Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2025eko urtarrilaren 02an
Anje Duhalde: "kantari lanetan Basetik Hasi Nahi Dut Berriz"
Anje Duhalde izena aipatzea Errobi taldea aipatzearen pareko egiten zaigu. Bertsozale eta kanten maitale den aita baten semea, anaia ere kantari ona omen duena, gure plazetan indarrean agertu zen "Ez dok Amairu"ko munstroak itzaltzen ari zirenean. Ipar Euskadin turisma eta lurra arrotzek erostea arazo larriak zirela beren kantetan ikasi zuten askok. Garai haietaz, geroztik egin duenaz eta hemendik aurrera egin nahi duenaz galdetu diogu, diska berriaren atarian.
«Xoxoa» disketxearen proposamen bat etorri zen, eta bakoitzak bere aldetik pentsatu ondoren bildu ginen eta... oso pozik, hainbeste urteren buruan berriz makina martxan jartzeagatik. Hor daude bederatzi kantu horiek. Jaialdi batzuk ere egin genituen, diska aurkezteko interesantea zelakoan. Kinka txarrean suertatu ziren jaialdiak, eta zenbait gauza arraro ere sentitu genian. Ez huen seguruenik momentu egokiena. Baina diskarekin oso gustora gelditu ginen.
Gero, nik entzuten dudanez, lehen eskemak radikalak hituen: rock, blues, edo dena dela. Eta orain eskema horiek apurtu egin dira piska bat. Orain rock egiten ikusten diagu lehen jazzean zebilen bat, edo «Los Lobos» bezalako taldeak aurkitzen dizkiagu, duela hamar urte ezinezkoak zirenak.
Adibide berala, hor duk Paul Simon-en diska. Guztiz korrontearen kontra jokatu du: hartu dizkik beltz batzuk, Hegoafrikakoak gainera, eta oinarrizko rockari beste kolore bat eman dio. Hor ikusten duk sustrai bat tuen musikak gero eta leku gehiago duela, Europa mailan.
Hemen alderantziz... Gu Herri oso polemikoa gaituk. Hasteko, ez gaituk Herri bat, errealitatean. Hemen, Hegoaldean batez ere, gauza bat onartzen denean, moda bat, hartzen duk begiak itxita, eta bazirudik ez dela tokirik beste ezerentzako.
Hemen reggae musika ezagutzen badugu Paul Simoni esker duk neurri batean. Berak du lehen reggaea grabatu, 73an edo 74ean. Bob Marley ez zen ezaguna artean. Indioen musika ere Paul Simonek ezagutarazi zion mundu guztiari "E1 Cóndor Pasa" grabatu zuenean. Joan den urtean atera du disko berri bat, eta hor ere erakusten du oso aurrerakorra dela, beste jende bati ematen dio protagonismoa.
«Simon-and-.Garfunkel»? Beren fans bat izan naiz, eta naiz. Ezin dizkiat ukatu nere sustraiak. Bon, Xalbadorren fans ere banauk.
Hegoaldearen irudia Sanferminak hituen. Horietan ez duk sobera euskara entzunen, Sanferrainetan erdara duk nagusi. Eta uste diat hango talde gehienek irudi hori hartu zutela. Ez duk Iparraldean bakarrik pasatu: Estatu Frantsesean talde askok zitean espainolezko izena.
«El Fuego»ren historiarekin jerraikiz. «Enbata»ren garaia zen, eta euskal abestiak kantatzen genituen, jotak, trikitixak... Hor huen Pantxoa Saintesteben ere, gaur eskulturan-eta debilena. Iparraldean denek aitortuko die talde hark bukaeraraino ukan zuen garrantzia.
Mixel Lizeotik ezagutzen nian, baina egun batean diski-denda batean topo eginda hasi ginen hizketan, kantuetarako asmoak nituela eta beste. Berak ordurako fama zuen gitarrista bezala. Nik berriz bateria jotzen nuen. Eta lehendebiziko diskan berak jo zuen, musikoak bilatzen,ere bera ibili zen.
Egia da talde batean abeslaria kanbiatzen denean taldean ere aldaketa handiak gertatzen direla. Gure kasoan, edo eta nik Xabier Madinaren kantak abestu behar nizkian, eta horiek ez hitnen batere nere estilokoak. Eta Akelarrekoei proposatu niean errepertorio osoa aldatzea.
Lehen bi urteak oso pozik pasa nituen: aldakuntza bat zen neretzako. Jaialdietan beste tratu bat daukak jendearekin, jendea hiri so. Aldiz berbena batean jendea mugitzera zetorrek, eta hartueman asko izan dizkiat, lagun asko egin... Euskal Herriko ia bazter guztiak ezagutu dizkiat.
Gero etorri duk nekadura, zeren lan hori oso gogorra duk. Azkenean, ene buruarekin ez ninduan ondo, ez ninduan inon finkatua, musikalki behar zena bakarrik egiten nuela. Utzi niari Akelarre, eta berentzako ere on izan dela uste diat. Ondo bukatu diagu, lagun.
Behar bada gure belaunaldiari ere aplika dakioke horko gauza asko: desilusio anitz eduki dugula. Hain aldaketa gogorra izan duk, batez ere Hegoaldean, eta 81-82tik honuntza... kristoren aldaketa izan duk hemen, batez ere mentalitate mailan.
Lehen rock radikala aipatu diat, eta nire ustez radikalismo hori maila askotan sortu duk. Politikan ere bai. Ni ere nonbait nere barrnan nahiko radikala nauk, eta hori superatzea ia inposiblea duk. Hortik ateratzen duk gauza konfliktibo bat beti. Horrek bultzatzen hau idaztera, abestiak egitera.
Behar bada guk izan diagu kulparik handiena, ez dugulako ikusi hori bazetorrela. Egia esango diat, ni ez ninduan konturatu, «Errobiaren hegitik» egin nuenean beste mundu batean nengoan. Gogoratzen nauk Zestoan ikusi nuela jaialdi batean lehen talde radikala; «Zarama» izango huen, eta «hau ze ostia duk?., galduta ninduan. Orduan despistatua ninduan, eta besteak ni bezala. Eta jendea masa bat bezala joan duk.
Gero euskararen afera diagok hor ere. Euskararik gabe ez gaituk ezer, eta nik beti sekulako garrantzia eman zakoat horri. Eta ikusi diat fenomeno horretan euskarak ez zuela hainbeste garrantziarik. Kontuak ateratzen dituk, eta zeinek egiten dik euskaraz?
Esan nahi niana duk, gaur edozein kantariri diska bat ateratzea abentura batean joatea bezala dela. Hemen ez zekiate diska salduko duten edo ez, eta diru bat duk hor tartean. Eta gero konfidantza bat ere egin zidatek: hemen ez ziaten diskako abesti bakar bat ere entzun. Hori duk enetzat inportanteena.
Eta beste gauza inportante bat: gizarte honetan eta garai honetan hainbeste langabezia eta hainbeste pobrezia denean, nik nahi dudana egitea eta agian hortarik bizitzea, hori luxu bat duk.
Iparraldean, dena den, momentu honetan situazio oso larria bizi diagu. Orain arte kultur mugimenduan eta abar zailtasun asko baina libertate formalak bagenituen. Azken urte t'erdi honetan guzti hori segatu egin dute. Kultur etxe batzuk sortu dira, lehen urteetan ibili eta gero dena moztu nahi dituzte. Seaskaren prolema ez duk sekula hain larri aizan: ito egin nahi dituzte.
Irtenbideari buruz oso pesimista naiz, ez dakit nondik atera ahalko garen. Hegoaldera, berriz, lehen gehiago etorriko hituen orain baino talde gehiago zirelako. Nor dabil orain Iparraldean kantari?
Ahal denean taldea, diskan parte hartzen duen trikitilari eta guzti. Eta bestela bikotea. Base-basetik nahi diat hasi.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Euskalerria irratia
#2
Jenofa Berhokoirigoin
#3
Bizi Baratzea
#4
Azkenak
2025-01-02
Xabier Letona Biteri
Langile bat hil da Zornotzan, Forest Trafic SL enpresan
Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.
2025-01-02
Imanol Satrustegi Andrés
Heldu-lekua eta kortsea
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
2025-01-02
Leire Ibar
AEBetako New Orleans eta Las Vegas hirietako gertaerak “eraso terrorista” gisa ikertzen ari dira
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
2025-01-02
Urko Apaolaza Avila
Real-PSG partiduan begian zauritutako beste pertsona baten kasua berriz irekitzeko agindu du auzitegiak
Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.
.jpg)
2025-01-02
Leire Ibar
Nazioarteko Pilota Federazioak Espainiako Federazioak egindako akusazioak gezurtatu ditu
Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]
2025-01-02
Jenofa Berhokoirigoin
Al-Jazeera telebistaren Zisjordaniako egoitza itxi du Palestinako Aginte Nazionalak
"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]
2025-01-02
Urko Apaolaza Avila
Europako ekialdea errusiar gasik gabe utzi du Ukrainak, Gazpromekin hautsita
Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.
Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
2024-12-31
Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
2024-12-31
Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
2024-12-31
ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
2024-12-31
ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
2024-12-31
Euskalerria irratia
Eraikiz kolektiboa
“Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
2024-12-31
ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Eguneraketa berriak daude