Joxe Arregiren gorpua sekretuan hilobitik atera eta torturaren froga bilakatuko ziren argazkiak egin zizkioten

ARGIA

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

dantzan.eus

Azkenak

2025-02-16 | Artedrama Arte Eszenikoen Plataforma

Autokarabanie

MULTIMEDIA - Antzezlana

2025-02-15 | Iratzar Fundazioa

Abertzaletasuna. Aita hil, bai ala ez?

MULTIMEDIA - solasaldia

2025-02-14 | Inaxio Mendizabal Arrese

Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.

2025-02-14 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]

2025-02-14 | Udane Barinagarrementeria Laka

Emeadedei + Mahl Kobat

Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]

2025-02-14 | ARGIA

Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]

2025-02-14 | dantzan.eus

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]

2025-02-14 | Parean Elkartea

Sustraietatik eraldatuz

MULTIMEDIA - dokumentala

2025-02-14 | Sustatu

Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]

2025-02-14 | Euskal Irratiak

David Gramond

“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]

2025-02-14 | Gedar

Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.

2025-02-14 | Aiaraldea | Txabi Alvarado Bañares

Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]

Eguneraketa berriak daude