Mariano Izeta: "Ez Dugu Hainbeste Nigar Egin Behar»
Baztan aldean kultur-giroan murgildurik bizi dugu Mariano aspaldian, literaturaz eta hango berriez aritu ginen
Elizondoko kaleetan denek agurtzen dute. Erdaldunek errespetuz, inoiz irakurri ez duzun, baina diotenez, ona behar duen idazleari egiten zaion bezala. Euskaldunek berriz, bero, ozen. Aizu Mariano lehengoan telebistan ikusi nizun».
Bixta llaburtu zaio; erloju-konpontzen urte aunitzetan. Bere idazkiak mugaz bi aldeetako aldizkarietan agertzen dira. Halaxe hasi zitzaigun:
Nire nobela aipagarriena «Nigarrez sortu nintzan», 1982.ean argitaratu zen.
Ni idazle xumea naiz, beti ere herrikoia, nik idazten dut mintzatzen naizen bezala, eginahala egiten dut, eta hola segituko dugu.
Baztanen hitz aunitz erabiltzen da, aberatsa da hemengo euskalkia, lehenago ez nintzen ohartzen, baina orain ohartzen naiz zenbait jenderen solasetan.
Gero egin behar nuke ere, ez bakarrik hitzak, baizik erranairuak, esaera zaharrak alegia, xahar horietarik ere behar nituzke bildu, jadanik baditut 140 bilduak, lan interesgarria da. Ez ditut liburuetarik hartuak, nik adituak baizik, jendearen ezpainetatik adituak. Behar du nik entzunak. Orain badira gazteen artean eta hitz asko galduak, edo atzenduak, horiek guztiak behar dira bildu, eta jende zaharrengan ikas daitezke horiek guztiak, bai baitira Baztanen erdaraz deus ere ez dakitenak, horiengandik ikas daitezke hitz aunitz.
Leitzan ongi idazten duen goizuetar bat, Perurena uste dut, hori irakurri nahi dut, Irigarai, Epaltza, Landart, Hiriart Urruti ere gustatzen zaizkit.
Baztanek izan ditu ene aitzinetik idazle euskaldun gehiago, sail luzea osatzen ahal genuke: Axular urdazubiarra, Etxenike, hau ere urdazubiarra, Lapitze arizkundarra, Aita Franzisko Elizondokoa. Damaso Legaz arizkundarra, Kruz Goienetxe elbetearra, Paulo Fermin Irigarai, sortzez auriztarra baina bizi Iruritan bizi izan zena, Xabier Lazkoz elizondoarra, Zigako erretore izana, Blas Fagoaga erratzuarra, Jose Azkarate aniztarra, Tadeo Biela elizondoarra, Aita Buenabentura Oieregikoa, Aita Polikarpo Ultzamako iraizoztarra, Migel Plaza urdazubiarra, Etxalarreto Aita Eusebio eta Larrainzarko Aita Bitoriano, gehienak baztandarrak.
Orain gehiago idazten da lehen baino, gure gazte denboran ez zen hainbertze, orduan euskaldun gehiago zen baina euskal kultura idatzirik ez zegoen ia. Ikastolekin eta pixkaka pixkaka joanen da aitzinatuz, ari gara aitzinatzen.
Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langile batzuk soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.
ARGIAren taldeko kide den Iametza teknologia berriak erabiltzen dituen komunikazio enpresa da.
Sortzen eta Ratioak Jaitsi 0-18 elkarteek Legegintzako Herri Ekimen bitartez egin dute eskakizuna eta alderdi guztiek agerraldia onartu dute. Europar Batasunak Foru Gobernuari ratioak murrizteko egindako gomendioan du oinarria nafar gurasoen aldarrikapenak.
Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.
Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.
Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.
Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]