Amatiño: "‘Eguna’k alaia izatea du helburu"


2021eko uztailaren 23an
Luis Alberto Aranberri Eguna egunkariaz mintzo
Amatiño: "'Eguna'k alaia izatea du helburu"
"Hemen"en ondoren, "Eguna" dugu Eusko Jaurlaritzaren deiari erantzunez kaleratu den bigarren asteroko egunharia.
Behin eta berriz saiatu gara "Eguna"ko alma mater den L.A. Aranberri "Amatiño"rekin elkarrizketa egiten, baita telefonoz deituko zigula agindua jaso ere. Hala ere, ez genuen hartaka horrelakorik lortu, eta informazio-hutsane hau bete gabe utzi nahi ez genuenez, ,"Euzkadi" aldizkaritik ondoko galdera erantzunak hartu ditugu. "Eguna"ren helburua argitzen hasiko zaigu, beraz, Amatiño.
AMATIÑO.– Helburua oso sinplea da: euskal publikoa interesatuko duen euskarazko astekari bat egitea. Hau, edozein egoera normaletan oinarrizko printzipioa da. Euskaraz, ordea, sekulako apustua.
GALDERA.–Nola sortu zen ideia?
A.– Ideia aspaldikoa da. 1 979an "Deia"ko zuzendaritzari luzatu nion txostenean zera esaten nuen: euskarak ez zuela luzera ganorazko eta duintasunezko etorkizunik erdarazko egunkarietan. Eta, hain zuzen, euskarazko aldizkaritxo bat egin, edota "Deia" egunkariaren barruan joango zen zortzi orrialdetako gehigarria. Zazpi urte behar izan dira proiektu bi hauek kalean ikusteko, "El Diario Vasco"ren "Zabalik" eta "Eguna" eta "Hemen" proiektuak lekuko. Honek ez du esan nahi, jakina, gauzak gertatu direnik nik 1979an horrelakorik esan nuelako, prozedura guztiek heltzeko denbora behar dutelako baizik.
G.–Azken bolada honetan eta subentzio horiei esker euskal prentsa gehiagotu egin da. Honek konpetentzia ekar dezake, ezta?
A.– Bai, gure izatearen malura da hori. Ezeretik gehiegitxora pasatu ohi gara euskaldunok. Denetik beti bi, aspalditxo idatzi nuen bezala, bi ETA, bi ELA, bi akademia, orain berriz, bi eusko alderdi... eta orain, ezin bestean, bi euskarazko astean behingo egunkari, euskal irakurlego aberatsaren adierazgarri.
G.– Hitzegin dezagun orain egunkari-astekeriak izango dituen ezaugarriez.
A.–Astean behingo egunkari honek tabloide formatoa izango du, hau da teknologiaz beste edozein egunkari bezala egina izango da. 32 orrialde izango ditu gutxienez, hamar mila aletako argitalpen batez. Lehen azken eta erdiko bi orrialdeak kolorez izango dira, eta besteak beste bi helburu lortu beharko lituzke: bata alaia eta ez 'kabreagarria' izatea. Bestea, giza funtzio bat bete ahal izatea.
Hau da, nik uste dut dirua ez dela garrantzitsuena merezi duten gauzak egiteko orduan. Baina era berean, garbi egon behar du ere merezi duten gauzek ez luketela testimonislismo hutsez iraun behar. Hau da, euskarak laguntza berezi behar du, baina euskaraz diren gauza guztiek ez dute euskaraz direlako iraun beharrik.
G.– Euskal egunkarietan edo astekarietan goi-mailako euskara erabiltzen dela gauza nabaria da. Zer diozu horretaz?
A.– Nik uste eritzi hori matizatu beharra dago. Askorentzat, goi-maila lortzen da testuak zailak, korapilotsuak eta uler gaitzak diren neurrian eta ondorioz jende arruntarentzat euskara eta zailtasuna beti ere elkarrekin agertzen den binomioa da. Nik uste dut badela merkatua 'goi-mailatzat' eskeintzen den euskera, benetan, txarra eta aski sinplea den goi-mailako euskara erraz eta jatorra.
Bestetik ezin uka euskal irakurlegoa oso konplejoa dela, lurralde batekoa zein bestekoa izan, euskalki batekoa ala bestekoa, euskalduna ala euskaldun-berria, eskolatu ala ez, zale ala ez, eta abar eta abar. Publiko guzti horri aldizkari batez erantzutea ez da, gero, gauerdiko ahuntzaren eztula. Dena dela, gauzak diren bezelaxe dira, errealitate ukatzerik ez dago eta publiko zabal horren konplejitatearen aurrean gure alternatibatxoa eskaintzen ahaleginduko gara. Hau da, ahalik eta adizkaririk alaiena, interesgarriena, ulerkorrena eta profesionalena egiten. Gu, gure aldetik saiatuko gara, baina irakurlegoak ere bere ahalegintxoa egin beharko du. Bi lagunek ez dute elkarrekin hitzegiten batek nahi ez baldin badu.
G.–Zein lan-talde arduratzen da astez aste "Eguna" egin behar horretaz?
A.–Sei lagun gara, espezialitate haundirik gabe, denetik egin beharko dugunok, dagoeneko nork bere lan-barrutia adierazi xamarra baldin badu ere. Izenak aipatuko ditut, alfabeta ordenaz, Mikel Atxaga, Nerea Azurmendi, Txemi Galarraga, Imanol Unzurrunzaga, Antton Zubikarai eta ni neu.
G.–Zenbait komunikabideetan aipatu izan da zuen artean hasi aurretik konponduezinak daudela.
A.–Nekez egon daiteke, gaur egun behintzat, munduan zehar beste redakziorik gurea bezain ondo konpontzen denik. Gertatzen dena zera da: Euskalherrian jendea pronto dagoela beti zerbait egiten duenaren kontra kritika zorrotzak esateko. Gure herri honetan omisiozko pekatuak ez dira inoiz aipatu ere egiten. Ondo egindako lan serioak, berriz, sekulako azpijokoak jasan behar izaten ditu. Hemen, etsaia, arerioa, konpetentzia, ez da alperra eta ganorabakoa, langilea eta ekimendua baizik. Kritika txarra jasotzeko lan on bat egin behar baldin bada, guk meritoaka egiteko prest gaude.
F. ANDONEGI
36

GaiezKomunikabidPrentsaEgunkariakEguna
PertsonaiazARANBERRI1
EgileezANDONEGI1Komunikabid

Azkenak
12-18 urteko ikasleak zaintzaz gogoetatzen jarri ditu Euskadiko VII. Olinpiada Filosofikoak

Une delikatua igarotzen ari den zure lagun minak Taylor Swiften kontzertura joatea proposatu dizu, baina kide zaren elkarte ekologistak elkarretaratzea deitu du, abeslariak sortuko duen kutsadura salatzeko; nora joango zara? Dilema etiko horri erantzun diote gazteek, baita... [+]


Punto de Vista: mundua pantailan ikusteko beste modu bat

Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]


CAFek Jerusalemgo tranbiaren proiektua utz dezala eskatzeko manifestaziora deitu du BDZk

Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.


Famili'on egonaldi ibiltaria aurkeztu dute lehendabizikoz Baionan

Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.


Hamahiru urte eta erdiko kartzela zigorra ipini diote Gernikako Mario Lopez saskibaloi entrenatzaileari

Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.


25 urtez 300 haur bortxatu zituela aitortu duen zirujauaren aurkako epaiketa hasi da Frantzian

1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.


2025-02-25 | Angula Berria
Iratxe Sorzabal preso politikoaren absoluzioa eskatu dute Irunen

Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.


Paxkal Indo
“Apaizek jipoitzeko beldurrez, isiltasunak sekulako lekua zuen Betharramen”

Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]


Hasi da AEBetako Greenpeace desagerrarazi dezakeen epaiketa

Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]


2025-02-25 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Txinako Alderdi Komunista eta enpresa pribatu erraldoiak: tolerantziatik lankidetza goxora?

Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]


TikTok, X eta Instagrameko algoritmoek eskuin muturreko edukiak nabarmen hedatzen dituztela frogatu dute

Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.


Desokupazio-enpresa baten presioak eta mehatxuak salatu dituzte, Astrabuduko familia bat etxetik botatzeko

Etxera itzuli ahal izan diren arren, joan den azaroan kaleratu zuten Astrabuduko familia berriz ere arriskuan dago. Uribe Kostako Etxebizitza Sindikatuak salatu du mailegu-enpresa berriz ere saiatzen ari dela kanporatzea gauzatzen, oraingoan, desokupazio-enpresa bat... [+]


2025-02-25 | Euskal Irratiak
Laborantzaren orientazio legea: garaipena eskuinarentzat, porrota ingurumenarentzat

Laborantzaren Orientazio Legea pasa den astean ofizialki onartu du Frantziako Parlamentuak. Ostegunean Senatutik pasa da azken aldikoz. Iazko laborarien mobilizazioen ondotik, aldarrikapenei erantzuteko xedea du lege horrek. Aldiz, ingurumenaren aldeko elkarteek azkarki salatzen... [+]


2025-02-25 | Gedar
Steve Bannonek nazien agurra egin du AEBetako eskuin muturraren ekitaldi nagusian

 Ekitaldian, Mileik motozerra bat oparitu dio Muski, murrizketa sozialen sinbolo eta aldarri gisa.


Galizieraren aldeko ekintzaileen helburu nagusia: larrialdi linguistikoa gelditzea

Hizkuntza bizia orain! egin dute oihu galizieraren aldeko milaka manifestarik Santiago de Compostelan (Galizian) joan den igandean. 2024ko hondarrean, azken inkestako datuek pozteko arrazoirik ez zuten eman: ezagutzak eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da... [+]


Eguneraketa berriak daude