"Nagusirik gabeko lan antolaketa frogatu nahi dugu"


2021eko uztailaren 23an
Kolektibo autogestionario batekin Alemanian
"Nagusirik gabeko lan antolaketa frogatu nahi dugu"
Alemaniara joanez gero ez da zaila izaten fabrika zahar batean edo bestelako lekutan diharduten kolektiboak topatzea. Nik, Stuffgart ondoko herri txiki batean funtzionatzen ari den zurgindegi autogestionatu bat topatzeko aukera izan dudanez, partaideei elkarrizketa bat egin diet ilunabarrean beren etxeko terrazan.
Bea, Kelly, Gassi, Andreas eta Andy dira kolektiboaren bost partaideak. Joan den martxoan ireki zuten tailerra nahiz eta asmoa eta ideia askozaz lehenagokoa izan. BIIRA-BOOM izena eman zioten. Horrek "udareondo" esan nahi du haien lurreko dialektoan. Arbola honen egurrarekin asko lan egiten dutelako aukeratu zuten izen hori.
Autogestionatua izateaz gain badu kolektibo honek beste bereizgarri bat: zura biologikoki tratatzen dute, inolako gehigarri kimikorik gabe.
A.– Zein helburuk bultzatu zaituzte kolektiboa eratzera?
K.–Lantegi arrunt batean lan egiten den era desberdin batean lan egin nahiak. Hierarkiarik gabe, nagusirik gabe, inoren azpian egon gabe eta guztiak eskubide berdinekin lan egin dezakegula frogatu nahiak.
A.–Beti izan al zarete zurgin ala aurretik beste ogibide desberdinetan jardundakoak zarete?
K.–Gutatik hiru zurgin bezala jardundakoak eta zurgin-ikasketak egindakoak gara eta beste biak beste lanbide batzutatik etorritakoak dira, bata elektronikaria eta bestea okina izandakoak, alegia.
A.– Zeintzu dira kolektiboaren eraketaren azpiko ideiak edo arrazoiak?
K.– Esperientzia pertsonalek, giza esperientziek eta baita ere lanarekiko gure ikuspuntuak, hau da, zapalkuntza ikusteak, lanean ari zarela zuk inoiz ezer erabaki ahal ez izateak, zure pertsonalitatea suntsierazten duen era batean lan egiteak, bultzatu gaitu bide honetatik.
Zailtasuna ekonomikoak
A.–Nola funtzionatzen du kolektiboak ekonomi aldetik?
K.–Ekonomi aldetik zaila gertatzen zaigu egoki funtzionatzea ez bait dugu aurretik inoiz produkzio-arloan kolektiboki lan egin. Zaila gertatzen zaigu eritzietan eta erabakietan akordioetara iristea. Gaur arte bakoitzak lanaren funtzionamenduari buruzko esperientzia desberdinak bildu ditu eta bakoitzak beti orain arte ohituta egon den bezala, aurreko lantegietan egin ohi zuen bezala, egiten ditu gauzak. Horregatik batzutan hasarrealditxoak izaten ditugu beste modu batetara funtzionatu behar genukeelako. Enkargu bat nola hartu, nola burutu eta entregatu behar den finkatzea, hori guztien artean egin eta bilakatu beharreko zerbait da.
A.–Zein dira zurgindegi batekin dituzuen desberdintasunak? Pertsonalki aldaketarik suposatu al du zuentzat?
K.–Aurreko lantegietan askozaz lan gehiago egiten genuen, lana produkziora zuzenduta zegoelako eta ez elkarren artean eztabaidatzeko eta gauzak argitzeko. Hemen bestela gertatzen da, asko eztabaidatzen dugu baina hala ere arazoak ditugu oraindik gauzak argi eta behar bezala adierazteko, besteei buruz pentsatzen ditugun gauzak esatera batzutan ausartzen ez garelako. Hori lortu ahal izateko oraindik denbora behar dugu.
Lanera ez joateko aitzakirik behar ez
Beste garrantzizko puntu bat zera da, nik lantegi arrunt batean lan egiteko gogorik ez badut aitzakiak bilatu behar izaten ditut, gezurra esan behar dut, gaixorik nagoela eta medikuarengana joan behar dudala edo. Orain, berriz, nere neskalagunarekin arazoak ditudala edo gaizki aurkitzen naizela esan dezaket eta onartu egiten da. Guretzat garrantzizkoa da gizaki pribatuaren eta gizaki langilearen arteko etendura erradikal hori haustea, lanean ari garenean gu geu izan ahal izatea eta ez paper bat jokatuz aritu behar izatea.
Beste zerbait ere aldatu da honela lanean ari garenetik: orain lanerako denbora asko behar dugula eta aisiarako denbora libre gutxi. Baina hau hasierako arazoa dela uste dugu. Organizazio hobe batekin eta gure arteko esperientzia areagotuz arazo hori gaindituko dugula uste dugu. Beste kolektiboen esperientzia horixe bera izan da, aurreneko bi urtetan ez duzu lortzen egunean 7-8 ordu lan eginez gauzak burutzea. Bainan gerora bai, eta ez hori bakarrik, gure asmoa da gutxiago lan eginez bizitzea, 35 ordu astean lan eginez alegia.
A.– Zuen ustez, modu honetan organizaturik, geinean dagoen inork ez zaitzakete hustiatu, baina, orduko irabazten duzuena gremio berberan diharduen edozein alokatuk irabazten duenaren azpitik dagoela goguan hartuz, ez al duzue uste behar bada zeuen baruak hustiatzen dituzuenik?
K.– Ez da erantzuten erraza. Guk denbora eta energia asko erabiltzen dugu lanean eta oso diru gutxi irabazten dugu. Zurgindegi arrunt batean lan egingo bagenu, berriz, hilabetearen buruan diru gehiago irabaziko genuke, egia, baina handik alde eginez gero eskuhutsik geratuko ginateke, produkziobideak ez zirelako geureak izango, makinak, materiala, guztia, nagusiarenak izango ziratekeelako. Horregatik geure lana ez da bakarrik dirutan neurtu behar. Geure kasuan, hemendik 5 urtetara produkziobideak geureak izango dira, hori da behinik behin gure helburua eta horri begiratu behar zaio, hain zuzen ere. Gainera, geure buruak hustiatzen ote ditugun ez da galdera zuzena, autoesplotazioa ez da horretarako hitz egokia. Fabrika normal batean lan egiten duzunean autoesplotazio kontzeptua erabiltzen duzu produkziobideak nagusiarenak edo gaineko organizazio batenak direlako.
Finantziabide alternatiboak
A.–Ba al zenuten hasiera batean zurgindegia irekitzeko ekonomi baliabide aski, eta hala ez bazen nola konpondu zineten dirua lortzeko?
K.– Ez genuen nahiko dirurik eta horregatik bi posibilitate genituen, konbentzionala bata, bankura jotzea, alegia, eta bide berri bat bilatzea bestea. Bigarrenari ekin genion eta dirua soberan zuen jendearekin hitzegin genuen. Jendeak ohizki dirua bankuan gordetzen du eta guk esan genien hori ona ez dela, bankuek diru horrekin espekulatzen dutelako, gerra finantziatzen dutelako, eta hirugarren munduan hustiaketa laguntzen dutelako.
Honela, dirua oso baldintza onetan utzi ziguten batzuk aurkitu genituen.
Diruaren beste zati bat "Netzwerk" izeneko erakundeak lortu zigun. Erakunde horrek bankuei bere dirua eman nahi ez dion jendearen eta kolektiboen arteko tartekari gisa jokatzen du. Bere bidez emakume batek 5.000 marko utzi zizkigun, berriro behar dituen arte.
Honetaz gain, finantziabide berezi bat aukeratu genuen. Oso garrantzizkoa zen guretzat kolektiboan lan egiten duen inor enpresario bilakatu ahal ez izatea. Eta horregatik enpresa berri bat sortu genuen, "Leasing GMBH" delakoa, hau da, Enpresa Autogestionatnentzako Leasing Sozietate kolektiboa. Enpresa honek lagundu nahi gaituen jendearen dirua jasotzen du eta horrekin zurgindegirako makinak erosten ditu. Zurgindegiak lokatu egiten ditu makina horiek.
Leasing sistema arrazoi ideologikoengatik hautatu dugu. Kontratu-modu oso berezi bat da eta bertan enpresaren funtzionamenduak nola izan behar duen zehazki adierazten da, kontsentsu-printzipioa oinarrizko puntu bezala dagoelarik. Leasing sistema gure ideien arabera eraldatu dugun modu kapitalista bat da. Formulazio berezi batzuren bidez geure helburuetarako profitatu dugu. Horregatik enpresa hori erregistratzerakoan arazoak izan genituen administrazioarekin, "kolektibo" edo "autogestio" bezalako formulazioak onartu nahi ez zizkigutelako, hain zuzen. Bagenuen beste arrazoi bat gehiago Leasing enpresa sortzeko: beste kolektibo batzuren beharra. Ezin dezakegu bakarrik funtzionatu, finantzialki bai, beharbada, baina ez ordea, ideologikoki.
Eta horregatik inguruko beste zenbait kolektibo-okindegi bat, inprimategi bat, etabar ere barnean har zitzakeen enpresa mota bat aukeratu genuen. Garrantzizkoa da guretzat guztien arteko konexio politiko bat egotea, eta ekintza politikoak elkarrekin burutu ahal izatea. Adibidez, antolatuak ditugu jadanik beste kolektibo horiekin batera Nikaraguaren aldeko zenbait ekintza.
Kolektibo mordoa Alemanian
A.–Zenbat kolektibo dago Alemanian?
K.–Asko. 200.000 bat lanpostu guztira. Ez dira guztiak produkzioari zuzendutakoak. Badira bestelakoak, abokatuenak, kontsumoaren arlokoak eta baita kulturalak ere. Azken hauek musika–eta antzerki–emanaldiak antolatzen saiatzen dira.
Lehengoetarikoak inprimategiak izan ziren, komunikaziorako beharrezkoak bait ziren. Garai batetik aurrera, presio politikoengatik, inprimategi konbentzionalek ez zuten panfleto edo literatura politiko gehiago inprimatzen. Eta horregatik zen hain beharrezkoa inprimategi alternatiboak sortzea.
A.–Ba al dago kolektiboen arteko koordinaketarik?
K.–Bai, bi mailatan gainera. Bata gremio desberdinen artekoa eta gremio barnekoak, bestea. Batzuk estatu mailakoak izaten dira eta zona mailakoak besteak. Horretaz gain badago estatu mailako aldizkari bat kolektibo autogestionatuak koordinatzen dituena. Bertan eztabaida teorikoak egiten dira Ekobankoa delakoari buruz, esaterako.
Ekobankoa datorren urtetik aurrera funtzionatzen jarri nahi den projektu bat da eta kolektibo autogestionatuen zerbitzuan egongo da. Zera lortu nahi da honekin, beste bankuetatik dirua erretiratzea eta diru hori ekonomi zirkulu bakar batean mantentzea.
Iraultza langileen esku
A.–Gisa honeteko esperientziekin gizarte hau alda dezakezula uste al duzue?
K.– Ez, gizarte hau iraultza baten ondoren baizik ez da aldatuko. Aldaketa ez dugu uste honelako bide batetik etor daitekeenik. Langileak dira iraultza egin behar dutenak eta gu, iraultza egin nahi duen zati txikitxo bat besterik ez gara. Bainan gure bidea ez da iraultzailea, ez da inola ere posible sistema kapitalista batean enpresa iraultzaile bat sortzea, enpresa autogestionatu hauek sistemari egokituta daudelako, sistema kapitalistan integraturik dauden alor tixikietan lan egiten dutelako.
Enpresa-modu horrekin ez dugu sistema kapitalista gogaitzen, nagusiki tailerrak direlako eta ez industria handiak. Gainera, ez dago gaurregun industri mailako lan kolektiboari buruzko ia batere esperientziarik. Hori askozaz zailagoa da, askozaz jende gehiago ari delako han lanean. Hor beste bide bat aurkitu beharko litzateke eta hori enpresa horietako langileei dagokie, haiek aurkitu behar dute kapitalistari dirua kentzeko bidea. Bitartean ez da iraultzarik izango.
Maider ETXAIDE
"Guretzat garrantzizkoa da gizaki pribatuaren eta gizaki langilearen arteko etendura erradikal hori haustea".
"Fabrika normal batean autoesplotazio kontzeptua erabiltzen duzu produkzio bideak nagusiarenak edo gaineko organizazio batenak direlako".
"Ez da inola ere posible sistema kapitalista batean enpresa iraultzaile bat sortzea, enpresa autogestionatu hauek sistemari egokituta daudelako".
24-26

GaiezGizarteaHerri mugimBesteak
EgileezETXAIDE4Gizartea

Azkenak
2024-12-13 | Julene Flamarique
Espainiako enpresarik handienetan, zuzendari exekutiboen soldata batez bestekoa baino 118 aldiz handiagoa da

Ia 24 milioi euroko ordainsaria jaso zuen Jesús María Herrerak, CIE Automotiveko zuzendari exekutiboak, 2023an. 2022an 20 milioi euroko aparteko prima jaso, eta sei bider handitu zuen urteko soldata. Iberdrolak ere lekua hartu du podiumean, eta 2023an, energia... [+]


Emakume zientzialariek esperientzia okerragoa dute komunikabideetan eta sare sozialetan

Ikertzaileen esperientziak komunikabideekin eta sare sozialekin duten harremanean” izeneko txostena argitaratu du FECYTeko Science Media Centre Españak (SMC), EHUko Gureiker ikerketa-taldearekin lankidetzan egindako inkesta batean oinarrituta. Emaitzen... [+]


Autonomia, urrats berria

EHBaik Autonomia estatutu baterako proposamena prestatu du, gure nazioaren burujabetza osorako bidean etapa gisa.


2024-12-13 | Euskal Irratiak
Ardien mihi urdinaren eritasunaren ondorioei elkartasunez ihardetsi nahi die ELBk

ELB sindikatuak ardien mihi urdinaren eritasuna pairatu dutenendako elkartasunera deitzen du. Abendu hastapenean,departamenduko 650 ardi etxalde hunkiak izan dira. Kasu zenbaitetan, hamarka ardi galdu dituzte hazleek, bereziki marroak. Etxalde batzuek erraterako marroen %80... [+]


Analisia
Katxondeoa gizonena da

Oso gertu daude, praktikan, “gaur egun ezin da ezer esan” dioen koinatua eta “aske naiz nahi dudana egiteko” esaten duen ustezko progrea. Ustezko askatasuna. Ustezko ustezkoa. Demokraziak parekatu behar zituen gizakiak, eta sare sozialek, komunikazioak... [+]


Foru Parlamentuko atean izandako istiluetan parte hartu zuten hemeretzi nekazari zigortu dituzte

Osoko bilkura egiten ari zelarik ganbera barrura indarrez sartzen saiatu ziren nekazariak. Akordioa lortu dute fiskaltzarekin instituzioen kontrako eraso delitua saihesteko.


2024-12-12 | Nicolas Goñi
Plastiko kutsadurari buruzko gailurraren porrotak kudeaezin bihurtu dezake

Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]


2024-12-12 | Leire Ibar
Osakidetzako oposizioen filtrazioen ikerketa errudunik gabe itxi du epaileak

Blanca Ester Díaz Pulido epaileak Osakidetzako 2018ko oposizioen filtrazioen inguruko ikerketari amaiera eman dio, sei urte eta erdi igaro ondoren. Akusatu guztiak absolbitu dituzte, 22 guztira, nahiz eta bi kasu behin-behingoz artxibatu dituzten.


Kalitatezko hezkuntzaren aldeko eserialdia egin dute Iruñeko Hezkuntza Departamentuaren sarreran

Arratsaldeko lehen orduetan, 14:30ak aldera, Nafarroako ikastetxe publikoetako 30en bat langile sartu dira Iruñeko Nafarroako Hezkuntza Departamentuaren egoitzan eta sarreran eserialdia egin dute. Lehen ekintza gisa planteatu dute eta, adierazi dutenez, honen bidez... [+]


2024-12-12 | Julene Flamarique
“Kanal bat, hizkuntza bat” logika gainditzeko eskatu diote ETBri

Ikusle euskaldun gehien biltzen dituen katea da ETB2, datuen arabera. Aldatu Gidoia mugimenduak agerraldia egin du Bizkarsororen kontraprogramatzearen harira. Salatu dute askotan ETB1 lehian sartzen dela ETB2rekin, eta "herritar guztiak eta publiko bakarra helburu izango... [+]


Jaja Wachukuk ez zuen lo hartu

New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]


Europako datu zentro handienetakoa Araban: zein dago proiektuaren atzean?

Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]


2024-12-12 | Julene Flamarique
Iruñeko auzo guztietan euskarazko murgiltze eredua duten haur eskolak ipintzeko eskatu diote udalari

Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.


Etorkizun bizigarriei buruzko literatura lehiaketaren sari banaketa eginen du ostiralean Sukar Horiak

Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.


Eguneraketa berriak daude